Στη φωτογραφία ο μεταβατικός πρωθυπουργός της Λιβύης Άμπντελ Χαμίντ Ντμπεϊμπά

Αύριο το απόγευμα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρίσκεται στη Τρίπολη της Λιβύης, όπου και θα συναντήσει το νέο μεταβατικό πρωθυπουργό της χώρας Αμπντουλαμίντ Ντμπέιμπα. Με αφορμή αυτή τη κρίσιμη καμπή στις Ελληνολιβυκές σχέσεις, ιδιαίτερα έπειτα από την δυσμενή επιρροή που είχαν πάνω σε αυτές, τα τουρκολιβυκά μνημόνια, αξίζει να γίνουν ορισμένες επισημάνσεις.

«… Το δίδυμο Ρωσίας-Τουρκίας, παρά τις συχνά δύσκολες στιγμές της συμβίωσης, επιχειρεί να καλύψει το κενό της προσεκτικής μετατόπισης του κέντρου βάρους των συμφερόντων και προτεραιοτήτων εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ από την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής προς την Κίνα και τον Ειρηνικό και ταυτόχρονα της αδυναμίας της Ε.Ε. Είχαμε εθισθεί να περιμένουμε από την Υπερδύναμη να έχει παντού και πάντοτε τον πρώτο ρόλο. Τον παίζει όταν και όποτε το επιθυμεί κατά περίπτωση …

-Η χαρακτηριστική διαίρεση και η απουσία επιρροής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανησυχητική αμφιταλάντευση της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας επιτείνουν τη σύγκρουση των συμφερόντων των κρατών-μελών, που εν μέρει μόνο οφείλεται και στην απουσία κοινής εξωτερικής πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια εξηγείται και από τις σαφείς ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ουσιαστικών διαφοροποιήσεων σε σχέση με την κλίμακα των κοινών αξιών. Άρα η διαφορά είναι πλέον πολύ βαθιά λόγω σωρευτικής απόκλισης συμφερόντων, αξιών και ιδεολογίας.

-Η μείωση του διεθνούς κύρους και της εμβέλειας της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. είναι ευθέως ανάλογη της διεύρυνσης, επέκτασης και εμβάθυνσης των υφισταμένων διαφορών των κρατών-μελών της. Οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού με σημερινά δεδομένα δείχνει ότι η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί…

-Η στρατιωτική επέμβαση συγκεκριμένων χωρών στη Συρία έγινε μεν με την προσχηματική επίκληση του «διεθνούς δικαίου», στόχευε δε αποκλειστικά στην προάσπιση των συμφερόντων τους. Οι δύο Συμφωνίες, που υπέγραψε τον Οκτώβριο του 2019  διαδοχικά ο Τούρκος Πρόεδρος κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ κ. Μάικ Πενς και με τον Ρώσο Πρόεδρο κ. Βλαντιμίρ Πούτιν, συνιστούν τριμερή διευθέτηση με δύο ομόκεντρους (Τουρκία στο κέντρο) κύκλους. Η σχέση Πούτιν-Ερντογάν, παρά τη δοκιμασία που υφίσταται λόγω των εξελίξεων στα μέτωπα της Συρίας, ανθίσταται, αν δεν ευδοκιμεί, σε μία εποχή μάλιστα όπου η πλειοψηφία των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ υποβαθμίζουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία. Ενισχύουν έτσι τη σημασία της Τουρκίας στη Μόσχα. Επιπλέον, οι Πρόεδροι κ.κ. Ερντογάν και Πούτιν μοίρασαν το πεδίο ευθύνης και στη Λιβύη. Το συριακό μοντέλο του εμπλεκομένου στην πολεμική σύγκρουση δίδυμου «ειρηνοποιών» προβάλλεται ως αποτελεσματικό πρότυπο.

-Στη Διάσκεψη του Βερολίνου, τον Ιανουάριο του 2020, μετείχαν άλλωστε με την ιδιότητα του «ειρηνοποιού» και οι ηγέτες χωρών που «επηρεάζουν», καθόσον στηρίζουν πολιτικά, στρατιωτικά, οικονομικά και διπλωματικά, τους αντιμαχόμενους. Η κρίσιμη για τα ζωτικά εθνικά συμφέροντα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδος Λιβυο-Τουρκική Στρατιωτική Συμφωνία (Μνημόνιο Συνεργασίας) δεν περιορίζεται στα χερσαία εδάφη της Λιβύης. Ως πεδίο εφαρμογής έχει επίσης τα «κατά αέρα και θάλασσα σύνορα».

-Η διόλου αιφνιδιαστική –είχε προαναγγελθεί– Συμφωνία (Μνημόνιο) για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη αγνοεί επιδεικτικά την εδαφική ολοκλήρωση και την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος. Η Τουρκο-Λιβυκή ερμηνεία της διμερούς Συμφωνίας (Μνημονίου) για τη Θαλάσσια Ζώνη είναι ότι οι δύο χώρες αποκτούν θαλάσσια σύνορα ακόμη και σε περιοχές που υπάρχουν ελληνικά νησιά και ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Η Στρατιωτική Συμφωνία και η Συμφωνία για την Α.Ο.Ζ. αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Λιβύης συμπράττει με ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ σε βάρος της κυριαρχίας ενός άλλου κράτους-μέλους(!).

-Αλήθεια, όμως, τι ακριβώς συμβαίνει με το ΝΑΤΟ; Ως προς τι, αλήθεια, εξασφαλίζεται σήμερα η Ελλάδα από το Άρθρο 5 του Καταστατικού του ΝΑΤΟ που στηρίζεται στο υποθετικό, όπως δυστυχώς είναι σήμερα τα πράγματα, δόγμα αλληλεγγύης «καθένας για όλους, όλοι για έναν»; Δεν καλύπτει την Ελλάδα από την υφιστάμενη απειλή πολέμου (casus belli) της Τουρκίας ούτε και από τις εδαφικού χαρακτήρα νομικές αμφισβητήσεις και πολιτικές της διεκδικήσεις.

-Μας καλύπτει άραγε από τη στρατιωτική σύμπραξη τρίτης χώρας (Λιβύης) με ένα ΝΑΤΟϊκό σύμμαχό μας (Τουρκία); Όταν ενέργειες τρίτης χώρας σε απειλούν, δικαιούσαι, σύμφωνα με το Άρθρο 4, να προκαλέσεις συζήτηση. Ας αντιταχθεί λοιπόν η Τουρκία. Για όσους διαφωνούν με τη θέση αυτή ή έστω την αμφισβητούν εκτιμώντας ότι η Ελλάδα είναι εξασφαλισμένη από το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, έχω να παρατηρήσω τα ακόλουθα:

-Αν έτσι είχαν τα πράγματα, ουδείς λόγος θα υπήρχε να προσφεύγουμε ήδη από το 1975 (πρακτικό συνομιλιών 29ης Μαΐου 1975 Κωνσταντίνου Καραμανλή με Πρόεδρο Τζέραλντ Φορντ) στην αναγκαιότητα προσθέτων διμερών Αμερικανικών διαβεβαιώσεων ασφαλείας και εδαφικής ακεραιότητας προς την Ελλάδα. Εκδηλώθηκαν με την επιστολή Χένρυ Κίσσιντζερ στις 10 Απριλίου 1976. Η  συναφής αλλά όχι ταυτόσημη επιστολή (Ιανουάριος 2020)  του Αμερικανού ΥΠΕΞ κ. Μάϊκ Πομπέο προς τον  κύριο Πρωθυπουργό συνδέεται άμεσα με την κύρωση στη Βουλή των Ελλήνων της διμερούς Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας. Σε μία εποχή, μάλιστα, κατά την οποία οι συμμαχίες δεν είναι δεδομένες και η εκδήλωση εταιρικής και συμμαχικής αλληλεγγύης εμφανίζεται συχνά ως επιλεκτική και θεωρητική, εν μέσω της σοβαρότερης μετά το 1996 κλιμάκωσης των τουρκικών απειλών και καθημερινών στρατιωτικών  επιθετικών ενεργειών της Τουρκίας…».

Τα σχετικά, παραπάνω αποσπάσματα, προέρχονται από το βιβλίο «ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ-Αναθεωρητισμός»( Εκδόσεις Ι.Σιδέρης, Ιούλιος 2020)

Υστερόγραφο για τον ρόλο της Γερμανίας:

Η Ελλάδα και η Κύπρος από τον  Νοέμβριο  2019 ξεκίνησαν  μεγάλη διπλωματική προσπάθεια για να μειώσουν την εμβέλεια, και να αποδυναμώσουν την ισχύ των δύο Τουρκο-Λιβυκών Συμφωνιών. Τούτο διότι απειλούν την εδαφική μας ολοκλήρωση και προσβάλλουν την κυριαρχία και την άσκηση κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.  Το  Τ/Λ Σύμφωνο Αμυντικής Συνεργασίας σκοπό έχει, μεταξύ άλλων, και την επιβολή της Συμφωνίας περί Θαλασσίων Ζωνών με κοινές (Λιβύης και Τουρκίας ) στρατιωτικές επιχειρήσεις. Το Άρθρο IV είναι σαφές. Η Γερμανική Κυβέρνηση, έξι μήνες προ της ανάληψης της Προεδρίας της  Ένωσης, φρόντισε εξ αρχής να αποδυναμώσει την κοινή θέση και πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα την διαπραγματευτική θέση της Ελλάδος έναντι της Τουρκίας και της  (τότε) Κυβέρνησης της Λιβύης. Τον Ιανουάριο του 2020  απέκλεισε την Ελλάδα από την κρίσιμη Διάσκεψη του Βερολίνου για την Λιβύη. Παρούσα όμως με κύριο και καταλυτικό ρόλο η Τουρκία… Δυστυχώς.