Τουρκικές εκλογές: Ζήτημα «υπαρξιακό» για Ερντογάν και αντιπολίτευση
Ως εκλογές-ορόσημο, που θα σηματοδοτήσουν την είσοδο της τουρκικής πολιτικής σκηνής σε μια νέα εποχή, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της κάλπης: Έτσι προσεγγίζουν έμπειροι παρατηρητές την διπλή (προεδρική και βουλευτική) εκλογική αναμέτρηση της ερχόμενης Κυριακής στην Τουρκία, προβλέποντας μια φάση μετεκλογικής αστάθειας την οποία θα διαδεχθεί μια περίοδος αλλαγών, ενδεχομένως ακόμη και συνταγματικών.
Η κρισιμότητα μιας εκλογικής αναμέτρησης καθορίζεται, ενίοτε, όχι από τα προσδοκώμενα «οφέλη» της νίκης αλλά από το «κόστος» που θα έχει η ήττα για τους ηττημένους. Και στην προκειμένη περίπτωση της Τουρκίας, το επαπειλούμενο κόστος μιας ήττας θα είναι μεγάλο, ενδεχομένως ακόμη και «υπαρξιακό», όχι μόνο για τον Ερντογάν και τους συν αυτώ αλλά και για την προσώρας «ενωμένη» τουρκική αντιπολίτευση των «έξι» της «Εθνικής Συμμαχίας», γεγονός το οποίο ενδεχομένως να εξηγεί σε έναν βαθμό και την ένταση της προεκλογικής πόλωσης.
Εάν ο Ερντογάν οδηγηθεί εκτός εξουσίας για πρώτη φορά έπειτα από 20 χρόνια (2003 – 2023), τότε η γείτονα χώρα μπαίνει εκ των πραγμάτων σε αχαρτογράφητα νερά που μένει να φανεί πόσο τρικυμιώδη θα είναι. Μπορεί, άραγε, ένα σκληροπυρηνικό σύστημα ημετέρων να ξηλωθεί «αναίμακτα», «αθόρυβα» και ομαλά, σε μια χώρα όπως είναι η Τουρκία που έχει ζήσει πολιτικές διώξεις, λογοκρισία, ρεβανσισμούς και πραξικοπήματα; Μάλλον όχι, θα έλεγε κανείς, και σίγουρα όχι από τη μια μέρα στην άλλη…
Ο Ερντογάν κυβέρνησε με εργαλείο του την πόλωση και, εάν κάποια στιγμή βρεθεί στην «απέξω», θα κινδυνεύσει να θερίσει τις θύελλες των ανέμων που έσπειρε. Υπό αυτήν την έννοια, και με φόντο όσα έχουν προηγηθεί στην Τουρκία (για παράδειγμα τον Δεκέμβριο του 2013 με τις δικαστικές διώξεις κατά ανθρώπων του περιβάλλοντος Ερντογάν, αλλά και το 2016 με την απόπειρα πραξικοπήματος), ο νυν πρόεδρος μπορεί να έχει λόγους να φοβάται για το μέλλον του.
Αλλά και η αντιπολίτευση των «έξι» της «Εθνικής Συμμαχίας», από την άλλη πλευρά, δεν έχει την «πολυτέλεια» μιας έντιμης ήττας ούτε περιθώρια για αξιοσημείωτες αλλά ανεπαρκείς επιδόσεις. Εάν ηττηθεί τώρα, πολλοί εκτιμούν ότι πολύ δύσκολα θα καταφέρει να παραμείνει ενωμένη, αν και αξίζει να σημειωθεί ότι έχουμε μπροστά μας και τις – επίσης κρίσιμες – δημοτικές εκλογές του 2024 που θα κρίνουν τις δημαρχίες σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη, δημαρχίες τις οποίες το AKP έχει χάσει από το 2019, από τους Μανσούρ Γιαβάς (στην τουρκική πρωτεύουσα) και Εκρέμ Ιμάμογλου (στην Πόλη).
Για τον 74χρονο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, τον προεδρικό υποψήφιο της αντιπολίτευσης, αυτή θα είναι πάντως η τελευταία… ευκαιρία. Και μόνο λόγω ηλικίας, η επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση είναι μάλλον η τελευταία στην οποία εκείνος παίρνει μέρος. Οι δημοσκοπήσεις του δίνουν, πάντως, προβάδισμα ολίγων (περίπου πέντε) μονάδων έναντι του Ερντογάν, με το επικρατέστερο σενάριο να είναι εκείνο της διεξαγωγής ενός δεύτερου γύρου μεταξύ Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου στις 28 Μαΐου, καθώς κανείς δεν θα έχει λάβει πάνω από 50% στις 14 (αν και υπήρξαν σφυγμομετρήσεις που δίνουν στον Κιλιτσντάρογλου 51% ή ακόμη και 52%).
Η ξαφνική – και ομολογουμένως εντυπωσιακή, τρεις ημέρες πριν από την κάλπη – απόσυρση της προεδρικής υποψηφιότητας του Μουχαρέμ Ιντζέ, θεωρητικώς θα έπρεπε να ευνοήσει την υποψηφιότητα Κιλιτσντάρογλου. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι ο Ιντζέ προέρχεται από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) του οποίου ήταν μάλιστα και προεδρικός υποψήφιος στις προηγούμενες προεδρικές του 2018, με τις ευλογίες τότε και τη σύμφωνη γνώμη του Κιλιτσντάρογλου.
Ο – προερχόμενος από το εθνικιστικό MHP -Σινάν Ογάν, από την πλευρά του, παραμένει στην κούρσα ως προεδρικός υποψήφιος, δίπλα στους Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου, συγκεντρώνοντας γύρω στο 4%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Αυτήν την Κυριακή ωστόσο, διεξάγονται παράλληλα και βουλευτικές εκλογές για τη νέα σύνθεση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης των 600 εδρών, με τις σφυγμομετρήσεις να δίνουν προβάδισμα στη «Λαϊκή Συμμαχία» των Ερντογάν και Μπαχτσελί έναντι της αντιπολιτευόμενης «Εθνικής Συμμαχίας» των «έξι» (Κιλιτσντάρογλου, Ακσενέρ, Μπαμπατζάν, Νταβούτογλου, Καραμολάογλου, Ουισάλ). Υπάρχει, με άλλα λόγια, το ενδεχόμενο να βρεθούμε, μετά τις εκλογές, αντιμέτωποι με ένα σκηνικό στο οποίο θα είναι πρόεδρος ο Κιλιτσντάγογλου και ηγέτης του ισχυρότερου κοινοβουλευτικά κόμματος ο Ερντογάν.
Το τοπίο δεν είναι ξεκάθαρο, και δεν αναμένεται να ξεκαθαρίσει άμεσα. Πολλοί εκτιμούν, άλλωστε, ότι το εκλογικό αποτέλεσμα, πολύ δε περισσότερο εάν είναι οριακό όπως αναμένεται, θα αμφισβητηθεί στην πράξη από το μπλοκ των ηττημένων, όποιο και αν είναι αυτό…