Του Ηλία Νταλούμη

Το μεσημέρι του Σαββάτου 28 Απριλίου 2018, ξαφνικά – εκεί που σχεδόν κανένας δεν το περίμενε – ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος έγραψε στο Twitter: «το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε ομόφωνα το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 σε VIPER μετά την αποδοχή κατ´ αρχήν από την Αμερικανική πλευρά του προγράμματος πληρωμών βάσει του εγκεκριμένου προϋπολογισμού του ΥΕΘΑ. Μια μεγάλη ημέρα για την ΠΑ».

Τι είχε γίνει; Σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά είχε συνεδριάσει το ΚΥΣΕΑ, που δεν είχε καν προαναγγελθεί, και είχε αποφασίσει να προχωρήσει στην υλοποίηση του σημαντικότερου εξοπλιστικού προγράμματος που εκκρεμεί. Να σημειωθεί ότι μόλις πέντε ημέρες πριν, στις 23 του μήνα, το ΚΥΣΕΑ δεν είχε πάρει καμία απόφαση για το ίδιο θέμα. Κανείς δεν είπε ξεκάθαρα τι μεσολάβησε αυτές τις ημέρες. Απ’ όσα είχαν γίνει γνωστά το μόνο πρόβλημα που εκκρεμούσε ήταν ότι το πρόγραμμα αποπληρωμής ήταν «εμπροσθοβαρές». Με άλλα λόγια, η προκαταβολή και οι δόσεις για τα πρώτα χρόνια ήσαν μάλλον υψηλές για τα ελληνικά δεδομένα. Δεδομένων δε των δεσμεύσεων που έχει η χώρα έναντι των δανειστών, θα ήταν όντως δύσκολη υπόθεση η πληρωμή τους. Το ζήτημα βεβαίως είναι ότι αυτή η αμερικανική πρόταση αποπληρωμής, ήταν γνωστή εδώ και αρκετό καιρό και η ελληνική πλευρά έδειχνε να μην απασχολείται ιδιαιτέρως. Είναι προφανές ότι μεταξύ 23 και 28 Απριλίου κάποιοι -της ελληνικής πλευράς- κάθισαν και διάβασαν ξανά την αμερικανική πρόταση και κατάλαβαν τι όντως αυτή αναφέρει. Οπότε έσπευσαν να πάρουν την απόφαση.

Σύμφωνα πάντως με «διαρροές» η προκαταβολή –προκειμένου να ξεκινήσει το πρόγραμμα– θα είναι της τάξης των 45 εκατ. ευρώ και η πρώτη δόση θα είναι περί τα 100 εκατ. ευρώ. Να θυμίσουμε ότι οι αμερικανική πλευρά υπολογίζει το συνολικό κόστος στα 1,23 δισ. ευρώ, ενώ η ελληνική πιστεύει ότι αυτό δεν θα ξεπεράσει τελικά τα 1,1 δισ. ευρώ.

Βάσει της αρχικής απόφασης που ενέκρινε το ΚΥΣΕΑ, το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού αφορά 85 αεροπλάνα. Από αυτά, τα 55 θα είναι F-16C/D Block52+  και τα 30 F-16C/D Block52+ Adv. Τα νέα αεροπλάνα που θα προκύψουν θα ονομάζονται F-16C/D V με το V να προέρχεται από το Viper (οχιά). Οι εργασίες εκσυγχρονισμού θα αφορούν τα εξής:

  1. Την αντικατάσταση του υπάρχοντος radar AN/APG-68 με νέο, τεχνολογίας AESA και τύπου AN/APG-83 SABR, της Northrop Grumman το οποίο τεχνολογικά βασίζεται στο radar APG-81 τεχνολογίας AESA του F-35 Lightning II.
  1. Την εγκατάσταση του νέου Τμηματικού Υπολογιστή Αποστολής (MMC) 7000AH και τη διασύνδεση με τη νέα αρτηρία δεδομένων υψηλής ταχύτητας 1 Gigabit Ethernet, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες του radar τεχνολογίας AESA.
  1. Την εγκατάσταση προηγμένης έγχρωμης οθόνης 6X8 ιντσών της Elbit στο κέντρο του πιλοτηρίου (CPD, Center Pedestal Display), μαζί με δύο νέες έγχρωμες οθόνες υψηλής ανάλυσης πολλαπλών λειτουργιών (MFD, Multi-Function Display) 4×4 ιντσών τοποθετημένες εκατέρωθεν της κεντρικής οθόνης.
  1. Βελτιωμένη Προγραμματιζόμενη Γεννήτρια Απεικόνισης (iPDG, improved Programmable Display Generator).
  1. Κοινή Μονάδα Ηλεκτρονικών Εισαγωγής Δεδομένων (CDEEU, Common Data Entry Electronics Unit).
  1. Προηγμένο Εξοπλισμό Μεταβίβασης Δεδομένων (ADTE, Advanced Data Transfer Equipment) με αποθηκευμένους ψηφιακούς χάρτες αναγλύφου.
  1. Σύστημα ναυτιλίας LN-260 EGI (Embedded GPS/INS) της Northrop Grumman.
  1. Ζεύξη δεδομένων Link-16 με τερματικό περιορισμένου όγκου του Συστήματος Διανομής Πληροφοριών Πολλαπλών Λειτουργιών (MIDS, Multifunctional Information Distribution System).
  1. Τον Ψηφιακό Υπολογιστή Ελέγχου Πτήσης (DFLCC, Digital Flight Control Computer).
  1. Το σύστημα IFF APX-126 της εταιρείας BAE Systems.
  1. Το Αερομεταφερόμενο Σύστημα Καταγραφής Δεδομένων (ADRS, Airborne Data Record System).
  1. Το Αυτόματο Σύστημα Αποφυγής Σύγκρουσης με το Έδαφος (AGCAS, Automatic Ground Collision Avoidance System).
  2. Ψηφιακό Σκοπευτικό στο κράνος του χειριστή JHMCS.
  1. Την ολοκλήρωση του προηγμένου Ατρακτιδίου Σκόπευσης AAQ-23 Sniper.

Όλα αυτά θα καθιστούν το F-16 V έναν ισάξιο αντίπαλο του F-35 Lightning II που έχει μεν παραγγείλει η Τουρκία, αλλά, μετά την προγραμματιζόμενη προμήθεια των ρωσικών  S-400, δεν θα αποτελέσει έκπληξη η μη παράδοσή τους από τις ΗΠΑ.

Στον εκσυγχρονισμό των F-16 ένα εξαιρετικά σημαντικό θέμα είναι η παραγωγικότητα της ΕΑΒ. Η περίπτωση των P-3 Orion του Πολεμικού Ναυτικού είναι άκρως χαρακτηριστική: ενώ ήταν προγραμματισμένο το πρώτο αεροσκάφος να είχε αρχίσει τις δοκιμές τον περασμένο Φεβρουάριο, έχουμε φτάσει στο Μάιο και κανείς δεν είναι σε θέση να πει πότε αυτές θα ξεκινήσουν! Αν λοιπόν διατηρηθούν οι σημερινοί ρυθμοί, το πρόγραμμα των F-16 θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για να ολοκληρωθεί, πράγμα που το κάνει εντελώς ασύμφορο. Στο θέμα θα επανέλθουμε μόλις έχουμε στη διάθεσή μας την οριστική σύμβαση του εκσυγχρονισμού.

  • Η υπόθεση των FREMM

Παράλληλα, πολύς ντόρος έγινε για τις φρεγάτες FREMM τις τελευταίες εβδομάδες. Η όλη υπόθεση «φούντωσε» από δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή», στις 20 Απριλίου 2018, που ανέφερε: «δύο γαλλικές φρεγάτες τύπου FREMM (κατά πάσα πιθανότητα η Languedoc και η Aquitaine) θα ενταχθούν έως τον Αύγουστο στο Πολεμικό ναυτικό, έπειτα από συμφωνία Αθήνας και Παρισιού». Και αυτό θα μπορούσε να είχε μείνει στο επίπεδο ενός εντυπωσιακού δημοσιεύματος, αν το πρωί της ίδιας ημέρας ο ΑΝΥΕΘΑ Φώτης Κουβέλης δεν είχε σπεύσει –με έμφαση μάλιστα– να επιβεβαιώσει τα γραφόμενα.

Φυσικά, υπήρξε «ανακατωσούρα», η οποία δεν έληξε παρά μόνον με την έκτακτη συνέντευξη τύπου που έδωσε ο ΥΕΘΑ Πάνος Καμμένος στις 25 του ίδιου μήνα στην οποία μεταξύ άλλων ανέφερε: «όσον αφορά το δημοσίευμα της «Καθημερινής» για τις φρεγάτες, αυτό το δημοσίευμα περιλάμβανε κάποιες λεπτομέρειες, οι οποίες δεν ήταν γνωστές σε κανέναν, ούτε σε εμένα… Από εκεί και πέρα, αυτό το πρόγραμμα δεν είχε προχωρήσει λόγω ακριβώς των οικονομικών προβλημάτων που υπήρχαν. Σε υψηλότατο επίπεδο, σε επίπεδο δηλαδή συνομιλίας του Προέδρου Μακρόν με τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα εξετάστηκε η πιθανότητα μέρος του ποσού των 8 δις που οφείλουν οι ευρωπαϊκές χώρες για τη διαφορά των ομολόγων, που πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα, το οποίο αφορά την επιστροφή από τη Γαλλία προς την Ελλάδα, να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να υπάρξει συνέργεια για την κατασκευή φρεγατών στην Ελλάδα». Με άλλα λόγια είχαμε μια πολύ ξεκάθαρη διάψευση των όσων «κυκλοφορούσαν».

Επειδή όμως όλα αυτά θα πρέπει να ξεκαθαρίζουν αμέσως θα επιχειρήσουμε να ανασυνθέσουμε τα γεγονότα ώστε να έχουμε μια καθαρή εικόνα. Έχουμε λοιπόν και λέμε:

  1. Η «Καθημερινή» δεν έστησε το ρεπορτάζ από μόνη της. Υπήρξε κάποια «διαρροή». Ως πιθανότερη πηγή θεωρείται το μέγαρο Μαξίμου.
  1. Ο ΑΝΥΕΘΑ είτε «εθελοντικά» είτε –πραγματικά- από μόνος του έσπευσε να το επιβεβαιώσει.
  1. Το μεσημέρι της Πέμπτης 19 Απριλίου 2018 συνεδρίασε το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) και αποφάσισε να ξεκινήσουν οι ανιχνευτικές συζητήσεις με την Naval Group -τη γαλλική εταιρεία που ναυπηγεί και τις FREMM- και την DGA (Direction Générale de l’ Armement – Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών) για την προμήθεια φρεγατών.
  1. Την επομένη, Παρασκευή 20 Απριλίου, η απόφαση, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών & Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ), στάλθηκε στη Γαλλική Πρεσβεία, στην Αθήνα.
  1. Το Σάββατο 21 Απριλίου, η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας Florence Parly, διέψευσε κατηγορηματικά την περίπτωση να νοικιαστούν –leasing κατά τους «νεωτερίζοντες»– δύο FREMM, επειδή, απλούστατα, στο Γαλλικό Ναυτικό δεν περισσεύει καμία. Σήμερα έχει μόνο τέσσερις σε υπηρεσία. Μία ακόμα βρίσκεται στο στάδιο των δοκιμών από το ναυπηγείο, ενώ άλλη μία είναι σε προχωρημένο στάδιο ναυπήγησης και άλλες δύο προγραμματίζεται να παραδοθούν το 2021 και 2022.
  1. Οι συνομιλίες για ναυπήγηση νέων φρεγατών ανάμεσα στην ελληνική και τη γαλλική πλευρά άρχισαν την Πέμπτη 3 Μαΐου 2018. Εδώ να σημειωθεί ότι τόσο η γαλλική πλευρά, όσο και η ελληνική, έχουν υπόψη τους τις Belh@ra οι οποίες όμως βρίσκονται – ακόμα – στο στάδιο της σχεδίασης.

Αυτά ως προς το ξεκαθάρισμα των προσφάτων γεγονότων. Γιατί πρέπει να θυμίσουμε ότι η «υπόθεση FREMM» μόνον καινούργια δεν είναι. Οι γαλλικές «κρούσεις» είχαν ξεκινήσει από το 2005. Το 2007, το Πολεμικό Ναυτικό είχε εκφράσει την αντίθεσή του ως προς το συγκεκριμένο τύπο, καθώς πρόκειται για φρεγάτες με έμφαση στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο, ενώ το ζητούμενο από την ελληνική πλευρά είναι το βάρος να πέφτει στις αντιαεροπορικές επιχειρήσεις. Παρόλα αυτά όλες οι πολιτικές ηγεσίες του ΥΕΘΑ έκαναν ότι μπορούσαν για να «προωθήσουν» τις FREMM. Η τελευταία προσπάθεια σημειώνεται στις αρχές του 2013, όταν μάλιστα ο σημερινός πρωθυπουργός –όντας αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης – είχε εκφράσει την αντίθεσή του για την εν λόγω προμήθεια. Εδώ θα θέλαμε να προσθέσουμε ότι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η γαλλική πλευρά μόνο ευχαριστημένη δεν είναι με όλον αυτόν τον θόρυβο που δημιουργήθηκε για τις FREMM. Να κλείσουμε το όλο θέμα με δύο στοιχεία: το πρώτο είναι ότι στα ανώτατα κλιμάκια του Μαξίμου θα πρέπει να έχουν λιγότερη εμπιστοσύνη στα αγγλικά τους, γιατί εκτίθενται. Το δεύτερο, ότι ο ΑΝΥΕΘΑ Φώτης Κουβέλης εξέφρασε την πλήρη επιδοκιμασία του προς τον ΥΕΘΑ Πάνο Καμμένο για τα όσα είπε ο δεύτερος κατά τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε και διέψευσε όσα είχε επιβεβαιώσει ο πρώτος!..