Η ΕΕ εμφανίζεται, στη θεωρία τουλάχιστον, να «προάγει τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση ανά τον κόσμο»… λαμβάνοντας «αμυντικά μέτρα» ενάντια στον αθέμιτο φορολογικό ανταγωνισμό. Σε ακριβώς αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει – ξεκινώντας από το 2017 – καταρτίσει έναν «ενωσιακό κατάλογο μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας» ως «μέσο για να καταπολεμηθούν: η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή και η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες».

Πρόκειται για έναν κατάλογο που «ενημερώνεται δύο φορές ετησίως». Σε αυτόν συμπεριλαμβάνονται περιοχές που δεν πληρούν τα διεθνή φορολογικά πρότυπα και αρνούνται να συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Ένωση σε θέματα φορολογίας. Η τελευταία αναθεώρηση της συγκεκριμένης λίστας πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2020, ενώ η επόμενη είναι προγραμματισμένη για αυτές τις ημέρες… (σ.σ. το κείμενο γράφτηκε στις 14 Φεβρουαρίου του 2021).

Σύμφωνα με την τελευταία αναθεώρηση (Οκτώβριος του 2020), στον κατάλογο περιλαμβάνονταν: η Αμερικανική Σαμόα, η Ανγκουίλα, τα Μπαρμπάντος, τα Φίτζι, το Γκουάμ, το Παλάου, ο Παναμάς, η Σαμόα, τα Τρινιδάδ και Τομπάγκο, οι Παρθένοι Νήσοι των ΗΠΑ, το Βανουάτου και οι Σεϋχέλλες.

Η χώρα που – σκανδαλωδώς – απουσιάζει από τον «ενωσιακό κατάλογο» με τις «μη συνεργάσιμες περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας» είναι η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και λέμε «σκανδαλωδώς»… διότι η Τουρκία «έχει κατ’ επανάληψη αρνηθεί να μοιραστεί φορολογικές πληροφορίες» με χώρες κράτη-μέλη της ΕΕ όπως είναι «η Αυστρία, το Βέλγιο, η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ολλανδία» (σύμφωνα με τον κάθε άλλο παρά τυχαίο ή άσημο Φλόριαν Έντερ του Politico)… Η Τουρκία, με άλλα λόγια, θα έπρεπε να είχε και εκείνη συμπεριληφθεί στην επίμαχη λίστα. Εάν είχε ωστόσο συμβεί κάτι τέτοιο, τότε θα έπρεπε να είχαν επιβληθεί και… ευρωπαϊκές κυρώσεις σε βάρος της γείτονος.

Κυρώσεις

«Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά και αναλογικά αμυντικά μέτρα, στον φορολογικό και τον μη φορολογικό τομέα, έναντι των μη συνεργάσιμων περιοχών δικαιοδοσίας για όσο διάστημα αυτές περιλαμβάνονται στον κατάλογο», σημείωνε στα συμπεράσματά του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2017, αποτυπώνοντας έτσι έναν κανόνα που – θεωρητικώς – εξακολουθεί να ισχύει.

Στο ίδιο πλαίσιο, το Συμβούλιο έχει μάλιστα καλέσει «τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ να λαμβάνουν υπόψη τον ενωσιακό κατάλογο στην εξωτερική πολιτική, στην αναπτυξιακή συνεργασία, και στις οικονομικές σχέσεις με τρίτες χώρες», ενώ παράλληλα θεωρητικώς απαγορεύεται και «η διοχέτευση κεφαλαίων» από διάφορα ταμεία της ΕΕ «προς οντότητες σε καταχωρισμένες (σ.σ. στον επίμαχο ενωσιακό κατάλογο) χώρες».

Το παράρτημα ΙΙ

Εάν η Τουρκία είχε ενταχθεί στον εν λόγω κατάλογο, θα έπρεπει – με άλλα λόγια – να έχει βρεθεί στο στόχαστρο κυρώσεων, πράγμα που ως φαίνεται κάποιοι στην ΕΕ θέλουν με κάθε τρόπο να αποφύγουν, αν και αναγνωρίζουν πως η Άγκυρα δεν συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο μέτωπο της φορολογίας ως θα όφειλε. Και για να το αποφύγουν λοιπόν, τι κάνουν; Εντάσσουν μεν την Τουρκία στη λίστα με τους μη-συνεργάσιμους πλην όμως στο παράρτημα ΙΙ με τις «περιοχές δικαιοδοσίας που δεν πληρούν ακόμη όλα τα διεθνή φορολογικά πρότυπα αλλά έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις»… Και για όσους έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις, όλα καλά…

Το «quo vadis» των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας έχει πια επιστρέψει στο προσκήνιο ενόψει και της Συνόδου Κορυφής του Μαρτίου. Όσο για τη νέα «αναθεώρηση του ενωσιακού καταλόγου μη συνεργάσιμων περιοχών φορολογικής δικαιοδοσίας», εκείνη είναι προγραμματισμένο να συζητηθεί κατά την άτυπη βιντεοδιάσκεψη των υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών της ΕΕ στις 16 Φεβρουαρίου.