Τα βλέμματα μπορεί να είναι όλα στραμμένα, ευλόγως, στον βορρά λόγω Ουκρανίας, ωστόσο την ίδια ώρα… εκεί στον νότο… τα σύννεφα της αστάθειας πληθαίνουν και αυτά, εξαλείφοντας κάθε περιθώριο εφησυχασμού.

Από το Μαρόκο έως το Ισραήλ και από την Αλγερία έως τον Λίβανο και τη Λιβύη, έχουν κάνει πια την (επαν)εμφάνισή τους ουκ ολίγες εστίες οξυνόμενης έντασης.

Ισραήλ

Στο Ισραήλ, ο κυβερνητικός συνασπισμός των Ναφτάλι Μπένετ, Γιαΐρ Λαπίντ και Μπένι Γκαντς μόλις έγινε κυβέρνηση… μειοψηφίας, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό για το μέλλον της πολιτικής σταθερότητας σε μια χώρα που έχει ήδη πάει τέσσερις φορές σε εκλογές μέσα σε διάστημα περίπου τριών ετών (Απρίλιος 2019, Σεπτέμβριος 2019, Μάρτιος 2020, Μάρτιος 2021).

Ο ισραηλινός κυβερνητικός συνασπισμός «έχασε» στις 19 Μαΐου ακόμη έναν βουλευτή, τον δεύτερο μέσα σε διάστημα δύο μηνών (η πρώτη ήταν η Ιντίτ Σίλμαν του δεξιού Yamina, η δεύτερη ήταν η Ρινάουι Ζοαμπί του αριστερού Meretz), όπερ σημαίνει πως πλέον έχει απομείνει με 59 έδρες σε σύνολο 120 στην Κσενέτ… ενώ η δολοφονία της Αμερικανοπαλαιστίνιας δημοσιογράφου Σιρίν Αμπού Ακλεχ συνεχίζει να ρίχνει βαριά την σκιά της πάνω από το πολιτικό σκηνικό.

Θα καταφέρει να επιβιώσει η κυβέρνηση; Ως πότε και μέσα σε ποιες συνθήκες; Ο επόμενος προϋπολογισμός θα πρέπει, πάντως, να έχει ψηφιστεί (με τουλάχιστον 61 υπέρ) ως τον Μάρτιο του 2023 και έως τότε μπορεί να έχουν γίνει πολλά (σημειωτέων πως το 2023 αναμένεται και η αλλαγή φρουράς, με τον Μπένετ να παραδίδει την πρωθυπουργία στον Λαπίντ).

Λίβανος

Εν τω μεταξύ ωστόσο, θα έχουν γίνει πολλά και στον… πολύπαθο Λίβανο. Η θητεία του – «συμμάχου» της Χεζμπολάχ – Μισέλ Αούν στην προεδρία της χώρας ολοκληρώνεται μετά το καλοκαίρι. Η διαδικασία της εκλογής του πολιτικού που πρόκειται να τον διαδεχθεί είναι βέβαιο, δε, πως θα εξελιχθεί σε «πεδίο μάχης» για τις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις και όσους τις επηρεάζουν από το εξωτερικό (Ιράν, Σαουδική Αραβία), ειδικά έπειτα από τα αποτελέσματα των τελευταίων βουλευτικών εκλογών του Μαΐου… που στέρησαν από την – υποστηριζόμενη από το Ιράν – Χεζμπολάχ και τους συμμάχους της την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, ενώ αντιθέτως ενίσχυσαν το – υποστηριζόμενο από τη Σαουδική Αραβία – μπλοκ των Λιβανικών Δυνάμεων (Lebanese Forces).

Λιβύη

Και αν ο Λίβανος φαντάζει… χαοτικός, η κατάσταση στην πολύπαθη Λιβύη φαντάζει δυστυχώς… χαοτικότερη.

Οι (προεδρικές) εκλογές που υποτίθεται πως θα διεξάγονταν στη χώρα της βόρειας Αφρικής τον περασμένο Δεκέμβριο… ακόμη αναμένονται, μέσα σε συνθήκες όμως απόλυτου διχασμού και εμφυλιοπολεμικής πολυδιάσπασης.

Από τη μια πλευρά: η υποστηριζόμενη από το κοινοβούλιο «κυβέρνηση» του Φάτι Μπασάγκα, που πήγε προ ημερών να αναλάβει την εξουσία στην Τρίπολη αλλά εκδιώχθηκε μέσα σε μια βροχή από πραγματικά πυρά και αλληλοκατηγορίες, με αποτέλεσμα τελικώς να αποχωρήσει έπειτα από λίγες ώρες και να «αναλάβει» με έδρα τη Σύρτη… που βρίσκεται όμως 450 χιλιόμετρα ανατολικότερα της λιβυκής πρωτεύουσας.

Από την άλλη πλευρά: η αντίπαλη «κυβέρνηση» υπό τον Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπεϊμπά που δεν προτίθεται να παραδώσει τα ηνία.

Το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν εκλογές (προεδρικές και βουλευτικές) στη Λιβύη μέσα στο 2022 φαντάζει, πια, από δύσκολο έως απίθανο, αν και υπάρχουν φωνές που ακόμη «βλέπουν» το ενδεχόμενο να βγει λευκός καπνός το προσεχές διάστημα από τις συνομιλίες που διεξάγονται στο Κάιρο.

«Το μόνο σίγουρο είναι ότι μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχιζόμενης – οριακά χαοτικής θα έλεγε κανείς – ρευστότητας, κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες (βλ. Τουρκία) θα συνεχίσουν να διεκδικούν ρόλο στη Λιβύη…», γράφαμε στο Α&Δ τον περασμένο Δεκέμβριο (2021), με φόντο τότε τις εκλογές που είχαν αναβληθεί επ’ αόριστον. Πέντε μήνες μετά, εκείνο το άρθρο με τίτλο «Λιβύη: Οι εκλογές που δεν έγιναν και οι φόβοι για την επόμενη μέρα» παραμένει, δυστυχώς, επίκαιρο.

Κατά τα λοιπά ωστόσο, τους περασμένους μήνες σημειώθηκαν και άλλα, διόλου ευκαταφρόνητα επεισόδια στο μέτωπο της Βόρειας Αφρικής, μεταξύ Ισπανίας και Μαρόκου – Μαρόκου και Αλγερίας.

Ισπανία – Μαρόκο – Αλγερία

Μαδρίτη και Ραμπάτ έχουν βρεθεί να συγκρούονται το τελευταίο διάστημα, με φόντο τη διαφιλονικούμενη κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα. Η απροθυμία της Ισπανίας να αναγνωρίσει επισήμως τη μαροκινή κυριαρχία επί της εν λόγω περιοχής που είναι πρώην ισπανική αποικία, αλλά και η προθυμία με την οποία στον αντίποδα οι ισπανικές Αρχές υποδέχθηκαν τον Απρίλιο του 2021 για νοσηλεία εντός των ισπανικών συνόρων τον τότε θετικό στον κορωνοϊό Μπραχίμ Γκάλι, ηγέτη του Μετώπου Πολισάριο που συγκρούεται με το Μαρόκο για την κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα, προκάλεσαν όπως ήταν αναμενόμενο ενόχληση στη μαροκινή πλευρά που στην πορεία αντεπιτέθηκε: δια της διπλωματικής οδού, ανακαλώντας τον πρεσβευτή της, εργαλειοποιώντας τις μεταναστευτικές ροές στις ισπανικές περιοχές της Μελίγια και της Θέουτα κ.ά.

Εάν πιστέψουμε, δε, όσα γράφει ο Marcos Bartolomé σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε προ ημερών στο περιοδικό Foreign Policy, τότε το Μαρόκο ίσως να βρίσκεται πίσω και από το σκάνδαλο με τις παρακολουθήσεις των κινητών τηλεφώνων του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ και άλλων κορυφαίων Ισπανών υπουργών μέσω του λογισμικού Pegasus.

Την κόντρα Ισπανίας – Μαρόκου παρακολουθεί όμως στενά και η Αλγερία, που βρίσκεται στα μαχαίρια με το Ραμπάτ με το οποίο έχει διαρρήξει κάθε διπλωματικό δεσμό. Η αλγερινή ηγεσία αποκηρύσσει ως «κατοχή» τη μαροκινή κυριαρχία στη Δυτική Σαχάρα και στηρίζει το Μέτωπο Πολισάριο ενάντια στο Μαρόκο προς το οποίο έχει μάλιστα διακόψει και τις ροές αλγερινού φυσικού αερίου.

Η Αλγερία ξεχωρίζει όμως, παράλληλα, και ως ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου για την ΕΕ, ένας προμηθευτής ο ρόλος και η αξία του οποίου ενισχύονται πια με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις κινήσεις απεξάρτησης των Ευρωπαίων από τη ρωσική ενέργεια.

Υπό αυτό το πρίσμα, αποκτούν βέβαια πρόσθετο ενδιαφέρον και οι όποιες κόντρες της Αλγερίας με τους γείτονές της, Ευρωπαίους και μη.

Υπό το ίδιο πρίσμα, αποκτούν όμως πρόσθετο νόημα και οι επαφές του Αλγερινού προέδρου Αμπντελματζίντ Τεμπούν, που στις 10 Μαΐου υποδέχθηκε τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στο Αλγέρι, και εν συνεχεία, λίγες ημέρες μετά, (15 – 17 Μαΐου), μετέβη στην Τουρκία για να συναντήσει από κοντά τον πρόεδρο Ερντογάν. Σημειωτέων πως αυτή ήταν και η πρώτη επίσκεψη Αλγερινού ηγέτη στην Τουρκία έπειτα από… 17 χρόνια.