Ασκήσεις ισορροπίας πάνω στο τεντωμένο σκοινί των κλιμακούμενων αμερικανορωσικών εντάσεων καλείται πλέον να κάνει η ελληνική πλευρά, και μάλιστα υπό εντεινόμενη (εκατέρωθεν) πίεση. Το σκηνικό προφανώς και δεν είναι καινοφανές. Κάθε άλλο. Όπως άλλωστε δεν είναι καινοφανείς και οι ελληνορωσικές αρρυθμίες που βγήκαν τα τελευταία χρόνια πιο έντονα στην επιφάνεια, με φόντο την παράλληλη αναβάθμιση των ελληνοαμερικανικών δεσμών. 

Η απόπειρα του ελληνορωσικού restart για την οποία γράφαμε το φθινόπωρο του 2020, με αφορμή τότε την πρώτη έπειτα από τέσσερα χρόνια επίσκεψη του Σεργκέι Λαβρόφ στην Αθήνα, έμελλε στην πορεία όπως αποδείχθηκε να συνοδευτεί και από ένα… restart της έντασης στις σχέσεις της Μόσχας με την Ουάσιγκτον, με αιχμή τα μέτωπα κατά βάση της Ανατολικής Ουκρανίας και δευτερευόντως της (επίσης παρευξείνιας) Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.   

Επανεκκίνηση 

Η πρώτη δια ζώσης συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ως πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλάντιμιρ Πούτιν στο Σότσι της Μαύρης Θάλασσας στις 8 Δεκεμβρίου ήρθε να πραγματοποιηθεί μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, με φόντο τα σύννεφα μιας επαπειλούμενης πολεμικής σύρραξης που έχουν επιστρέψει (για δεύτερη φορά φέτος, έπειτα από την κλιμάκωση της περασμένης Άνοιξης) στο ούτως ή άλλως φλέγον λόγω Ντονμπάς μέτωπο της Ουκρανίας. 

«Παραγωγικές» οι συνομιλίες 

Μιλώντας μετά το πέρας της συνάντησης που είχε με τον κ. Μητσοτάκη στις 8 Δεκεμβρίου στο Σότσι, ο Βλάντιμιρ Πούτιν χαρακτήρισε «περιεκτικές», «αποτελεσματικές» και «παραγωγικές» τις συνομιλίες που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό, υπογραμμίζοντας μάλιστα πως οι δύο πλευρές δίνουν πια «επιπλέον ώθηση» στη μεταξύ τους συνεργασία με τις τελευταίες συμφωνίες που υπέγραψαν καθώς και με το Κοινό Πρόγραμμα Δράσεων για τα έτη 2022-24. 

«Οι ρωσοελληνικές σχέσεις δεν χάνουν τον ρυθμό τους», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος, υπογραμμίζοντας μάλιστα το ότι ο όγκος του διμερούς εμπορίου και των εξαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ελλάδα αυξήθηκαν το 2021 σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά. Συνεχίζοντας, ο κ. Πούτιν χαρακτήρισε την ενέργεια «τομέα κλειδί», ενώ παράλληλα δήλωσε «ευγνώμων» προς την ελληνική πλευρά που αναγνώρισε το ρωσικό εμβόλιο κατά του κορονοϊού Sputnik V.

Υπογράμμισε, επίσης, πως ρωσικές εταιρείες είναι έτοιμες για επενδύσεις στην Ελλάδα, ενώ αναφέρθηκε και στην προοπτική της ενίσχυσης της ελληνορωσικής συνεργασίας στο μέτωπο της αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών (όπως ήταν για παράδειγμα οι καταστροφικές πυρκαγιές του περασμένου καλοκαιριού στην Ελλάδα). 

Κυπριακό 

Ως προς το Κυπριακό, ο Ρώσος ηγέτης επαναβεβαίωσε τη θέση της Μόσχας υπέρ της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, «αδειάζοντας» έτσι την τουρκική πλευρά και όσα εκείνη προωθεί εσχάτως (βλ. Βαρώσια, «λογική» δύο κρατών). Όταν ρωτήθηκε ωστόσο για την κατάσταση στο Αιγαίο, ο κ. Πούτιν δεν ήταν το ίδιο κατηγορηματικός και απλώς περιορίστηκε στο να προκρίνει την αναζήτησή λύσεων μέσα από τον διάλογο.    

«Γέφυρα ενδυνάμωσης»

Παίρνοντας τον λόγο, ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε και εκείνος από την πλευρά του τη συζήτηση που είχε με τον κ. Πούτιν «μακρά», «ειλικρινή» και «παραγωγική». Υποστήριξε, δε, πως οι εν λόγω επαφές λειτουργούν και ως «γέφυρα ενδυνάμωσης» της σχέσης μεταξύ των δύο χωρών. Συνεχίζοντας, ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε τη Ρωσία «αξιόπιστο προμηθευτή φυσικού αερίου» για την Ελλάδα, ενώ παράλληλα χαιρέτισε ως «συνεπή και εποικοδομητική» τη στάση της Μόσχας στο Κυπριακό. 

«Η έλλειψη επικοινωνίας είναι τελικά χειρότερη από τη διαφωνία», δήλωσε με νόημα ο Έλληνας πρωθυπουργός, προτού στρέψει τα πυρά του κατά της Τουρκίας στην οποία χρέωσε «εμπρηστική ρητορική» και «επιθετικές ενέργειες που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και ναρκοθετούν τη σταθερότητα στην περιοχή». 

Κατά τα λοιπά, ο Έλληνας ηγέτης εξέφρασε την ανησυχία του για την αναζωπύρωση των εντάσεων στην Ουκρανία. Ο ίδιος υπογράμμισε την ανάγκη να διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές στη Λιβύη στην προκαθορισμένη ημερομηνία (σ.σ. 24 Δεκεμβρίου), ενώ παράλληλα επανέλαβε και την πάγια ελληνική θέση πως «η Ρωσία αποτελεί μέρος της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας».  

Λίγο πριν εκπνεύσει το επετειακό για την Ελλάδα αλλά και για τις ελληνορωσικές σχέσεις (λόγω των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση) 2021, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πραγματοποίησε το πρώτο ταξίδι της πρωθυπουργικής του θητείας στη Ρωσία για να συναντήσει από κοντά τον Ρώσο ηγέτη Βλάντιμιρ Πούτιν, ενώ μόλις λίγες ώρες προτού μεταβεί εκεί είχε συνομιλήσει στο τηλέφωνο και με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν…

Όσα προηγήθηκαν… 

Υπενθυμίζεται πως πίσω στα τέλη Νοεμβρίου, είχε πραγματοποιηθεί στη Μόσχα και η 13η Μικτή Διυπουργική Επιτροπή Ελλάδας-Ρωσίας, με τις δύο πλευρές (τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη και τον Ρώσο υπουργό Μεταφορών Βιτάλι Σαβέλιεφ) να υπογράφουν μάλιστα και ένα πρωτόκολλο συνεργασίας – αποτέλεσμα πολύμηνων διαπραγματεύσεων – το οποίο θα «έβαζε τις βάσεις» για την «αποδοτική και επιτυχημένη» επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Σότσι στις 8 Δεκεμβρίου, όπως είχε δηλώσει χαρακτηριστικά τότε ο κ. Βαρβιτσιώτης. Ο λόγος για ένα πλέγμα συμφωνιών που αφορούν στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, του τουρισμού, της επιστήμης/τεχνολογίας, του πολιτισμού, της υγείας, των επενδύσεων και της φορολογικής διοίκησης.  

Σημειωτέον πως και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ένεργειας, Κώστας Σκρέκας, βρέθηκε αυτήν την εβδομάδα στη Ρωσία: στις 7 Δεκεμβρίου στην Αγία Πετρούπολη και την έδρα της Gazprom (οι εξαγωγές φυσικού αερίου της οποίας προς την Ελλάδα άγγιξαν επίπεδα ρεκόρ το τελευταίο 11μηνο), όπου είχε συνάντηση με τον πρόεδρο του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού Αλεξέι Μίλερ.

 Πλήθυναν οι επαφές 

Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Μάιο (αμέσως μετά την «κρατική αεροπειρατεία» των Λευκορώσων στην πτήση 4978 της Ryanair από Αθήνα προς Βίλνιους) είχε βρεθεί στο Σότσι και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας για να συναντήσει από κοντά τον ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, τον οποίο Λαβρόφ είχε υποδεχθεί και στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2020. Εν τω μεταξύ, θα ερχόταν στην Αθήνα και ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν (ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω έχει επισκεφθεί κατ’ επανάληψη και το Άγιο Όρος) για να πάρει μέρος στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. 

Οι ελληνορωσικές επαφές λοιπόν, που είχαν «διακοπεί» την περίοδο 2018-2020, θα έπαιρναν εκ νέου «μπρος» από το 2020 και έπειτα… παράλληλα ωστόσο με τη νέα (post-Trump) φάση επιδείνωσης στην οποία εισήλθαν οι σχέσεις της νέας αμερικανικής διοίκησης υπό τον Τζο Μπάιντεν με τη Μόσχα (για την Ουκρανία, τον Nord Stream 2, τον Ναβάλνι, τους S-400 που «πήγαν» Τουρκία κ.ά.). 

Σημεία τριβής 

Ελλάδα και Ρωσία έχουν «κοντραριστεί» τα τελευταία χρόνια για πολλά: για τη Συμφωνία των Πρεσπών (και την ύποπτη δράση Ρώσων παραγόντων εντός των ελληνικών συνόρων), για την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας (και τις «ηγεμονικές» διαθέσεις της Ρωσικής Εκκλησίας), για το ρωσικό εμβόλιο κατά του κορονοϊού και τα πιστοποιητικά εμβολιασμού (θέμα που ξεπεράστηκε, όπως σημειώθηκε και κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου των κ.κ. Πούτιν και Μητσοτάκη στις 8 Δεκεμβρίου στο Σότσι), για τα πρωτόκολλα τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ (που δεν άρεσαν καθόλου στη ρωσική πλευρά) και για την υπόθεση της έκδοσης του Αλεξάντερ Βίνικ, ενώ πιο πρόσφατα ήρθε και η κατάρρευση της χρεωμένης Mouzenidis Travel να προσθέσει ακόμη ένα διαδικαστικό-τεχνικό πρόβλημα προς επίλυση.   

Κρίνοντας, ωστόσο, από το κλίμα στις τελευταίες μεταξύ τους επαφές, Ελλάδα και Ρωσία παρουσιάζονται πια να θέλουν όντως να προχωρήσουν μπροστά με εφαλτήριο τους τομείς εκείνους που… δεν κάνουν τζιζ.