Τις εβδομάδες των εορτών, έτυχε να συναντηθώ με αρκετούς φίλους συναδέλφους και επενδυτές. Σκοπός μας δεν ήταν να συζητήσουμε για τις αγορές. Απλά θέλαμε «να βρεθούμε», «να τα πούμε». Ήταν όμως, τελικά, αναπόφευκτο η κουβέντα μας να στραφεί, πολύ γρήγορα, στα θέματα που μας απασχολούν όλο το χρόνο, δηλαδή στις αγορές μετοχών.

Όλοι μας θέλαμε μια δεύτερη γνώμη ή μια επιβεβαίωση ότι η δική μας γνώμη είναι σωστή. Πέρυσι, την ίδια ακριβώς εποχή, όλοι οι αναλυτές και οι επενδυτές έβλεπαν την αγορά να ανεβαίνει και πίστευαν ότι δεν είναι λογικό. Όλοι είχαν στερέψει από  ιδέες, κανείς δεν αισθανόταν βολικά να αγοράσει και κανείς δεν ήθελε να πουλήσει.

Φέτος η κατάσταση ήταν καλύτερη, όλοι είχαν νέες ιδέες. Ορισμένοι ήταν έτοιμοι να αγοράσουν στα χαμηλά επίπεδα που διαμορφώθηκαν το Δεκέμβριο του 2018, κάποιοι άλλοι πωλούσαν βιαστικά κάθε μέρα, άλλοι περίμεναν να ανέβουν οι τιμές, για να πουλήσουν κ.λπ. Ακριβώς αυτό θα πει αγορά με μεταβλητότητα! Δέκα διαφορετικοί άνθρωποι, δέκα διαφορετικές γνώμες.

Τι μας δείχνει αυτή η μεταβλητότητα; Ολοκλήρωσε η αγορά τη διόρθωσή της; Μπορεί να συνεχιστεί η μακροχρόνια ανοδική της κίνηση; Τι θα κάνουν οι αγορές τώρα που επιβραδύνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης των οικονομιών; Δύσκολα ερωτήματα και σχεδόν αδύνατο να δοθεί η «σωστή» απάντηση. Μπορούμε όμως να δούμε ορισμένα στοιχεία και να τοποθετηθούμε απέναντι την αγορά καλύτερα προετοιμασμένοι.

Στον παρακάτω πίνακα παραθέτουμε στοιχεία για την εκτιμώμενη εξέλιξη του ΑΕΠ στις ΗΠΑ και την ευρωζώνη το 2018 και το 2019.

Q3 2018 Q4 2018 * Q1 2019 * Q2 2019 * Q3 2019 * Q4 2019 *
US 3.1 3.0 2.6 2.6 2.3 2.2
EU 1.6 1.3 1.3 1.4 1.6 1.7

(*) Εκτίμηση ΑΕΠ   Πηγή Bloomberg

Οι παραπάνω εκτιμήσεις ήταν περίπου οι ίδιες από τα τέλη του 2017. Η αγορά γνώριζε ότι το 2018 θα ήταν έτος κορύφωσης για την παγκόσμια ανάπτυξη. Οι κινήσεις από τις κεντρικές τράπεζες ήταν αναμενόμενες, όπως άλλωστε και η αναταραχή στις αγορές μετοχών και ομολόγων.  Η αγορά βλέπει τώρα τις εκτιμήσεις να επαληθεύονται και  αυξάνει η πίεση προς τη FED να σταματήσει την άνοδο των επιτοκίων στο αμερικανικό δολάριο. Η πρώτη και πολύ σημαντική επίδραση της πίεσης αυτής ήταν να αυξηθούν οι τιμές των κρατικών αμερικανικών ομολόγων.

Τιμή ομολόγων 10 ετών Αμερικανικού δημοσίου.
Τιμή ομολόγων 10 ετών Αμερικανικού δημοσίου.

Η άνοδος στη τιμή των ομολόγων σημαίνει μείωση των αποδόσεων και, αντίστροφα, η μείωση των επιτοκίων (ή, έστω, μη αύξηση) από τη FED αυξάνει τις τιμές των ομολόγων. Εάν συμβεί αυτό, μπορεί να δημιουργήσει πιέσεις στο αμερικανικό νόμισμα. Ο συνδυασμός λοιπόν της αρνητικής ψυχολογίας που διαμορφώνει η  λέξη «ύφεση», η οποία θα ακουστεί στο κοντινό μέλλον με την πιθανή μετακίνηση κεφαλαίων προς τα ομόλογα, μπορεί να φέρει και νέες εκροές από τις  μετοχές. Άρα, λοιπόν, στο ερώτημα, εάν οι μετοχές μπορούν να διορθώσουν και άλλο η απάντηση είναι θετική. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα ζήσουμε απαραίτητα ημέρες, όπως το 2007 και το 2008. Τότε υπήρχε συστημικός κίνδυνος. Τώρα όμως πρόκειται για έναν κύκλο στην οικονομία.

 

  Market Q1 2019 * Q2 2019 * Q3 2019 * Q4 2019 * Q1 2020 *
FED 2.50 2.55 2.75 2.85 2.9 2.9
ECB 0.00 0.00 0.00 0.00 0.10 0.20

(*) Εκτίμηση επιτοκίων Πηγή Bloomberg

Οι  συνεδριάσεις της FED, την περασμένη Τετάρτη 30 Ιανουαρίου, και στις 20 Μαρτίου 2019 θα αποδειχθούν πολύ σημαντικές, αφού θα καθορίσουν την πορεία των αγορών για το υπόλοιπο της χρονιάς. Στον παραπάνω πίνακα βλέπουμε τις εκτιμήσεις για τα μελλοντικά επιτόκια και είναι φανερό ότι οι αναλυτές αναμένουν αυξήσεις έως το 2,9% στο τέλος του τρίτου τριμήνου 2019.   Από την άλλη πλευρά όμως τα προθεσμιακά συμβόλαια των ομολόγων προεξοφλούν επιτόκια σταθερό στο 2,45% έως τον Σεπτέμβριο!

αποδόσεις των κλάδων του δείκτη S&P 500 το τελευταίο τρίμηνο

Μια πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα βλέπουμε στο πιο πάνω διάγραμμα που αποτυπώνει τις αποδόσεις των κλάδων του δείκτη S&P 500 το τελευταίο τρίμηνο. Παρατηρούμε ότι οι κλάδοι του χρηματοοικονομικού τομέα υπεραποδίδουν σε σχέση με τον κλάδο ενέργειας και τις βιομηχανίες. Αυτή τη συμπεριφορά παρατηρούμε, συνήθως, στη φάση που η οικονομία εισέρχεται σε ύφεση και η αγορά των μετοχών έχει ξεκινήσει τη διόρθωση. Παρατηρούμε, επίσης, ότι ο τεχνολογικός κλάδος εξακολουθεί να υποαποδίδει σε σχέση με το συνολικό δείκτη. Άρα μάλλον απέχουμε ακόμα από τον πυθμένα της αγοράς. Οι μετοχές της τεχνολογίας αποδίδουν καλύτερα κοντά στον πυθμένα της αγοράς και λίγο πριν φανούν τα σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας.

Τεχνολογικός κλάδος Δείκτη S&P 500

Τεχνολογικός κλάδος Δείκτη S&P 500

Ο κλάδος της τεχνολογίας πιθανόν να είναι αυτός που θα μας δώσει το σήμα για την ανάκαμψη της αγοράς. Στο πιο πάνω διάγραμμα, στο άνω μέρος, εμφανίζεται η πορεία  της τιμής του Etf που ακολουθεί τον κλάδο και στο κάτω μέρος η σχετική απόδοσή του  με το δείκτη S&P 500. Παρατηρούμε ότι, από την κορυφή του Οκτωβρίου 2018, η πτώση του κλάδου ήταν -24,3%,  ενώ το ίδιο διάστημα ο S&P 500 υποχώρησε -19,8%. Αντίθετα, από τον πυθμένα του Δεκεμβρίου 2018, ο κλάδος έχει κέρδη +14,9% έναντι +14,7 του S&P 500.  Το γεγονός αυτό παρουσιάζεται πολύ παραστατικά στο κάτω μέρος του διαγράμματος που φαίνεται ότι η σχετική απόδοση του κλάδου πιθανόν να αλλάζει τάση.  Αυτό δεν σημαίνει ότι η αγορά μετοχών, από εδώ και μπροστά, θα ανεβαίνει. Αυξάνει όμως τη βαρύτητα ως σημείο στήριξης του βραχυπρόθεσμου πυθμένα που είδαμε το Δεκέμβριο του 2018.

Το στατιστικό μέγεθος που θα μας βοηθήσει είναι η μεταβλητότητα (volatility). Συνήθως, ο δείκτης VIX, που μετρά τη μεταβλητότητα στα options του δείκτη S&P 500, έχει αντίθετη τάση από αυτήν του δείκτη. Στο πιο κάτω διάγραμμα παρατηρούμε ότι, όσο η αγορά μετοχών ήταν ανοδική (κάτω μέρος του γραφήματος), η μεταβλητότητα ήταν κάτω από την περιοχή των 14-17 μονάδων. Όταν όμως άρχισε η διόρθωση των μετοχών η μεταβλητότητα σκαρφάλωσε πάνω από τη περιοχή αυτή. Περιμένουμε να δούμε, εάν τελικά επιστρέψει ο δείκτης μεταβλητότητας κάτω από την περιοχή των 14-17 μονάδων που θα σημαίνει ότι η αγορά ηρέμησε.

Πόσο μπορούν να «διορθώσουν» οι αγορές μετοχών;

Η τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου και οι πρώτες του Φεβρουαρίου θα μας δώσουν πολλά στοιχεία και πληροφορίες για την αγορά μετοχών. Εκτός από τη συνεδρίαση της FED που προαναφέραμε, αναμένουμε πολλές ανακοινώσεις εταιρικών αποτελεσμάτων. Στο επόμενο τεύχος λοιπόν θα παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα των εταιρειών του κλάδου της Αμυντικής Βιομηχανίας και θα προσπαθήσουμε να εκτιμήσουμε τη  συνολική εικόνα των αποτελεσμάτων της αγοράς.