Τρία χρόνια έπειτα από τη ρωσική εισβολή, το Ουκρανικό έχει πια εισέλθει σε μια νέα φάση… εξ αντανακλάσεως, όχι εκ των (ρωσο-ουκρανικών) έσω αλλά μέσω ΗΠΑ.

Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε διαμηνύσει προεκλογικά ότι θα μπορούσε να τελειώσει αυτόν τον πόλεμο μέσα σε ένα 24ωρο, εάν εκλεγεί. Ο Ρεπουμπλικανός ηγέτης εξελέγη μεν τον περασμένο Νοέμβριο – και ορκίστηκε πρόεδρος των ΗΠΑ τον περασμένο Ιανουάριο, αλλά ο πόλεμος συνεχίζεται. Αυτό που όντως κατάφερε ο Τραμπ μέσα σε λίγες ώρες, στις 12 Φεβρουαρίου συγκεκριμένα, κατά την 90λεπτη τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, ήταν να ανατρέψει πλήρως την (αμερικανοκεντρική) δυτική γραμμή στο Ουκρανικό, προκαλώντας πανικό και σύγχυση στο δυτικό μέτωπο.

Ο Ντόναλντ Τραμπ συγκρούστηκε τις τελευταίες εβδομάδες με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον οποίο αποκάλεσε «δικτάτορα» αλλά και -δια αντιπροσώπων- με τους Ευρωπαίους (υπενθυμίζεται η ομιλία του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια).

Ο μόνος με τον οποίο δεν συγκρούστηκε ανοιχτά η νέα αμερικανική διοίκηση ήταν ο Πούτιν και η Ρωσία, την οποία μάλιστα ο Τραμπ δήλωσε ότι θα ήθελε να ξαναδεί στις τάξεις της G7, που σε μια τέτοια περίπτωση θα γινόταν έτσι ξανά G8. Υπενθυμίζεται ότι η Ρωσία είχε αποκλειστεί από την εν λόγω ομάδα έπειτα από τη μονομερή προσάρτηση της Κριμαίας.

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, αναδύονται πια τρία νέα δεδομένα, ακριβώς τρία χρόνια έπειτα από τη ρωσική εισβολή του 2022:

1. Η Δύση έχει πάψει πια να μιλά με κοινή φωνή στο Ουκρανικό. Εάν υπήρχε κοινή δυτική γραμμή (που σε μεγάλο βαθμό υπήρχε τα περασμένα τρία χρόνια, παρά τις παραφωνίες και τις αποκλίσεις), αυτή έχει πια σπάσει και επαναχαράσσεται. Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μετέβησαν στο Κίεβο την περασμένη Δευτέρα, για την επέτειο της συμπλήρωσης τριών ετών από την έναρξη της ρωσικής εισβολής. Η νέα αμερικανική διοίκηση, ωστόσο, δεν ήταν εκεί. Κι όταν Ευρωπαίοι και Ουκρανοί προώθησαν την ίδια ημέρα ψήφισμα για τον τερματισμό του πολέμου στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών (υπό τον τίτλο «Advancing a comprehensive, just and lasting peace in Ukraine»), το οποίο καταδίκαζε τη ρωσική επιθετικότητα και ζητούσε την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την ουκρανική επικράτεια, οι ΗΠΑ το καταψήφισαν…

2. Η σύγκρουση αποκτά πια μια νέα οικονομική διάσταση που δείχνει όχι απλώς να επηρεάζει αλλά και να καθορίζει/πλαισιώνει τις εξελίξεις. Μπορούν, άραγε, οι σπάνιες γαίες της Ουκρανίας να αποτελέσουν το «καύσιμο» συμφωνιών που θα καταστήσουν συμφέρουσα την ειρήνη; Προσεγγίζοντας τον πόλεμο με όρους απόσβεσης κόστους στήριξης, ο Ντόναλντ Τραμπ απαιτεί ως αντάλλαγμα την προνομιακή πρόσβαση των ΗΠΑ στις προς εκμετάλλευση ουκρανικές σπάνιες γαίες. Αρκεί, όμως, ένα τέτοιο ντιλ για να φέρει την ειρήνη; Και τι θα γίνει με τις σπάνιες γαίες στα υπό ρωσική κατοχή εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας; Θα εξασφαλίσουν και σε αυτά τα κοιτάσματα πρόσβαση οι Αμερικανοί, έπειτα όμως από συμφωνία όχι με τους Ουκρανούς αλλά με τους Ρώσους;

3. Η αμερικανορωσική προσέγγιση κρύβει, πάντως, κι εκείνη αγκάθια και, παρά το bromance Τραμπ-Πούτιν, δεν θα είναι ανέφελη. Αντιθέτως, πρόκειται να εκτυλιχθεί εν μέσω εμποδίων τα οποία έχουν, άλλωστε, ήδη αρχίσει να κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Έχοντας στο πλευρό του Εμανουέλ Μακρόν στον Λευκό Οίκο την περασμένη Δευτέρα, ο Τραμπ δήλωσε ότι η Μόσχα πρόκειται να δεχθεί την παρουσία ευρωπαϊκών ειρηνευτικών δυνάμεων στην ουκρανική επικράτεια στο πλαίσιο μιας συμφωνίας ειρήνευσης, κάτι το οποίο επιμένει ωστόσο να απορρίπτει κατηγορηματικά το Κρεμλίνο…

Πρακτικά, το «καλύτερο» που θα μπορούσε να επιτευχθεί στο Ουκρανικό μέτωπο το προσεχές διάστημα (μέσα στις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με τον ίδιο τον Τραμπ) είναι μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός… και για όλα τα άλλα -όσα πρόκειται να ακολουθήσουν έπειτα από αυτήν την όποια εκεχειρία- βλέπουμε… Από εκεί και πέρα ωστόσο, για να επιτευχθεί η «διαρκής ειρήνη» για την οποία όλοι μιλούν, είναι σαφές ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας και γύρω από αυτές τις μελλοντικές εγγυήσεις είναι σαφές ότι θα στηθούν νέες εστίες έντασης και διαφωνιών, ενδοδυτικών, αμερικανο-ουκρανικών αλλά και αμερικανορωσικών.