Πόλεμος των δασμών ή ευκαιρία για συνεννόηση;

Του Σέργιου Μελαχροινού
Πιστοποιημένος χρηματιστηριακός αναλυτής

Το Υπουργείο Εμπορίου των Ηνωμένων Πολιτειών, συνεπές προς τις ανακοινώσεις του Λευκού Οίκου, ανακοίνωσε έναν κατάλογο 818 κινεζικών προϊόντων στα οποία, από τις 6 Ιουλίου, επιβάλλονται δασμοί 25% για την εισαγωγή τους στη χώρα. Στον κατάλογο αυτό, περιέχονται κυρίως μηχανολογικά προϊόντα, καθώς και ηλεκτρικά προϊόντα και εξαρτήματα η αξία των οποίων υπολογίζεται στα $34 δις.  Παράλληλα ανακοινώθηκε  ένας   δεύτερος κατάλογος 284 προϊόντων αξίας $16δις που θα  εξεταστεί, στη συνέχεια, η πιθανότητα να επιβληθούν, και σε αυτά, δασμοί.

Η Κίνα, με τη σειρά της, αντέδρασε, ανακοινώνοντας περιοριστικά μέτρα στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων έως του ποσού των $36 δις αρχικά, στοχεύοντας κυρίως σε προϊόντα, όπως το χοιρινό κρέας, τα δημητριακά και τα αυτοκίνητα.

Οι εκτιμήσεις των διεθνών οίκων, που μελετούν τις οικονομίες κρατών και εκτιμούν τα μελλοντικά τους μεγέθη, αναφέρουν ότι η επίδραση στο ΑΕΠ και των δύο χωρών θα είναι περιορισμένη. Πιο συγκεκριμένα, τα συνολικά $50 δις αντιπροσωπεύουν περίπου το 12% των εξαγωγών της Κίνας στις ΗΠΑ ($430 δις για το 2017) και το 2% των συνολικών εξαγωγών της ($2,3 τρις πέρυσι). Αυτό είναι ίσο με το 0,4% του ΑΕΠ της Κίνας και, σύμφωνα με υπολογισμούς της HSBC,  η εφαρμογή δασμών 25% θα μειώσει τις κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ κατά 29% που, τελικά, θα έχει επίπτωση στο ΑΕΠ της χώρας κατά 0,1% για το 2018 ή και λιγότερο.  Για δε την κινεζική οικονομία, η συζήτηση στρέφεται περισσότερο στο εάν και πόσο θα δημιουργηθούν πληθωριστικές πιέσεις από την αύξηση στις τιμές των τροφίμων, ιδιαίτερα στο χοιρινό κρέας και στη σόγια. Θεωρείται όμως ότι οι πιέσεις αυτές θα είναι διαχειρίσιμες.

Ποιος είναι ο λόγος, λοιπόν, που οι ΗΠΑ προχώρησαν σε αυτή την κίνηση; Ποια είναι τα σενάρια από εδώ και μπρος; Τι επιθυμούν και οι δύο πλευρές να πράξουν; Θέλουν πράγματι ένα «εμπορικό πόλεμο»; Θα συνέφερε τα δύο μέρη, αλλά και την Ευρώπη, να εμπλακούν σε αυτή τη περιπέτεια; Θέλει η Κίνα να βρίσκεται σε ρήξη με τη χώρα που απορροφά το 18,5% των εξαγωγών της;

Σύμφωνα με το βασικό σενάριο πρόσφατης ανάλυσης της HSBC, φαίνεται ότι οι δύο πλευρές, ύστερα από την εκατέρωθεν επιβολή δασμών, θα κάτσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων προκειμένου να καταλήξουν σε αμοιβαία αποδεκτές λύσεις και πρακτικές. Είναι πολύ πιθανό, σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, η επιθετική και  τιμωρητική διάθεση των ΗΠΑ προς την Κίνα, αλλά και τους υπόλοιπους εμπορικούς εταίρους  της, να είναι απαραίτητη, πριν οι  πλευρές προσέλθουν στις  διαπραγματεύσεις.

Τι θα μπορούσαν όμως να επιδιώκουν και οι δύο πλευρές από μια διαπραγμάτευση;  Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, θέλουν να μειώσουν το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο με την Κίνα. Άρα, λοιπόν, ο στόχος των ΗΠΑ είναι η Κίνα να εισάγει περισσότερα προϊόντα  από αυτές και όχι λιγότερα!

Η Κίνα χρεώνει δασμούς (tariffs) στις περισσότερες εισαγωγές με τη μέθοδο, κυρίως, “ad valorem”. Οι χρεώσεις αυτές, δηλαδή, υπολογίζονται με βάση τη συνολική αξία των αγαθών, συμπεριλαμβανομένων της αξίας των εμπορευμάτων, των τελών συσκευασίας, των ασφαλίστρων, των μεταφορικών κι άλλων τελών εξυπηρέτησης που πραγματοποιήθηκαν, πριν από την εκφόρτωση των εμπορευμάτων στον τόπο προορισμού. Οι  δασμοί αυτοί,  από την εποχή της προσχώρησης της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το Δεκέμβριο 2001 και μετά, έχουν μειωθεί κατά μέσο από 15,3% το 2000 σε 9,8% το 2016. Παρόλα αυτά όμως υπάρχουν και ενοχλούν τους μεγάλους εμπορικούς εταίρους.

Η Κίνα έχει θέσει ως στόχο και παραμένει προσηλωμένη στη μείωση των δασμών στα εισαγόμενα προϊόντα, καθώς επιθυμεί να αυξήσει την εσωτερική κατανάλωση, ώστε  να τονωθεί περαιτέρω η οικονομία της. Άρα, λοιπόν, υπάρχει κοινός τόπος προκειμένου να βρεθεί η μέση λύση, που θ’ αυξήσει τις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων στην Κίνα,  γεγονός που, τελικά, θα είναι προς όφελος και των δύο μερών.

Δεύτερο σημείο συζήτησης αποτελεί η σταδιακή απελευθέρωση του χρηματοοικονομικού τομέα. Η Κίνα κάνει σταθερά βήματα προς το άνοιγμα της τοπικής αγοράς στις ξένες τράπεζες, στις εταιρίες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών και στους οίκους αξιολόγησης.  Οι ΗΠΑ επιθυμούν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην αγορά αυτή και αναζητούν τρόπο να το πετύχουν πριν διεισδύσουν και αποκτήσουν δεσπόζουσα θέση στην Κίνα οι ευρωπαϊκές τράπεζες.

Τρίτο σημείο, που θα τεθεί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, είναι η προστασία πνευματικών δικαιωμάτων το οποίο για τις αμερικανικές εταιρείες θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό. Επίσης, θεωρείται δεδομένο ότι θα συζητηθεί η νομισματική πολιτική που θα ακολουθήσει η κινεζική κεντρική τράπεζα. Τη δεδομένη στιγμή, φαίνεται ότι κανένα από τα δύο μέρη  δεν επιθυμούν «σκόπιμη χαλάρωση» του κινεζικού νομίσματος.

Η κεντρική τράπεζα της Κίνας επιθυμεί η ισοτιμία του CHN (Offshore delivered Chinese Renminbi-Yuan), σταδιακά, να απελευθερωθεί και να καθορίζεται με όρους αγοράς. Στο σημείο αυτό, έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα κινηθεί η FED, η οποία, στην περίπτωση που συνεχίσει την τρέχουσα  πολιτική αύξησης επιτοκίων, είναι πιθανό αυτή να οδηγήσει το CHN  σε υποτίμηση.

Από τα παραπάνω μάλλον καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είμαστε μπροστά σε μία “mega” διαπραγμάτευση μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και Κίνας για τη μελλοντική τους συνεργασία και λιγότερο ενώπιον της κήρυξης «πολέμου». Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να κλείσει γρήγορα τις εκκρεμότητες που έχει,  προκειμένου να μην είναι εκτός κάδρου, όταν θα βρίσκονται σε διαπραγμάτευση οι δύο βασικοί πελάτες και των δικών της εξαγωγικών επιχειρήσεων.