Οσα δεν φέρνει ο χρόνος, τα φέρνει η στιγμή, λένε. Κάπως έτσι λοιπόν, έπειτα από πολλούς μήνες επίμονων αρνήσεων, η διοίκηση του Τζο Μπάιντεν αποφάσισε ξαφνικά να δώσει το πράσινο φως για ουκρανικά πλήγματα με αμερικανικούς βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς βαθιά εντός των ρωσικών συνόρων. 

Οι Ουκρανοί παρέλαβαν τους πρώτους αμερικανικούς ATACMS (Army Tactical Missile Systems) τον Οκτώβριο του 2023. Τον ίδιο μήνα παρουσιάστηκαν μάλιστα να πλήττουν με αυτούς ρωσικές βάσεις με ελικόπτερα και αντιαεροπορικά συστήματα στην ανατολική Ουκρανία (στο Λουγκάνσκ και στο Μπερντιάνσκ). Ωστόσο έκτοτε, αυτό που ζητούσε επίμονα η πλευρά Ζελένσκι από τους Αμερικανούς ήταν να της επιτρέψουν να αρχίσει να εξαπολύει επιθέσεις βαθιά εντός των ρωσικών συνόρων με αυτούς τους πυραύλους. 

Οι ATACMS κατασκευάζονται από την αμερικανική Lockheed Martin και δύνανται να πλήττουν στόχους σε απόσταση έως και 300 χιλιομέτρων. Θα πρέπει να σημειωθεί, όμως, ότι μιλάμε για ένα αξιοσημείωτα ακριβό όπλο, το υψηλό κόστος του οποίου (πάνω από 1 εκατ. δολ. ο κάθε πύραυλος) δεν επιτρέπει αλόγιστες σπατάλες ούτε άστοχες δοκιμές.

Οι Ουκρανοί εκτιμάται ότι παρέλαβαν ολίγες δεκάδες (συνολικά λιγότερους από 50) τέτοιους πυραύλους από τις ΗΠΑ σε δύο φάσεις, τους τελευταίους μήνες του 2023 και την άνοιξη του 2024, χωρίς όμως να είναι σαφές πόσοι από αυτούς έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί. Σημειώνεται ότι πολλοί από τους ATACMS που δόθηκαν στην Ουκρανία ήταν παλαιότερες «εκδόσεις», με εμβέλεια όχι μεγαλύτερη των 160 χιλιομέτρων. 

Τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι, πια, κατά βάση τρία:

  • Γιατί επέλεξε να δώσει ο Τζο Μπάιντεν τώρα, έπειτα από τόσους μήνες αρνήσεων, το πράσινο φως για τη χρήση τέτοιου τύπου όπλων εντός της Ρωσικής Ομοσπονδίας; 
  • Μπορούν αυτά τα όπλα να αλλάξουν τους συσχετισμούς επί του πεδίου; 
  • Και ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις από την πλευρά του Πούτιν, του Τραμπ αλλά και των Ευρωπαίων; 

Η απόφαση Μπάιντεν δείχνει να σχετίζεται με κυρίως δύο εξελίξεις: την ήττα της Κάμαλα Χάρις (νίκη του Ντόναλντ Τραμπ) στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, και την έλευση χιλιάδων Βορειοκορεατών στρατιωτών στο πλευρό των Ρώσων στο Κουρσκ. Για τον 82χρονο Μπάιντεν, η στόχευση μπορεί να είναι πολλαπλή: προσωπική, πολιτική και στρατιωτική.

Σε προσωπικό επίπεδο, ο Μπάιντεν θα μπορεί τώρα να υποστηρίζει ότι φεύγει με το κεφάλι ψηλά καθώς έκανε ό,τι μπορούσε στο Ουκρανικό. Σε πολιτικό επίπεδο, ο ίδιος ανακατεύει την τράπουλα (ενδεχομένως υπέρ των Ουκρανών, αν και αυτό μένει να φανεί) πριν από τα επερχόμενα «παζάρια» Πούτιν-Τραμπ το 2025.

Στο στρατιωτικό μέτωπο από την άλλη, η απερχόμενη αμερικανική διοίκηση εξαπολύει προειδοποιητικά πυρά προς την πλευρά Ρώσων και Βορειοκορεατών, με το βλέμμα στραμμένο σε όσα μπορεί να ακολουθήσουν όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ασία. 

Στο καθαρά στρατιωτικό πεδίο πάντως, τα δεδομένα πολύ δύσκολα θα αλλάξουν. Οι ρωσικές απειλές περί «Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου» και «πυρηνικών πληγμάτων» δεν φαίνεται να εκλαμβάνονται ως κυριολεκτικές και, ως εκ τούτου, δεν πείθουν ούτε φοβίζουν στον βαθμό στον οποίο ενδεχομένως να ήθελε η ρωσική ηγεσία.

«Ποιος θα το περίμενε ότι, έπειτα από 30 μήνες πολέμου, θα συζητάγαμε πια για περιοχές που τελούν υπό τον έλεγχο ουκρανικών δυνάμεων στο ρωσικό Κουρσκ;», γράφαμε στο Α&Δ τον περασμένο Αύγουστο και έκτοτε πιο πολλά έχουν αλλάξει στην ανατολική Ουκρανία παρά στο Κουρσκ όπου οι μάχες ακόμη συνεχίζονται… χωρίς πυρηνικά η «Τρίτο Παγκόσμιο». 

Από την άλλη πλευρά ωστόσο, οι γραμμές, όπως έχουν πια διαμορφωθεί στο μέτωπο της ανατολικής Ουκρανίας, δεν φαίνεται πιθανό να μετατοπιστούν στο κοντινό μέλλον υπέρ των Ουκρανών. Οι ισορροπίες θα μπορούσαν, ενδεχομένως, να αλλάξουν υπέρ του Κιέβου στο Κουρσκ, όπου οι ρωσικές δυνάμεις αντεπιτίθενται με τη συνδρομή Βορειοκορεατών και στόχο την ανακατάληψη εδαφών. 

Οι επιλογές που ανοίγονται πια μπροστά στους Ρώσους είναι κυρίως τρεις: Στρατιωτικά εκείνοι το πιο πιθανό είναι ότι θα εντείνουν το σφυροκόπημα κατά της Ουκρανίας βάζοντας στο στόχαστρο δίκτυα και υποδομές, κι αυτό με στόχο να καταστήσουν ακόμη πιο δύσκολο τον χειμώνα που έρχεται για τους Ουκρανούς.

Πολιτικά, οι Ρώσοι είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσουν να πάρουν με το μέρος τους τον Τραμπ, ενώ παράλληλα θα εντείνουν την πίεση προς την «κουρασμένη από τον πόλεμο και τις επιπτώσεις του» Ευρώπη, αξιοποιώντας κατά τρόπο εκβιαστικό όποιο μέσο έχουν στη διάθεσή τους: προπαγανδιστικό (φιλορωσικά ΜΜΕ, φιλορώσους πολιτικούς) ή ενεργειακό (τις ροές του ρωσικού φυσικού αερίου προς τις χώρες που δεν απεξαρτήθηκαν από τη ρωσική ενέργεια όπως είναι για παράδειγμα η Αυστρία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία).

Κι όλα αυτά… ενώ η Γερμανία πάει σε πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές τον ερχόμενο Φεβρουάριο, βλέποντας τα «φιλορωσικά» AfD και BSW να ανεβαίνουν… 

Ο Τραμπ θα μπορούσε πάντως, εάν ήθελε, να αξιοποιήσει την απόφαση Μπάιντεν για ουκρανικά πλήγματα εντός της Ρωσίας ως διαπραγματευτικό χαρτί έναντι της Μόσχας στο πλαίσιο των επερχόμενων συνομιλιών για το μέλλον του Ουκρανικού.

Είτε πραγματοποιηθούν όντως τέτοια πλήγματα είτε όχι, ο Τραμπ θα μπορούσε να πει ότι αποσύρει αυτήν την «απειλή», υποστηρίζοντας ότι έτσι «κάτι έδωσε» στη Μόσχα και διεκδικώντας ανταλλάγματα από την πλευρά του Πούτιν για αυτό το «κάτι».

Υπάρχουν μάλιστα αναφορές στον δυτικό Τύπο που υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ σχεδίαζε κι εκείνος να παίξει το χαρτί των ATACMS μέσα στο 2025 (κάνοντας δηλαδή ό,τι έκανε τώρα ο Μπάιντεν ή στέλνοντας νέα συστήματα ATACMS στην Ουκρανία), εάν οι διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα δεν κυλήσουν όπως ακριβώς θα ήθελε. 

Όσο για τους Ευρωπαίους που έχουν στηρίξει στρατιωτικά την Ουκρανία, οι μεν ΑγγλοΓάλλοι λέγεται πως ετοιμάζονται τώρα να δώσουν κι εκείνοι το πράσινο φως για ουκρανικά πλήγματα με Storm Shadow/SCALP εντός των ρωσικών συνόρων, ενώ παράλληλα επανέρχονται οι πιέσεις προς την πλευρά του Βερολίνου με αίτημα την αποστολή πυραύλων Taurus στην Ουκρανία… πιέσεις που το πιο πιθανό ωστόσο είναι ότι θα πέσουν στο (πλέον προεκλογικό για τη Γερμανία) κενό…