«Μα σβήνονται οι (πολιτικές) φωτιές με… τσάι;», θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς, βλέποντας τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να… ραίνει με σακουλάκια τσαγιού τα (όχι και τόσο πολυπληθή είναι η αλήθεια) «πλήθη», από την οροφή λεωφορείου στην πυρόπληκτη Μαρμαρίδα το περασμένο Σάββατο.

«Πάρε το τσάι σου και φύγε» (#ÇayınıDaAlGit) έρχεται – ηχηρά αρνητική, υπό μορφή hashtag – η απάντηση, όχι από τους «έξω» (που «θέλουν διαχρονικά το κακό της Τουρκίας» όπως επιμένει να διαμηνύει το καθεστώς Ερντογάν αναζητώντας αποδιοπομπαίους τράγους εκτός των συνόρων) αλλά από τους «μέσα» που ετοιμάζονται να «μαυρίσουν» τον Ερντογάν και το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στις επόμενες εκλογές όποτε και αν εκείνες πραγματοποιηθούν, το 2023 ή νωρίτερα.

Η νοτιοδυτική Τουρκία στις φλόγες

Από την περασμένη Τετάρτη, 28 Ιουλίου, μεγάλα τμήματα της τουριστικά πολύτιμης νοτιοδυτικής τουρκικής ακτογραμμής – στις επαρχίες Μούγλων, Αττάλειας και Μερσίνης – έχουν παραδοθεί στις φλόγες, με τις καταστροφικές πυρκαγιές να αφήνουν πίσω τουλάχιστον οχτώ νεκρούς (έως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές) και χιλιάδες προσωρινά εκτοπισμένους. Στο φόντο, δασικές εκτάσεις που έγιναν στάχτη και ξενοδοχειακές μονάδες που εκκενώθηκαν εσπευσμένα (εν μέσω τουριστικής περιόδου).

Το βαρύτατο πλήγμα βρίσκει ωστόσο τη γείτονα χώρα σε πολιτικό αναβρασμό, με το καθεστώς Ερντογάν να φέρει την ευθύνη όχι μόνο για την εγκληματικά ελλιπή αντιμετώπιση της πύρινης λαίλαπας αλλά και για τις «φλόγες» της πολιτικής πόλωσης που μαίνονται πια «εμφυλιοπολεμικές» εντός των τουρκικών συνόρων.

Βροχή από καταγγελίες

Η τουρκική αντιπολίτευση είναι στα κάγκελα, βομβαρδίζοντας την κυβέρνηση με καταγγελίες:

  • Για την παντελή έλλειψη εναερίων μέσων πυρόσβεσης
  • Για την απροθυμία του καθεστώτος να ζητήσει εγκαίρως βοήθεια από το εξωτερικό
  • Για την επιλογή της κυβέρνησης να προχωρήσει σε έρανο ζητώντας από τους πολίτες να βάλουν το χέρι στην τσέπη και να κάνουν δωρεές, την ώρα που ο ίδιος ο Ερντογάν συνεχίζει να χτίζει σουλτανικά παλάτια (ένα από τα οποία μάλιστα βρίσκεται και στην πυρόπληκτη Μαρμαρίδα)
  • Για τις κινήσεις του Ερντογάν που έσπευσε να μοιράσει… τσάι στους πυρόπληκτους από την οροφή λεωφορείου
  • Για τους προεδρικούς-καθεστωτικούς «ημετέρους» που κάνουν μπίζνες (ορυχεία, μεταλλεία, υλοτομία κ.ά.) καταστρέφοντας δασικές εκτάσεις
  • Για τη νομοθεσία που πλέον επιτρέπει και την τουριστική «ανάπτυξη»-εκμετάλλευση περιοχών που ήταν μέχρι πρότινος προστατευμένες, κατά παράκαμψη των τοπικών Αρχών
  • Για την έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στους διορισθέντες από το καθεστώς Ερντογάν διαχειριστές, τους υπουργούς και τις τοπικές Αρχές κ.ά.

Χωρίς πυροσβεστικά αεροσκάφη

Η Τουρκία μπήκε στη μάχη για την κατάσβεση των πυρκαγιών την περασμένη εβδομάδα χωρίς να έχει στη διάθεσή της ούτε ένα – έτοιμο να πετάξει – πυροσβεστικό αεροσκάφος. Ο υπουργός Γεωργίας και Δασών Μπεκίρ Πακντεμιρλί το παραδέχθηκε δημοσίως, ρίχνοντας την ευθύνη στην Τουρκική Αεροναυτική Ένωση (Türk Hava Kurumu – THK) ο διαχειριστής της οποίας θα επιχειρούσε από την πλευρά του να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα (πρόκειται για τον άλλοτε υπουργό Τελωνείων και Εμπορίου του Ερντογάν, Τζενάπ Αστσί) υποστηρίζοντας πως ο ίδιος ήταν σε… γάμο την ώρα που οι φωτιές εξαπλώνονταν.

Ειρήσθω εν παρόδω, αξίζει βέβαια να σημειωθεί πως ο ίδιος ο Ερντογάν φέρεται να έχει στην κατοχή του έναν προεδρικό στόλο από 13 αεροσκάφη, όπως καταγγέλλουν βουλευτές της τουρκικής αντιπολίτευσης (μεταξύ αυτών και εκείνο το υπερπολυτελές Boeing 747-8 που είχε λάβει ως «δώρο» από τον εμίρη του Κατάρ).

Λάσπη κατά Κούρδων και γειτόνων

Το τουρκικό ισλαμοεθνικιστικό κατεστημένο και οι συν αυτώ (μίντια, σχολιαστές, τρολς κ.ά.) θα επιχειρούσαν βέβαια, κατά την προσφιλή τους συνήθεια, να εργαλειοποιήσουν πολιτικά και αυτήν κρίση, υποστηρίζοντας ότι οι πυρκαγιές είναι έργο εμπρηστών και ότι αυτοί οι εμπρηστές μπορεί να είναι Κούρδοι του PKK ή άλλοι «εχθροί» της χώρας σχετιζόμενοι με δυνάμεις όπως είναι η Ελλάδα ή η Αρμενία. Ο διαχρονικά προκλητικός Τζιχάτ Γιαϊτζί θα έσπευδε να συνδέσει τις φωτιές, που «δεν προκλήθηκαν από σύμπτωση ή αμέλεια», με αυτό που ο ίδιος ονομάζει «τρομοκρατία Ελλάδας-PKK».

Αρνήθηκαν βοήθεια από το εξωτερικό;

Χώρες όπως η Ελλάδα, η Γαλλία και το Ισραήλ προσφέρθηκαν, βέβαια, να βοηθήσουν την Τουρκία. Ο Νίκος Δένδιας είχε σχετική τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στις 29 Ιουλίου, δηλώνοντας την ετοιμότητα της Ελλάδας να παράσχει βοήθεια, εφόσον ζητηθεί.

Τουρκικός εμφύλιος στο twitter

Το τουρκικό καθεστώς θα επεδείκνυε ωστόσο επιλεκτικά αρνητική στάση, κι αυτό παρά το καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Ο διευθυντής επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν θα έφτανε μάλιστα στο σημείο ακόμη και να δαιμονοποιήσει πολιτικά τη βοήθεια από το εξωτερικό ως εν δυνάμει «απειλή για την τουρκική ενότητα», ρίχνοντας όμως έτσι λάδι στη φωτιά ενός τουρκικού «εμφυλίου» που μαίνεται στο twitter, με τους αντιπολιτευόμενους να ποστάρουν #helpturkey («βοηθήστε την Τουρκία») και τους ερντογανικούς να απαντούν #WeDontNeedHelp («δεν χρειαζόμαστε βοήθεια») και #StrongTürkiye («ισχυρή Τουρκία»).

Τελικώς η Τουρκία δέχθηκε βέβαια βοήθεια πλην όμως μόνο από «πολιτικά αποδεκτές» από το καθεστώς Ερντογάν χώρες όπως είναι η Ισπανία και η Κροατία (μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης), το Κατάρ, η Ρωσία, η Ουκρανία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν…

Εκ των προτέρων εκρηκτικό το τοπίο

Οι πυρκαγιές τους καλοκαιρινούς μήνες προφανώς και δεν είναι – δυστυχώς – κάτι το πρωτοφανές για την περιοχή της Μεσογείου. Ειδικά φέτος ωστόσο, και πέρα από την έκταση/ένταση που εκείνες προσέλαβαν στη νοτιοδυτική Τουρκία, οι πυρκαγιές έρχονται να συνδαυλίσουν και ένα ήδη εκρηκτικό κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικό τοπίο στη γείτονα χώρα.

Η πανδημία του κορονοϊού επιμένει… με τα κρούσματα να εκτοξεύονται (από 4.418 στις 4 Ιουλίου σε 11.094 στις 23 Ιουλίου) και τους νεκρούς στη χώρα να έχουν ξεπεράσει τους 50.000.

Την ίδια ώρα που οι προσφυγικές-μεταναστευτικές πιέσεις ανακάμπτουν λόγω Αφγανιστάν, προκαλώντας ήδη αντιδράσεις στο εσωτερικό.

Κι όλα αυτά, στον δρόμο προς τις επόμενες διπλές (προεδρικές-βουλευτικές) τουρκικές εκλογές (που κανονικά θα πρέπει να έχουν διεξαχθεί έως και τον Ιούνιο του 2023), με τον πληθωρισμό παράλληλα να καλπάζει, την τουρκική λίρα να παραμένει απαξιωμένη και την παράταξη του Ερντογάν να συνεχίζει να πέφτει στις δημοσκοπήσεις (κινούμενη πια σταθερά κάτω από το 40%).

Το ότι ο Ερντογάν ανησυχεί είναι πια δεδομένο. Εάν δεν ανησυχούσε σε έναν βαθμό, δεν θα επισκεπτόταν το Ντιγιάρμπακιρ πίσω στις αρχές Ιουλίου (για πρώτη φορά έπειτα από δυόμισι χρόνια) με στόχο να καλοπιάσει τους περισσότερο συντηρητικούς μεταξύ των Κούρδων ψηφοφόρων. Και εάν όντως ένιωθε πανίσχυρος σε όλα τα μέτωπα, τότε δεν θα αναγκαζόταν πίσω στα μέσα Ιουλίου τελικώς να απομακρύνει και τον Μελίχ Μπουλού από τη θέση του πρύτανη στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, μια θέση στην οποία όμως τον είχε ο ίδιος τοποθετήσει πίσω στις αρχές του έτους προκαλώντας τότε σάλο αντιδράσεων.

Ενδεικτική της πολιτικής φθοράς, όπως έχει πια διαμορφωθεί για την κυβέρνηση, και η εικόνα του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου που έγινε στόχος… γιουχαϊσμάτων όταν επισκέφθηκε το πυρόπληκτο Μαναβγκάτ την περασμένη εβδομάδα…

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το σύστημα της εκτελεστικής υπερπροεδρίας που κόμισε ο Ερντογάν αρχής γενομένης (πρακτικά) από το 2018 – με το χαρακτηριστικό μάλιστα επιχείρημα πως έτσι θα διοικείται αποτελεσματικότερα η χώρα – δείχνει πλέον, τρία χρόνια μετά, να αποτυγχάνει και μάλιστα οικτρά, ως μη-δυνάμενο να σταθεί στο ύψος των πολλών (νέων) προκλήσεων.