Οι παλινδρομήσεις μας έναντι της Αλβανίας…
Στη φωτογραφία: Ο σημερινός πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα, είναι εκπρόσωπος της ενδημικής σχολής της πολιτικής αναξιοπιστίας.
Πώς να τον πείσεις, όταν τα ίδια τα γεγονότα μπορούν να σε διαψεύσουν; Ανοίγω και διαβάζω προσεκτικά το βιβλίο του κυρίου Βαγγέλη Παπαχρήστου. Δεν αναγράφεται ο εκδοτικός οίκος. Γιατί; Η απάντηση είναι ότι, σε κάποιες κρούσεις που έκανε ο συγγραφέας του ιστορικού αυτού βιβλίου, δεν βρήκε πρόθυμο εκδότη στην Ελλάδα. Δεν είχε τη δυνατότητα να το τυπώσει και να το εκδώσει ό ίδιος. Ταράχθηκα ομολογώ. Και όμως αυτή είναι η αλήθεια! Γνωρίζω όμως ότι, τη στιγμή αυτή, ετοιμάζεται νέα έκδοση του βιβλίου στα Τίρανα. Έχω μάλιστα την τιμή να προλογίσω το βιβλίο.
Η πρώτη έκδοση του βιβλίου δεν θα είχε φθάσει ποτέ στα χέρια μας, αν δεν υπήρχε η ανιδιοτελής στήριξη του Περιφερειάρχη Ηπείρου κυρίου Αλέκου Καχριμάνη. Αυτή είναι η αλήθεια. Και χρέος μας είναι να τη λέμε. Θέλησα για συμβολικούς -και όχι μόνο- λόγους να ξεκινήσω με αυτή την επισήμανση. Διότι όσο και αν δεν θέλουμε όσο και αν δεν μας αρέσει, αφαιρεί ένα μέρος από την πειστικότητα με την οποία όλοι συνεχώς αυτάρεσκα δηλώνουμε στο Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό ότι «είμαστε δίπλα σας».
Έκανα ήδη λόγο για ένα ιστορικό βιβλίο. Γραμμένο με την επιμέλεια, το προσιτό ύφος, το υποδειγματικό ήθος και τη μετριοφροσύνη που χαρακτηρίζουν τον συγγραφέα του. Έτσι έχουν τα πράγματα. Πρόκειται για το πληρέστερο, βιωματικό σε μεγάλο βαθμό, βιβλίο για την Ελληνική Εθνική Μειονότητα στην Αλβανία. Δια χειρός μάλιστα του πρωτοπόρου, πρωτεργάτη, συνιδρυτή και αρχιτέκτονα της Δ.Ε.Ε.Μ «ΟΜΟΝΟΙΑΣ», του κυρίου Βαγγέλη Παπαχρήστου. Η αναδρομή στην τριακονταετία 1991-2021 φέρνει στην επιφάνεια ένα άβολο, αλλά ξεκάθαρο συμπέρασμα για τη -διαχρονικά- σταθερή, απαράλλακτη και αδιάλλακτη πολιτική των αλβανικών κυβερνήσεων απέναντι στη Μειονότητα. Επίσης, για τη θέση της, την τύχη της καλύτερα, στο μόνιμο εκκρεμές των ελληνοαλβανικών σχέσεων.
Όμως, συχνά, και το άστοχο και άκριτο ελληνικό πολιτικό (κομματικό ενίοτε) «παιχνίδι» με στελέχη της Μειονότητας και τις οργανώσεις της -της ΟΜΟΝΟΙΑΣ μη εξαιρουμένης -που έγινε από κόμματα, πολιτικούς ενίοτε αυτονομημένους από την κεντρική κυβερνητική πολιτική, αυτοδιοικητικούς, δημοσιογράφους και, βέβαια, τους διπλωμάτες.
Για όσους από μας, αρμοδίως, ασχοληθήκαμε με την Ελληνική Εθνική Μειονότητα, το βιβλίο αυτό δεν επιτρέπει ούτε την έπαρση ούτε την ικανοποίηση. Αντίθετα, μας προβληματίζει για το ακριβές περιεχόμενο της διακηρυγμένης, σε όλους τους τόνους, διαβεβαίωσής μας προς τους αυτόχθονες Έλληνες, τους Βορειοηπειρώτες, που μπορεί να συμπυκνωθεί στις λέξεις: …«Η Ελλάδα σας στηρίζει με κάθε τρόπο».
Βαριά νιώθω, στους ώμους μου, την ευθύνη. Όπως όλοι οι εκπρόσωποι του ελληνικού κράτους που είχαμε τη μεγίστη τιμή και την τύχη να υπηρετήσουμε στην Αλβανία, διαβεβαιώσαμε τα μέλη της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας ότι η μητέρα-πατρίδα είναι δίπλα τους. Με έργα και όχι μόνο με ευχολόγια.
Προφανώς, αυτό συμβαίνει. Με ποιο όμως αποτέλεσμα; Πώς γίνεται να θεωρείσαι πρότυπο επιτυχίας σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο και να μην μπορείς να πείσεις τον -επί δεκαετία αναιδή και αλαζόνα- πρωθυπουργό της Αλβανίας για τις επιπτώσεις των πράξεών του και τη σταθερότητα των θέσεών σου;
Η υπευθυνότητα και το μέτρο οφείλουν να χαρακτηρίζουν το δημόσιο λόγο μας. Οι υψηλοί τόνοι, η ακραία συνθηματολογία και οι χαρακτηρισμοί, που συγκινούν και συνεγείρουν προς στιγμή το ακροατήριο, δεν είναι συνώνυμα της πειθούς, της αυτοπεποίθησης και της αποτελεσματικότητας. Πολλές φορές συμβαίνει και σημαίνει το αντίθετο. Προσπαθούμε, με τη δημιουργία στιγμιαίων εντυπώσεων, να αναπληρώσουμε και να καλύψουμε τις διαχρονικές αντιφάσεις και αδυναμίες πολιτικής. Ειδικά, ως προς την Αλβανία. Τα πυροτεχνήματα και οι πολιτικές φωτοβολίδες είναι συνώνυμα της αναποτελεσματικότητας και της απουσίας γνώσης, στόχων και ουσίας. Κρότος, λάμψη για μία στιγμή και μετά, πάλι, έρχεται το βαθύ σκοτάδι. Δυστυχώς, εδώ και τριάντα χρόνια, έχουν συχνά χρησιμοποιηθεί στις σχέσεις μας με την Αλβανία.
Από την άλλη πλευρά, αυτό που μετράει δεν είναι οι ανακοινώσεις, οι αγαθές προθέσεις των διπλωματών, πολιτικών και των κυβερνήσεων. Ούτε οι, περί προθέσεων πολιτικής, διαβεβαιώσεις. Στην πολιτική και στην εξωτερική πολιτική, ειδικότερα, μετράει και μετριέται μόνο το αποτέλεσμα. Έτσι, μόνο, αξιολογείται η ισχύς, η δυνατότητα προώθησης των εθνικών συμφερόντων και της επίτευξης των στόχων.
Ο αξιότιμος κύριος Βαγγέλης Παπαχρήστος, με το πολύτιμο αυτό βιβλίο, προσφέρει διπλή υπηρεσία. Πρώτον, μας υποχρεώνει, με το δικό του ευγενή και λεπτό τρόπο, να κάνουμε την αναγκαία ενδοσκόπηση και αυτοκριτική για την αποτελεσματικότητα της πολιτικής μας απέναντι στη γειτονική Αλβανία και, ειδικότερα, σε σχέση με την Ελληνική Εθνική Μειονότητα εδώ τρείς δεκαετίες. Δεύτερον, διότι μας υπενθυμίζει ότι η σημερινή αλβανική πολιτική και δικαστική τραγωδία, κωμωδία ή παρωδία στην Χειμάρρα και ο διωγμός, η καταδίκη και η φυλάκιση του κ. Φρέντι Μπελέρη αντιγράφουν, ακριβώς, την πραγματικότητα και το προηγούμενο της δίκης των «5» της Ομόνοιας, πριν από 30 χρόνια. Ίδιο σκηνικό, ίδια χορογραφία, στημένο κατηγορητήριο, στημένοι μάρτυρες, πράκτορες-προβοκάτορες, στημένο δικαστήριο. Επαναλαμβάνεται και η γνωστή -ελάχιστα πειστική- επωδός περί ανεξαρτησίας της αλβανικής δικαιοσύνης.
Από τη δίκη των «5» της «Ομόνοιας», έρχομαι στο σήμερα. Οι Αλβανοί πολιτικοί, κυρίως δε ο κ. Έντι Ράμα κατά την τελευταία δεκαετία, χρησιμοποιούν μία ειδική διάλεκτο, όταν συνομιλούν με τους διαδοχικούς πολιτικούς της Ελλάδος. Είναι η γλώσσα της αποσιώπησης των ενδόμυχων διαθέσεων, της παραπλάνησης των συνομιλητών και, εν τέλει, της εξαπάτησης. Δεν δυσκολεύομαι να πω, καθαρά, ότι ο σημερινός πρωθυπουργός της Αλβανίας είναι εκπρόσωπος της ενδημικής σχολής της πολιτικής αναξιοπιστίας.
Όπως από τη φυλακή θύμισε ο κ. Μπελέρης στον διώκτη του πρωθυπουργό, η Αλβανία, εφαρμόζοντας -ακόμη και σήμερα- την πολιτική του Ενβέρ Χότζα, δεν αναγνωρίζει τον Ελληνισμό της Χειμάρρας ως Εθνική Μειονότητα. Η ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας, κανονικά, έπρεπε να περνάει μέσα από την προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιουσιών των μελών της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας. Αλήθεια, έτσι είχαν μέχρι πρόσφατα τα πράγματα; Φοβούμαι πως αρνητική είναι η απάντηση στο ρητορικό, άλλωστε, αυτό ερώτημα.
Η προβληματική πολιτική της Ελλάδας
Μόνιμο χαρακτηριστικό της πολιτικής μας, έναντι της Αλβανίας, είναι η έλλειψη σταθερότητας, συνέχειας και συνέπειας. Η αυτοαναιρούμενη συμπεριφορά μας έχει, διαχρονικά, τα αντίστροφα του επιδιωκομένου αποτελέσματα. Αφαιρεί, όταν απαιτείται, από την Ελλάδα τη δυνατότητα να δρα σε σχέση με την Αλβανία κατά τρόπο πειστικό και αποτελεσματικό. Χαρακτηριστική δε είναι η παλινδρόμηση και αστάθεια στόχων, μέσων και πολιτικής που εδώ και μία δεκαετία -από τον Ιούνιο του 2013- σταθερά χαρακτηρίζουν την, έναντι της Αλβανίας, πολιτική μας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε τίποτα δεν ωφέλησε. Ούτε την Ελλάδα, ούτε τις ελληνοαλβανικές σχέσεις. Με εξαίρεση γνωστές δηλώσεις περί ευχαριστιών κ.λπ. και άφθονα άνευ αντικρίσματος χαμόγελα. Έναντι της Αλβανίας, διαχρονικά, χρειάζεται σταθερή πολιτική. Είναι η μόνη πειστική και μπορεί να παράγει πολιτικά αποτελέσματα. Ούτε ήπια και διαλλακτική ούτε δυναμική (αγνοώ τι σημαίνει ο όρος) και σκληρή. Σταθερή και πειστική!
Λυπούμαι που δεν εισακούσθηκε η επίμονη πρόταση, που είχα κάνει ήδη από τον Μάϊο του 2023, ευθύς μετά τη σύλληψη του κ. Μπελέρη. Κανένα, μα απολύτως κανένα διμερές μέτρο δεν ελήφθη εκ μέρους της Ελλάδος. Όπως, για παράδειγμα, η λήψη διοικητικών μέτρων κατά στελεχών του κρατικού μηχανισμού της Αλβανίας που αποφασίζουν και εκτελούν -κυριολεκτικά- το ξερίζωμα της Ελληνικής Εθνικής Μειονότητας. Το εθνικό διοικητικό μέτρο της, κατά νόμο, απαγόρευσης εισόδου στην Ελλάδα σκόπιμο θα ήταν να είχε ληφθεί για συγκεκριμένα, γνωστά πρόσωπα του κυβερνητικού μηχανισμού. Δεν αρκεί συνεχώς να επικαλούμεθα μόνο την ενταξιακή πορεία της Αλβανίας στην Ε.Ε., εάν δεν έχομε την ετοιμότητα να λάβουμε ταυτόχρονα και εθνικά μέτρα. Τα περισσότερα, π.χ. απαγόρευση εισόδου στην Ελλάδα, αυτομάτως ισχύουν σε όλη την περιοχή Σένγκεν. Άρα είναι επώδυνα. Συνάμα δε, αποτελεσματικά.
Η κυβέρνηση των Τιράνων δεν δίστασε και δημόσια ανακοίνωσε τη λήψη μέτρων απαγόρευσης εισόδου, στην Αλβανία, υπηκόων της Ελλάδος. Γνωστοποιήθηκε και ανακοινώθηκε επίσημα ότι είχαν ληφθεί αποφάσεις και επίσημα διοικητικά μέτρα για απαγόρευση εισόδου, στην επικράτεια της Αλβανίας, συγκεκριμένων Ελλήνων. Δεν μπορεί να επιβεβαιώνεται διαρκώς η πεποίθηση των κυβερνητών της Αλβανίας ότι «στις σχέσεις Αθηνών-Τιράνων πρέπει να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και της διαμόρφωσης του κλίματος».
Τρεις καταληκτικές θέσεις :
– Πρώτον, η καταδίκη του κ. Φρέντι Μπελέρη αποτελεί και μέτρο της αξιοπιστίας της πολιτικής της Ελλάδος. Όλοι οι όροι, που έχει θέσει η ελληνική κυβέρνηση στον πρωθυπουργό της Αλβανίας, ήδη απορρίφθηκαν. Δεν λείπουν, δυστυχώς, και οι υπηρεσιακοί και πολιτικοί παράγοντες που επέδειξαν αδυναμία να αντιληφθούν το πραγματικό διακύβευμα. Δεν είναι προσωπικά ο κ. Μπελέρης. Είναι η τύχη της Ελληνικής Μειονότητας στη Χειμάρρα.
– Δεύτερον, είχαμε συνειδητοποιήσει ότι στον κ. Μπελέρη επιφύλασσαν μία εκδικητική καταδίκη και την επιβολή ποινής, η οποία δεν θα του επέτρεπε να ορκισθεί ως Δήμαρχος Χειμάρρας.
Τρίτον, πρόκειται όχι για μια ήττα του κυρίου Μπελέρη, αλλά της ελληνικής πολιτικής από τον πρωθυπουργό της Αλβανίας κ. Ε. Ράμα. Ταυτόχρονα, εμείς συνεχίζουμε να διακηρύττουμε στους Χειμαρριώτες ότι η Ελλάδα τους έχει υπό τη σκέπη της.
Ευτυχώς, ενώ οι Χειμαρριώτες ένιωθαν να τους εγκαταλείπει η Ελλάδα, ήλθε η λυτρωτική ανακοίνωση από τον κύριο Πρωθυπουργό για τη συμπερίληψή του στο Ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας. Μαζί, επίσης, με τον χρυσό Ολυμπιονίκη μας, Πύρρο Δήμα.
Είμαστε ευγνώμονες στον κύριο Βαγγέλη Παπαχρήστο γι’ αυτό το βιβλίο του. Μας υποχρεώνει να θυμηθούμε το χθες και να ανοίξουμε τα μάτια μας για να αντιληφθούμε το σήμερα. Μοιάζει, δυστυχώς, τόσο με το χθες.
ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗ 2η ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ
Βαγγέλης Παπαχρήστος
Η Εθνική Ελληνική Μειονότητα στην Αλβανία
Ομονοιακή αναδρομή 1991-2021
Ιδιωτική Έκδοση, Ιωάννινα 2023
ISBN: 9786188577312, Σελίδες 524
