«Στην πολιτική τίποτα δεν συμβαίνει τυχαία», έλεγε ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ. Στην πολιτική, με άλλα λόγια, δεν υπάρχουν συμπτώσεις. Και αν «τύχει» και υπάρξουν, δεν θα είναι αθώες ούτε τυχαίες αλλά… ύποπτες και δηλωτικές προθέσεων. Προθέσεων ενίοτε προκλητικών από την πλευρά χωρών όπως είναι για παράδειγμα η Τουρκία που δημιουργούν «συμπτώσεις» μέσα από τις οποίες «εμπαίζουν» δημόσια το Βερολίνο και μαζί του ολόκληρη την Ευρώπη.

Διότι ήταν η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που περίμενε τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας να επισκεφθεί την Αθήνα τον περασμένο Ιούλιο (21 Ιουλίου) προκειμένου να εκδώσει μια παράνομη NAVTEX (0977/20) την ίδια ημέρα, προαναγγέλλοντας την έλευση του σεισμογραφικού Oruç Reis νοτίως του νησιωτικού συμπλέγματος της Μεγίστης.

Και ήταν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου που είχε στις 14 Ιουλίου, ακριβώς μια εβδομάδα νωρίτερα, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη Μάλτα, αποκαλύψει την (επισήμως μη- δημοσιοποιηθείσα έως εκείνη τη στιγμή) συνάντηση που είχε πραγματοποιηθεί στο Βερολίνο στις αρχές Ιουλίου ανάμεσα στην Ελένη Σουρανή, τον Γιαν Χέκερ και τον Ιμπραχίμ Καλίν, φέρνοντας έτσι στο φως διαμεσολαβητικές προσπάθειες που η Γερμανία θα προτιμούσε όμως να έχουν μείνει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας (διαφορετικά, θα τις είχε δημοσιοποιήσει η ίδια).

Κάθε επίσκεψη Γερμανού ΥΠΕΞ στην Αθήνα και… μια τουρκική NAVTEX

Αλλά και τον Αύγουστο (25 Αυγούστου), όταν ο Γερμανός ΥΠΕΞ Χάικο Μάας επέστρεψε στην Αθήνα πραγματοποιώντας νέα επίσημη επίσκεψη, ο Άγκυρα τον «υποδέχθηκε» με μια νέα προκλητική NAVTEX (1069/20) προαναγγέλλοντας στρατιωτικές ασκήσεις νοτίως της Κρήτης, αλλά και με ένα μπαράζ από απειλές «εξέχουσα» θέση μεταξύ των οποίων θα είχε εκείνη η ρήση του ιδίου του προέδρου Ερντογάν ότι στο εξής «η Ελλάδα θα ευθύνεται για οτιδήποτε αρνητικό της συμβεί».

Και όταν το Βερολίνο φιλοξένησε την άτυπη σύνοδος (Gymnich) των Ευρωπαίων Υπουργών Εξωτερικών στις 27-28 Αυγούστου, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση κατηγορώντας την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι «κλιμακώνει την ένταση» επειδή τολμά να εκφράζει την «αλληλεγγύη» της προς δύο κράτη-μέλη της ΕΕ όπως είναι η Ελλάδα και η Κύπρος. «Δεν έχει καμία δικαιοδοσία η ΕΕ να ασκεί κριτική στην Τουρκία», θα διεμήνυε τότε από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Χαμί Ακσόι, την ίδια ώρα που το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο απειλούσε ακόμη και με στρατιωτική απόβαση στο Καστελόριζο.

Αλλά και αργότερα, ο πρόεδρος Ερντογάν περίμενε την Ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής της 1-2 Οκτωβρίου για να επιτεθεί στους Ευρωπαίους από το βήμα της τουρκικής εθνοσυνέλευσης, χαρακτηρίζοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση «αναποτελεσματική», «ρηχή» και «χωρίς όραμα».

Οι τουρκικές προκλήσεις θα είχαν όμως και συνέχεια, με την Άγκυρα να… δαγκώνει τη χείρα φιλίας που θα της έτειναν οι Ευρωπαίοι. Αντί να καλωσορίσει ως θετικά για την ίδια τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 1ης Οκτωβρίου (συμπεράσματα στο πλαίσιο των οποίων το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεσμευόταν να δρομολογήσει ένα «θετικό πολιτικό θεματολόγιο ΕΕ-Τουρκίας» που θα δίνει «ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου και τη συνεχή συνεργασία σε ζητήματα μετανάστευση»), η Τουρκία του Ερντογάν βγήκε στην αντεπίθεση κατηγορώντας την Ευρώπη ότι έχει καταστεί «όμηρος» Ελλάδας και Κύπρου, ενώ παράλληλα αποκήρυξε και τις αποφάσεις της Συνόδου ως «εκτός πραγματικότητας».

Ο Ερντογάν φέρεται να μετέφερε, μάλιστα, την ενόχλησή του προς την ίδια την Άνγκελα Μέρκελ… προτού στην πορεία συνεχίσει να προκαλεί:

  • προβαίνοντας (στις 8 Οκτωβρίου, ενώ οι κ.κ. Νίκος Δένδιας και Μεβλούτ Τσαβούσογλου επρόκειτο να έχουν σύντομη συνάντηση στη Μπρατισλάβα της Σλοβακίας) στο άνοιγμα τμήματος της παραλίας στο Βαρώσι, κατά παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών
  • και εν συνεχεία στέλνοντας (στις 12 Οκτωβρίου) εκ νέου το Oruç Reis νοτίως του Καστελόριζου… μόλις λίγες ώρες προτού ο Χάικο Μάας προσγειωθεί στην Αθήνα (στις 13 Οκτωβρίου).

Κι όλα αυτά, ενώ η Τουρκία υποτίθεται ότι είχε στον αντίποδα δεσμευτεί να ορίσει την ημερομηνία για τη διεξαγωγή του επόμενου 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα που πρόκειται να λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη.

Για τρίτη φορά μέσα σε διάστημα τριών μηνών, μια επίσκεψη του Χάικο Μάας στην Αθήνα έρχεται να συμπέσει χρονικά με μια παράνομη τουρκική NAVTEX. Με τη διαφορά ωστόσο ότι αυτήν τη φορά το όριο της τουρκικής προκλητικότητας ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Με τη NAVTEX (1262/20) που εξέδωσε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της 11ης προς 12η Οκτωβρίου, ο υδρογραφικός σταθμός της Αττάλειας προανήγγειλε την έλευση του – συνοδευόμενου από τουρκικά πολεμικά πλοία – σεισμογραφικού Oruç Reis ακριβώς έξω από τα χωρικά ύδατα των 6 ναυτικών μιλίων στο Καστελόριζο, αμφισβητώντας έτσι εμπράκτως όχι μόνο το κατοχυρωμένο βάσει διεθνούς δικαίου μονομερές δικαίωμα της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια εάν το θελήσει αλλά και την ίδια την ύπαρξη ελληνικής υφαλοκρηπίδας πέραν αυτών των 6 ναυτικών μιλίων.

Η Άγκυρα έρχεται, με άλλα λόγια, να επιχειρήσει να επιβάλει, ειδικά στην περίπτωση του Καστελόριζου (όπου προφανώς θεωρεί ότι την «παίρνει» λόγω γεωγραφίας), το εξόχως αυθαίρετο, αποκλειστικά τουρκικής έμπνευσης αφήγημα ότι ακόμη και νησιά που είναι κατοικημένα και συντηρούν οικονομική ζωή… μπορεί να μην έχουν υφαλοκρηπίδα παρά μόνο χωρικά ύδατα.

Το «δίκαιο του νταή»

Όχι, δεν πρόκειται για μια κίνηση απλώς «λυπηρή» ή «μη-συνετή» από την πλευρά της Άγκυρας, όπως έσπευσαν να την χαρακτηρίσουν σήμερα (12 Οκτωβρίου) πολλοί Ευρωπαίοι (Ζ. Μπορέλ, Σ. Ζάιμπερτ), αλλά για μια κίνηση βαθιά επιθετική που στοχεύει στο να εισαγάγει εκβιαστικά το «δίκαιο του νταή» στον χώρο των θαλασσίων οριοθετήσεων πέρα από κάθε έννοια διεθνούς δικαίου.

Ευρωπαϊκοί κύκλοι υποστήριζαν, πριν από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής των αρχών Οκτωβρίου, ότι δεν έχει νόημα να επιβληθούν κυρώσεις στην Άγκυρα με το σκεπτικό ότι δεν πρόκειται να έχουν αποτέλεσμα αλλά, αντιθέτως, θα κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Η άποψή τους τελικώς εισακούστηκε και οι κυρώσεις έμειναν στα χαρτιά… με την Τουρκία ωστόσο στην πορεία να επανέρχεται προκλητικότερη.

Εάν είναι τελικώς τα πολλά «καρότα» που έχουν όμως εξαχρειώσει την Άγκυρα, μήπως ήρθε πια η ώρα να δοκιμάσουμε και τα «μαστίγια»;