Ήδη από το 2014, ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε επαναφέρει σε περίοπτη θέση στην εργαλειοθήκη της ρητορικής του τον όρο «Novorossiya» («Νέα Ρωσία»), αναφερόμενος στις περιοχές εκείνες της Ουκρανίας (Χάρκοβο, Οδησσός, Μικολάιβ, Χερσώνα, Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ) που ήταν άλλοτε κομμάτι της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.

Ήταν Απρίλιος του 2014, μόλις λίγες εβδομάδες έπειτα από τη μονομερή προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, όταν, κατά τη διάρκεια… τετράωρης τηλεοπτικής συνέντευξης Τύπου, ο Ρώσος πρόεδρος είχε «θυμηθεί» τις περιοχές της «Νέας Ρωσίας».

«Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω ότι αυτό που ονομαζόταν Novorossiya (Νέα Ρωσία) κατά τις τσαρικές ημέρες – το Χάρκοβο, το Λουγκάνσκ, το Ντονέτσκ, η Χερσώνα, το Νικολάεφ (σ.σ. Μικολάιβ) και η Οδησσός – δεν ήταν μέρος της Ουκρανίας τότε. Αυτά τα εδάφη δόθηκαν στην Ουκρανία τη δεκαετία του 1920 από τη σοβιετική κυβέρνηση. Γιατί; Ποιος ξέρει…», δήλωνε σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση ο Πούτιν την άνοιξη του 2014… ενώ ακριβώς την ίδια περίοδο, άνδρες της (ακόμη τότε άγνωστης διεθνώς) Wagner του άλλοτε κατάδικου πρώην «σεφ του Κρεμλίνου» Γεβγκένι Πριγκόζιν αναλάμβαναν «αποσχιστική» δράση στα εδάφη της Ουκρανίας.

Ο Ρώσος ηγέτης θα επανερχόταν στον ίδιο όρο κι άλλες φορές, για παράδειγμα μέσω άρθρου που δημοσίευσε τον Ιούλιο του 2021, περίπου επτά μήνες πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με θέμα την «ιστορική ενότητα Ρώσων και Ουκρανών» («…historical unity of Russians and Ukrainians»).

« Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα, μετά τους πολέμους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Ρωσία ενσωμάτωσε την Κριμαία και τα εδάφη της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας, η οποία έγινε γνωστή ως Novorossiya», έγραφε τότε.

Η «Νέα Ρωσία» και «η ενότητα του ρωσικού κόσμου» θα πρωταγωνιστούσαν, όμως, ως αναφορές και στο πιο πρόσφατο (και υπό μια έννοια δραματικότερο από κάθε άλλο προηγούμενο) έκτακτο τηλεοπτικό διάγγελμα του Πούτιν στις 24 Ιουνίου.

«Αυτό που αντιμετωπίζουμε είναι ακριβώς μια προδοσία», διακήρυξε ο Ρώσος ηγέτης με φόντο την – εν εξελίξει τις ώρες εκείνες – ανταρσία του Γεβγκένι Πριγκόζιν της μισθοφορικής Wagner. «Μεγάλες φιλοδοξίες και προσωπικά συμφέροντα οδήγησαν στην προδοσία. Σε μια προδοσία της χώρας και του λαού και της υπόθεσης για την οποία πέθαιναν οι μαχητές της Wagner δίπλα στους στρατιώτες μας: οι ήρωες που πολέμησαν και έδωσαν τη ζωή τους στη Novorossiya, για την ενότητα του ρωσικού κόσμου», δήλωσε ο Πούτιν το περασμένο Σάββατο, πνέοντας μένεα κατά του Πριγκόζιν στον οποίο όμως δεν αναφέρθηκε ονομαστικά.

Κάπως έτσι λοιπόν, ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, από πολύτιμος και απαραίτητος βραχίονας του πουτινικού μηχανισμού εξουσίας και ελέγχου που ήταν τα τελευταία χρόνια μέσω της μέχρι πρότινος σκιώδους διεθνούς δράσης των μισθοφόρων της Wagner, βρέθηκε «ξαφνικά» να αποκηρύσσεται ως προδότης από τον ίδιο τον εργοδότη και μέντορά του, χωρίς όμως να κατονομάζεται…

Παράδοξο; Ναι, ένα από τα πολλά ρωσικά παράδοξα των τελευταίων μηνών.

Αλλόκοτη ήταν όμως και η στάση του ιδίου του Πριγκόζιν, ο οποίος το βράδυ της Παρασκευής καλούσε σε πραξικόπημα με στόχο την ανατροπή του Ρώσου προέδρου («…η Ρωσία θα έχει έναν νέο πρόεδρο»)… και το βράδυ του Σαββάτου έκανε πίσω.

Μισθοφόροι της Wagner είχαν προλάβει, εν τω μεταξύ, να θέσουν υπό τον έλεγχό τους στρατιωτικές εγκαταστάσεις στον ρωσικό νότο (Ροστόφ) αλλά και να επιχειρήσουν μια προέλαση προς την πρωτεύουσα Μόσχα, προτού λάβουν την εντολή να κάνουν πίσω μόλις λίγες ώρες μετά, έπειτα από συνομιλία που φέρεται να είχε ο Πριγκόζιν με τον «διαμεσολαβητή» πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο… τον οποίο Λουκασένκο όμως δημοσιεύματα παρουσίαζαν νωρίτερα να έχει μεταβεί στην Αλικαρνασσό στην Τουρκία…

Τι ήταν αυτό που έζησε η Ρωσία του Πούτιν το Σάββατο, 24 Ιουνίου; Πραξικόπημα; Ανταρσία; Πρόβα πραξικοπήματος ή ανταρσίας; Στημένη επιχείρηση παραπλάνησης των «έξω»; Στημένη επιχείρηση παραπλάνησης των «μέσα», με στόχο την ενίσχυση του ιδίου του Πούτιν; Επιχειρούμενο ξεκαθάρισμα λογαριασμών στις τάξεις των ρωσικών ελίτ, μεταξύ ανταγωνιστικών πόλων; Κάτι άλλο;

Ό,τι και αν ήταν, ήταν επικοινωνιακά αλλόκοτο. Και τα επικοινωνιακά αλλόκοτα εν καιρώ πολέμου μάλλον προδίδουν σύγχυση και αδυναμίες, όχι περίτεχνες συνωμοσίες…

Αλλόκοτο είναι, άλλωστε, όχι μόνο το «δέντρο» της περίπτωσης Πριγκόζιν αλλά και το «δάσος» του πολέμου στην Ουκρανία… που ξεκίνησε με στόχο το Κίεβο προτού γυρίσει πίσω στα ανατολικά της Ουκρανίας… που υποτίθεται ότι θα κρατούσε λίγο αλλά συνεχίζεται 16 μήνες μετά… που αν και ξεχωρίζει ως η πλέον πολύνεκρη για τις ρωσικές δυνάμεις σύρραξη των περασμένων δεκαετιών, δεν θεωρείται πόλεμος αλλά «ειδική στρατιωτική επιχείρηση»… που γέννησε μονομερώς νέα «ομοσπονδιακά ρωσικά υποκείμενα» με αδιευκρίνιστα δυτικά σύνορα… που έχει πια αντίκτυπο και πίσω στην ίδια τη Ρωσία (βλ. drones στο Κρεμλίνο, ανταρσία Πριγκόζιν).

Πλέον, τα ερωτήματα που ανακύπτουν, πολλά: Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις του Πούτιν; Πόσο ισχυρός παραμένει εκείνος στο εσωτερικό; Τι θα γίνει με τη Wagner; Θα ενσωματωθεί ως συμβασιούχος στις επίσημες ρωσικές δυνάμεις όπως της είχε ζητηθεί με προθεσμία μάλιστα την 1η Ιουλίου ή όχι; Τι θα γίνει με την κόντρα Πριγκόζιν – Καντίροφ αλλά και Καντίροφ – Ούτκιν;

Αλλά και σε ό,τι έχει να κάνει με τον ίδιο τον Πριγκόζιν, είναι δυνατόν πια να ζήσει αμνηστευμένος και ανενόχλητος στη Λευκορωσία ένας άνθρωπος ο οποίος έχει πια καταγγείλει δημόσια την ίδια τη ρωσική εισβολή στη «Novorossiya» ως επιχείρηση βασισμένη σε ρωσικά ψεύδη;