ΗΠΑ και Ισραήλ πλήττουν φιλοϊρανικούς στόχους στα εδάφη της Συρίας – κόντρα στις φιλοϊρανικές δυνάμεις που πλήττουν αμερικανικούς στόχους στα εδάφη του Ιράκ – ενώ η Σαουδική Αραβία αποκρούει επιθέσεις (με drones και πυραύλους) από την πλευρά των φιλοϊρανών της Υεμένης – την ώρα που σημειώνονται εκρήξεις (πιθανώς ιρανικής «προέλευσης») σε ισραηλινών συμφερόντων πλοία στον Κόλπο του Ομάν…

Όλα αυτά… μόλις λίγα 24ωρα πριν από την «ιστορική» πρώτη επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου στο Ιράκ (5-8 Μαρτίου), αλλά και μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές στο Ισραήλ (23 Μαρτίου), ενώ η διοίκηση του Τζο Μπάιντεν επιχειρεί να ξαναπιάσει το νήμα της επανεκίννησης των «πυρηνικών» συνομιλιών (JCPOA) με την Τεχεράνη, με την οποία όμως Τεχεράνη εμφανίζεται πια να συγκρούεται έντονα σε διπλωματικό επίπεδο η ΝΑΤΟική Τουρκία του ισλαμοεθνικιστή Ερντογάν στη σκιά όσων έχουν εκτυλιχθεί όχι μόνο σε βόρειο Ιράκ – Σιντζάρ (τουρκική στρατιωτική εισβολή) αλλά και στο Αζερμπαϊτζάν (τουρκική εργαλειοποίηση Αζέρων σε βάρος του Ιράν)…

Δρώντες κάθε είδους (κρατικοί, μη-κρατικοί, proxy) επιχειρούν με… ρουκέτες να αναδιαμορφώσουν τις βάσεις πάνω στις οποίες πρόκειται να γίνουν οι διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Μέσης Ανατολής. Για του λόγου το αληθές, αρκεί μια ματιά στο… ημερολόγιο:

15 Φεβρουαρίου: ρουκέτες πλήττουν αεροπορική βάση των Αμερικανών στο Ερμπίλ του Ιρακινού Κουρδιστάν, αφήνοντας πίσω έναν νεκρό (όχι Αμερικανό) και περίπου δέκα τραυματίες. Την ευθύνη για την επίθεση, που εξαπολύθηκε από τις καρότσες φορτηγών που βρίσκονταν μόλις επτά χιλιόμετρα μακριά από τη βάση, αναλαμβάνει σιιτική ομάδα με την ονομασία Saraya Awliya al-Dam. Το Ιράν επισήμως αρνείται κάθε εμπλοκή. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν όμως δηλώνει «εξοργισμένος».

16 Φεβρουαρίου: Μιλώντας ενώπιον υποστηρικτών του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στην Τραπεζούντα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διαμηνύει πως η Τουρκία πρόκειται να επεκτείνει-παρατείνει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις εντός του Βορείου Ιράκ, «όπου» και «για όσο χρειαστεί».

17 Φεβρουαρίου: Ο Τζο Μπάιντεν (ως 46ος πρόεδρος των ΗΠΑ πια) και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχουν την πρώτη τους τηλεφωνική συνομιλία.

20 Φεβρουαρίου: ρουκέτες πλήττουν την αεροπορική βάση Μπαλάντ περίπου 65 χιλιόμετρα βορείως της Βαγδάτης. Να σημειωθεί πως στην εν λόγω βάση διατηρεί γραφεία και προσωπικό η αμερικανική εταιρεία παροχής υπηρεσιών ασφαλείας Sallyport Global.

22 Φεβρουαρίου: ρουκέτες «προσγειώνονται» κοντά στην αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη.

25 Φεβρουαρίου: Αμερικανικές δυνάμεις (F-15) πραγματοποιούν αεροπορικές επιθέσεις κατά φιλο-ιρανικών στόχων εντός της Συρίας, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ. Η Ουάσιγκτον διαμηνύει πως πρόκειται για πλήγματα-απάντηση στις επιθέσεις που είχαν προηγηθεί κατά Αμερικανών.

26 Φεβρουαρίου: Εκρήξεις σημειώνονται στο ισραηλινής ιδιοκτησίας οχηματαγωγό πλοίο MV Helios Ray ενώ εκείνο πλέει στον Κόλπο του Ομάν. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου σπεύδει να κατηγορήσει το Ιράν. Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας (και πολιτικός αντίπαλος του Νετανιάχου στις επερχόμενες εκλογές της 23ης Μαρτίου) Μπένι Γκαντζ “βλέπει” και εκείνος ιρανικές ευθύνες. Το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών ωστόσο αρνείται επισήμως κάθε εμπλοκή.

27 Φεβρουαρίου: Επιθέσεις (με πυραύλους και drones) εξαπολύονται ενάντια στη Σαουδική Αραβία (κατά της πρωτεύουσας Ριάντ και περιοχών στα νότια της χώρας), με το σουνιτικό βασίλειο να κατηγορεί ως υπεύθυνους τους υποστηριζόμενους από το Ιράν αντάρτες Χούτι της Υεμένης.

27 Φεβρουαρίου: Ο Ιρανός πρέσβης στο Ιράκ καλεί την Τουρκία (μέσα από συνέντευξη που παραχώρησε στον ιστοχώρο Rudaw) να αποσύρει τις στρατιωτικές της δυνάμεις από το Ιρακινό Κουρδιστάν και να σεβαστεί τα σύνορα του Ιράκ. Θα ακολουθήσουν διπλωματικά τζαρτζαρίσματα τις επόμενες ημέρες, με τις δύο χώρες να (εγ)καλούν η μία τον πρέσβη της άλλης ζητώντας εξηγήσεις. Εν τω μεταξύ, ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού θα έχει κατηγορήσει τους Ιρανούς ότι φιλοξενούν μέλη του PKK εντός των ιρανικών συνόρων.

28 Φεβρουαρίου: Το συριακό καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ κατηγορεί τους Ισραηλινούς πως επιτέθηκαν με πυραύλους (από τα Υψίπεδα του Γκολάν) κατά στόχων εντός της Συρίας, ακόμη και κοντά στην πρωτεύουσα Δαμασκό (νότια αυτής). Το Ισραήλ από την πλευρά του αρνείται να σχολιάσει.

28 Φεβρουαρίου: Το ιρανικό καθεστώς απορρίπτει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για απευθείας συνομιλίες Τεχεράνης-Ουάσιγκτον. Θέτει ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών με τις ΗΠΑ την προηγούμενη άρση των κυρώσεων που έχει επιβάλει η Ουάσιγκτον.

03 Μαρτίου: Επιθέσεις με ρουκέτες σημειώνονται κατά αμερικανικών δυνάμεων στην ιρακινή αεροπορική βάση Αϊν αλ Ασαντ βορειοδυτικά της Βαγδάτης.

Η πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής παραμένει λίαν εύφλεκτη. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο εκείνη έχει μετασχηματιστεί σημαντικά (“ριζικά” κατά κάποιους), με την αναθεωρητική Τουρκία του Ερντογάν από τη μία πλευρά να επιχειρεί μονομερώς επεμβατικά “ανοίγματα” στο εξωτερικό, και τους Άραβες από την άλλη να αποκαθιστούν (μερικώς έστω) τους δεσμούς τους με το Ισραήλ (του Νετανιάχου).

Τουρκία εναντίον Ιράν

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το Ιράν (το οποίο Ιράν ελέγχει επί της ουσίας σε αποφασιστικό βαθμό και την κατάσταση σήμερα στο Ιράκ, πέρα από τα ερείσματα που συνεχίζει να διατηρεί σε Συρία, Υεμένη και Λίβανο) αποκτά κομβικό ρόλο, όχι μόνο ως αγκάθι αλλά και ως κλειδί.

Παίζοντας τώρα το αντί-ιρανικό χαρτί, η Άγκυρα σαν να κλείνει το μάτι σε Αμερικανούς και Ισραηλινούς. Το Ιράν ωστόσο δεν είναι αμελητέα «ποσότητα» (κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι ουσιαστικά «νίκησε» τους Σαουδάραβες σε Συρία και Υεμένη), ενώ η Τουρκία αντιθέτως από την άλλη έχει απολέσει μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας της έναντι όλων, εχθρών και συμμάχων.

Εάν η διοίκηση Μπάιντεν καταφέρει όντως να επαναφέρει τους αμερικανικούς δεσμούς με την Τεχεράνη σε τροχιά συνομιλιών (πράγμα που δεν επιθυμεί το Ισραήλ), τότε πίσω στην Άγκυρα θα σημάνει «συναγερμός».

Θεωρητικώς, όλα είναι πιθανά. Εάν οι Ισραηλινοί τα «βρήκαν» με τους Άραβες, τότε μπορούν να τα (ξανα)βρούν και οι Αμερικανοί με τους Ιρανούς.

Η «μάξιμουμ πίεση» του Τραμπ άλλωστε, ειδικά στην περίπτωση της Τεχεράνης, δεν φαίνεται να απέδωσε καρπούς. Και μόνο το γεγονός ότι οι Αμερικανοί «αναγκάστηκαν» να προχωρήσουν στη δολοφονία του Ιρανού Κασέμ Σουλεϊμανί στο Ιράκ πριν από περίπου έναν χρόνο (ήταν Ιανουάριος του 2020), αποτελεί μάλλον ένδειξη πως είχε χαθεί ο έλεγχος (που έπρεπε να ανακτηθεί).

Το Ιράκ ως… ανεμοδείκτης

Από άποψη γεωπολιτικών εντάσεων και ανταγωνισμών, το Ιράκ λέγεται πως αποτελεί στην ουσία μια μικρογραφία της Μέσης Ανατολής. Υπό αυτήν την έννοια, εντός των ιρακινών συνόρων αναμένεται να κριθούν πολλά το προσεχές διάστημα… με τα βλέμματα όμως να στρέφονται επί του παρόντος στην ιστορική πρώτη επίσκεψη του προκαθήμενου της καθολικής εκκλησίας πάπα Φραγκίσκου εκεί μεταξύ 5 και 8 Μαρτίου.

Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Ιράκ, ο 84χρονος ποντίφικας πρόκειται συναντηθεί το Σάββατο, 6 Μαρτίου, με τον 90χρονο μεγάλο αγιατολάχ Αλί αλ Σιστανί στην ιερή για τους σιίτες πόλη Νατζάφ. Γιατί είναι αυτή η συνάντηση σημαντική και πως σχετίζεται με το Ιράν; Επειδή ο 90χρονος αλ Σιστανί λειτουργεί ως αντίβαρο διεθνώς στην επιρροή του Ιρανού θρησκευτικού ηγέτη Αλί Χαμενεΐ μεταξύ των σιιτών.