Υπάρχει ένας μύθος που πλανάται παλαιόθεν πάνω από την εγχώρια ιδεολογική διαπάλη ρίχνοντας την σκιά του στην ελληνική πολιτική σκηνή: Ο μύθος που θέλει την Ελλάδα – ή οποιαδήποτε άλλη χώρα – να μπορεί να απεμπλακεί από τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς… εάν το αποφασίσει.

Τους ανταγωνισμούς ωστόσο δεν τους βρίσκεις. Εκείνοι είναι που σε βρίσκουν… ανάλογα με τη γεωγραφική σου θέση και τη συγκυρία. Το πως θα τους χειριστείς είναι ένα δύσκολο στοίχημα το οποίο κρίνεται – σε κάθε περίπτωση – εκ του αποτελέσματος. Η «απεμπλοκή» πάντως, επί της ουσίας, δεν αποτελεί επιλογή. Ακόμη και αν αποτελούσε, δε, θα ήταν μάλλον μια διαφορετικού τύπου… εμπλοκή.

Κατά καιρούς έχουν βέβαια κάνει την εμφάνισή τους και άλλοι μύθοι εντός των ελληνικών συνόρων: Ένας που επιχειρούσε, προ ετών, να παρουσιάσει τον τουρκικό αναθεωρητισμό ως απότοκο του «ελληνικού ιμπεριαλισμού», και άλλοι σύμφωνα με τους οποίους η Ελλάδα όχι μόνο συμμετέχει αλλά και «πρωταγωνιστεί» στα πεδία των διεθνών ανταγωνισμών.

Κάποιοι από τους εν λόγω μύθους επιστρέφουν πια στο προσκήνιο, με φόντο την κατάληψη των δύο υπό ελληνική σημαία τάνκερ (Prudent Warrior και Delta Poseidon) από τις Αρχές του Ιράν στον Περσικό Κόλπο.

Θα έπρεπε, άραγε, η ελληνική πλευρά να περιμένει μια τέτοια κίνηση από τη μεριά της Τεχεράνης; Ειδικά, δε, έπειτα από όσα είχαν προηγηθεί εντός της ελληνικής επικράτειας τους περασμένους μήνες, με το υπό ρωσική σημαία δεξαμενόπλοιο Pegas ή Lana το ιρανικό φορτίο του οποίου (περίπου 100.000 τόνοι ιρανικού πετρελαίου) δεσμεύθηκε από τις ελληνικές Αρχές και παραδόθηκε στους Αμερικανούς (που έχουν επιβάλει κυρώσεις στο Ιράν) έπειτα από σχετικό αμερικανικό αίτημα, στο πλαίσιο των συμφωνιών αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής που έχουν συνάψει Έλληνες και Αμερικανοί.

Επί της ουσίας, ναι. Το ιρανικό ειδησεογραφικό δίκτυο Nour News λέγεται μάλιστα πως είχε προαναγγείλει την πρόθεση της Τεχεράνης να αναλάβει «τιμωρητική δράση» σε αντίποινα για το Pegas.

Οι Ιρανοί έχουν, άλλωστε, ξανακάνει κάτι ανάλογο. Το καλοκαίρι του 2019 είχαν προχωρήσει στην κατάληψη δύο βρετανικών πετρελαιοφόρων: του Stena Impero και του Mesdar, σε αντίποινα τότε για την κατάσχεση του ιρανικού δεξαμενόπλοιου Grace 1 από τους Βρετανούς στο Γιβραλτάρ. Για την ιστορία, το Grace 1, που υπήρχαν υποψίες ότι μετέφερε ιρανικό πετρέλαιο προς το καθεστώς Άσαντ στη Σύρια κατά παραβίαση των σχετικών ευρωπαϊκών κυρώσεων, θα απελευθερωνόταν έπειτα από περίπου ενάμιση μήνα με το φορτίο του…

Όπως την περασμένη εβδομάδα με τα ελληνόκτητα πλοία Prudent Warrior και Delta Poseidon, έτσι και τότε, προ τριετίας, Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης είχαν πραγματοποιήσει ρεσάλτο πάνω στο βρετανικό Stena Impero στα διεθνή ύδατα, ενώ εκείνο διερχόταν από τα Στενά του Ορμούζ, προτού το οδηγήσουν στο λιμάνι του Μπαντάρ Αμπάς, όπου έχουν πλέον οδηγηθεί και τα δύο ελληνικά τάνκερ. Για την ιστορία, το Mesdar απελευθερώθηκε έπειτα λίγες ώρες και το Stena Impero έπειτα από περίπου δυόμιση μήνες.

Tanker wars από τη δεκαετία του 1980

Οι επονομαζόμενοι tanker wars ωστόσο χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1980 και τον πόλεμο Ιράν – Ιράκ. Στο πλαίσιο μάλιστα εκείνων των «πολέμων», υπενθυμίζεται πως είχαν πληγεί και πολλά υπό ελληνική σημαία πλοία τα έτη 1984, 1987 και 1988: το Alexander the Great, το Dafni, το Koriana, το Filikon L, το Andromeda, το Tharaleos, το Stavros GL κ.ά…

Οι tanker wars έχουν ξεκινήσει να αναβιώνουν όμως και εδώ και κάποια χρόνια, ήδη από την περίοδο της προεδρίας Τραμπ.

Κατά τη διάρκεια της τετραετίας Τραμπ υπενθυμίζεται πως: οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης – Αναγνώρισαν επισήμως την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ – και εξόντωσαν τον Κασέμ Σολεϊμανί, διοικητή της Δύναμης Κουντς των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης.

Τα απόνερα της κρίσης του 2019…

Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, τα τελευταία χρόνια, κυρίως από το 2019 και έπειτα, το θερμόμετρο στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού Κόλπου έχει ανέβει κατακόρυφα. Ιρανικά αλλά και ισραηλινά τάνκερ έχουν βρεθεί κατ’ επανάληψη στο στόχαστρο επιθέσεων και επιχειρήσεων δολιοφθοράς την ευθύνη των οποίων επισήμως δεν αναλαμβάνει κανείς.

Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, το ισραηλινών συμφερόντων δεξαμενόπλοιο Mercer Street δέχθηκε επίθεση με drone στα ανοιχτά του Ομάν, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δύο μέλη του πληρώματος: ένας Βρετανός και ένας Ρουμάνος. Τον ίδιο μήνα, στη θάλασσα του Ομάν θα έπιανε φωτιά όμως και θα βυθιζόταν και ένα ιρανικό πλοίο, το Kharg.

Στο μεσοδιάστημα ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει και άλλα πολλά: Η Ελλάδα έχει έρθει πιο κοντά στο Ισραήλ (λόγω Τουρκίας, όχι λόγω Ιράν) αλλά και στη Σαουδική Αραβία.

Ελλάδα – Σαουδική Αραβία

Η τελευταία κρίση μάλιστα με τα υπό κατάληψη ελληνικά πλοία στο Ιράν έμελλε να συμπέσει χρονικά και με τις επαφές που έχουν αυτές τις ημέρες Έλληνες και Σαουδάραβες εντός των ελληνικών συνόρων: το Ελληνο-Σαουδαραβικό Επιχειρηματικό Φόρουμ και τη Σύνοδο της Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας.

Ο λόγος για μια σειρά από επαφές που έρχονται με τη σειρά τους στον απόηχο όσων είχαν προηγηθεί: βλ. επίσκεψη Φραγκογιάννη στη Σαουδική Αραβία τον Μάρτιο του 2022, επίσκεψη Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σαουδική Αραβία τον Οκτώβριο του 2021, επίσκεψη Κωνσταντίνου Φλώρου στη Σαουδική Αραβία τον Μάιο του 2021, αποστολή πυροβολαρχίας PATRIOT, διμερείς ασκήσεις Falcon Eye 1 και 2, τοποθέτηση ακόλουθου Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας στην Αθήνα κ.ά.

Το «παιχνίδι» είναι πολυπαραγοντικό και οι ισορροπίες εύθραυστες, πολύ δε περισσότερο σε μια περίοδο ανακατατάξεων και οξυμένων ανταγωνισμών όπως είναι η τρέχουσα. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι χειρισμοί προφανώς και θα πρέπει να είναι επιδέξιοι.

Η «απεμπλοκή» ωστόσο, επί της ουσίας, δεν αποτελεί επιλογή. Ακόμη και αν αποτελούσε, δε, θα ήταν μάλλον μια διαφορετικού τύπου… εμπλοκή.