Με ανάρτησή του στο twitter, ο πολύς Φράνσις Φουκουγιάμα – του «τέλους της ιστορίας» – υποστηρίζει ότι η χρήση τουρκικών drones από την Ουκρανία δύναται να λειτουργήσει ως καταλύτης εξελίξεων («complete game–changer») αλλάζοντας τα δεδομένα στον άξονα Κιέβου-Ρωσίας, πράγμα το οποίο – σύμφωνα πάντα με τον επιφανή Αμερικανό ακαδημαϊκό – προκαλεί «έντονο προβληματισμό» πίσω στη Μόσχα.

Το εάν θα μπορούσαν στην πράξη τα έξι ή δώδεκα τουρκικά Bayraktar TB2 που έχουν αγοράσει οι (εκτός ΝΑΤΟ) Ουκρανοί τα τελευταία χρόνια να «σταθούν απέναντι» στην ρωσική πολεμική μηχανή προφανώς και αμφισβητείται.

Ενστάσεις

Στρατιωτικοί αναλυτές, όπως ο Ρομπ Λι του Department of War Studies του King’s College του Λονδίνου, υποβαθμίζουν την αποτελεσματικότητα των τουρκικών TB2 επί του πεδίου, υποστηρίζοντας ότι εκείνα δεν έχουν δοκιμαστεί με αξιοσημείωτη επιτυχία ενάντια σε πλήρως εξοπλισμένους τακτικούς στρατούς, αλλά και ότι έχουν βρεθεί σε ορισμένες περιπτώσεις να δέχονται βαριά πλήγματα από «στοιχειώδεις» αεράμυνες (μεμονωμένα κινητά αντιαεροπορικά συστήματα μικρού βεληνεκούς SHORAD).

Αναφερόμενος ειδικότερα στην περίπτωση του πολέμου Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας, που υποτίθεται πως κερδήθηκε χάρη στα τουρκικά drones των Αζέρων, ο Λι υποστηρίζει πως στην πραγματικότητα δεν ήταν τα αζερικά UAV που έκαναν τη διαφορά αλλά τα αζερικά MLRS και άλλα ground-based πυραυλικά συστήματα.

Drones αμφισβητούμενης αποτελεσματικότητας

Συνεχίζοντας, ο ίδιος μάλιστα υποστηρίζει πως εάν οι Ρώσοι αποφάσιζαν να χτυπήσουν, θα κατέστρεφαν τα τουρκικά drones της Ουκρανίας «στο έδαφος, μέσα στα πρώτα 30 λεπτά».

«Τα (σ.σ. τουρκικά) drones δεν θα μπορούσαν να σταματήσουν τη Ρωσία», συμφωνεί ο Νικ Χέρας του Newlines Institute, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως η δράση των εν λόγω μη-επανδρωμένων αεροσκαφών μπορεί να ανεβάσει το κόστος της όποιας σύρραξης για τους υποστηριζόμενους από τη Μόσχα αυτονομιστές στην Ανατολική Ουκρανία και να εξασφαλίσει παράλληλα «πολύτιμο χρόνο» στο Κίεβο.

Είναι αρκετά όμως αυτά τα στοιχεία, ακόμη και αν τα δεχθούμε ως πιθανά ή δεδομένα, ώστε να μπορούν να θεωρηθούν τα τουρκικά UAV «complete game-changer» στο ουκρανορωσικό μέτωπο; Μάλλον όχι. Το εάν και τα κατά πόσο θα μπορούσαν, λοιπόν, τα όποια τουρκικά drones από μόνα τους να φέρουν σαρωτικές αλλαγές είναι κάτι που πρακτικά αμφισβητείται.

«Ναι μεν αλλά» και δίπορτο από την Τουρκία

Παράλληλα ωστόσο, θα έπρεπε να αμφισβητείται και ο βαθμός στον οποίο η Τουρκία θα ήταν διατεθειμένη να στηρίξει πρακτικά την Ουκρανία… ενάντια στη Μόσχα στο πλαίσιο μιας νέας σύρραξης τύπου Κριμαίας.

Όταν είχε ρωτηθεί σχετικά τον περασμένο Οκτώβριο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε αποποιηθεί κάθε ευθύνη, υποστηρίζοντας ότι τα τουρκικά drones που πουλήθηκαν στην Ουκρανία είναι πλέον ουκρανικά και ότι η χρήση τους αποτελεί ουκρανική υπόθεση στην οποία η Τουρκία δεν έχει καμία εμπλοκή.

Ο Τσαβούσογλου είχε, με άλλα λόγια, στείλει τότε το μήνυμα ότι για την Τουρκία η Ουκρανία δεν είναι Αζερμπαϊτζάν, θέτοντας όμως έτσι εν αμφιβόλω την Κοινή Διακήρυξη των 20 σημείων που είχαν δώσει στη δημοσιότητα οι ηγεσίες Τουρκίας και Ουκρανίας τον περασμένο Απρίλιο από την Κωνσταντινούπολη.

Το ερώτημα είναι, επί της ουσίας, απλό και πολύ συγκεκριμένο: Θα ήταν διατεθειμένοι οι Τούρκοι να υποστηρίξουν πρακτικά την «απομάκρυνση των (σ.σ. ρωσικών, ρωσόφιλων, υποστηριζόμενων από τη Μόσχα) κατοχικών δυνάμεων» από τις περιοχές της Κριμαίας, της Σεβαστούπολης, του Ντονέτσκ και Λουχάνσκ;

Εάν πιστέψουμε όσα είχαν διαμηνύσει οι κ.κ. Ερντογάν και Ζελένσκι τον περασμένο Απρίλιο από την Κωνσταντινούπολη, τότε «ναι». Εάν πιστέψουμε αντιθέτως όσα είπε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου τον περασμένο Οκτώβριο από τη Ρώμη, τότε «όχι». Και εάν πιστέψουμε όσα δήλωσε ο Ερντογάν στα τέλη Νοεμβρίου, κατά την επιστροφή του από το Τουρκμενιστάν (στο οποίο Τουρκμενιστάν η Άγκυρα έχει επίσης πουλήσει Bayraktar TB2, όπως άλλωστε και στο Κιργιστάν), τότε η Τουρκία αυτό που θέλει τώρα είναι να λειτουργήσει ως… «διαμεσολαβητής» ανάμεσα στην Ουκρανία και τον Πούτιν, «συμβάλλοντας έτσι στην ειρήνη και τη σταθερότητα» στη Μαύρη Θάλασσα…

Τάσεις και αφηγήματα

Το tweet του Φουκουγιάμα έρχεται να φανερώσει, ωστόσο, τάσεις αλλά και να αναπαραγάγει εμμέσως μια σειρά από αφηγήματα τα οποία, σε έναν βαθμό, αγγίζουν και την Ελλάδα.

  • Το αφήγημα, για παράδειγμα, ότι η – «πολύτιμη» για τη Δύση – Τουρκία ως παρευξείνια νατοϊκή δύναμη είναι η «μόνη» που μπορεί να στηρίξει τους Ουκρανούς ενάντια στη ρωσική επιθετικότητα.
  • Αλλά και το έτερο αφήγημα που θέλει τα τουρκικά drones να είναι τόσο ισχυρά ώστε να μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα επί του πεδίου για τους Ουκρανούς (που έχουν διαμηνύσει πως προτίθενται να αποκτήσουν 24 νέα Bayraktar TB2 μέσα στην επόμενη διετία), για τους Πολωνούς (που έχουν επίσης υπογράψει συμφωνία για την απόκτηση 24 TB2 – η πρώτη χώρα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ που προχώρησε σε μια τέτοια κίνηση) κ.ά.

Τα όποια τέτοιου τύπου αφηγήματα βρίσκουν όμως πια πρόσφορο έδαφος και στο σκηνικό της κλιμακούμενης έντασης όπως εκείνο διαμορφώνεται το τελευταίο διάστημα στην ευρύτερη γειτονιά του Εύξεινου Πόντου, όχι μόνο μέσω Ουκρανίας αλλά και βορειότερα, μέσω Λευκορωσίας, ενώ οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ (του Αμερικανού Άντονι Μπλίνκεν συμπεριλαμβανομένου) συναντώνται στη Λετονία το διήμερο 30 Νοεμβρίου-1 Δεκεμβρίου.

Σενάρια και επικοινωνιακά «πυρά»

Μόνο τον τελευταίο μήνα, η πλευρά του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπενθυμίζεται πως έχει κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου υποστηρίζοντας πως οι Ρώσοι ετοιμάζουν νέα στρατιωτική εισβολή αλλά και πραξικόπημα σε σύμπραξη με ρωσόφιλους Ουκρανούς ολιγάρχες (όπως είναι ο Τατάρος μουσουλμάνος Ρινάτ Αχμέτοφ). Η ρωσική πλευρά ωστόσο ανταποδίδει τα επικοινωνιακά «πυρά», υποστηρίζοντας πως το Κίεβο ανεβάζει σκοπίμως την ένταση όχι επειδή πραγματικά φοβάται μια νέα ρωσική επίθεση αλλά στην προσπάθειά του, αντιθέτως, να προετοιμάσει το έδαφος για μια ουκρανική αντεπίθεση κατά των «ρωσόφωνων» αυτονομιστών στην Ανατολική Ουκρανία.

Υπενθυμίζεται πάντως πως μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις είχαν δώσει στη δημοσιότητα και βίντεο στο οποίο ένα δικό τους Bayraktar T2B παρουσιαζόταν να καταστρέφει ρωσικό χόβιτζερ στην Ανατολική Ουκρανία.

Η προσπάθεια του Κιέβου να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή δυτική στήριξη έρχεται, ωστόσο, να δώσει πατήματα και στο καθεστώς Ερντογάν το οποίο βέβαια παίζει παράλληλα το δικό του υψηλού ρίσκου καιροσκοπικό παιχνίδι, εκβιάζοντας και τους μεν δυτικούς (υπό την απειλή της ρωσοτουρκικής συμπόρευσης) και τους δε Ρώσους (υπό την απειλή της αποκατάστασης των αμερικανοτουρκικών δεσμών).

Atlantic Resolve – Αλεξανδρούπολη

Την ίδια ώρα πάντως, οι Αμερικανοί «επενδύουν» στην Αλεξανδρούπολη, εντός του πλαισίου της πλέον επικαιροποιημένης ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας MDCA, βλέποντας εκεί έναν αξιόπιστο και ασφαλή συμμαχικό κόμβο για τη μετακίνηση των στρατευμάτων τους προς την Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τις περιοχές δυτικά του Εύξεινου Πόντου.

Οι – πολύ συχνές πια- εικόνες από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης με τις αμερικανικές δυνάμεις που ξεφορτώνουν οπλικά συστήματα (τις τελευταίες εβδομάδες στο πλαίσιο της επιχείρησης Atlantic Resolve) και τις αλλεπάλληλες εκεί επισκέψεις υψηλόβαθμων Αμερικανών αξιωματούχων, έρχονται να επιβεβαιώσουν μια τάση η οποία όμως ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια της Θράκης.

Όσα προηγήθηκαν

Αξίζει να σημειωθεί, επί παραδείγματι, πως μέσα στον μήνα Νοέμβριο προηγήθηκαν και άλλα πολλά:

  • Μια εκδήλωση της Αμερικανικής Κεντρικής Ευρωπαϊκής Επιχειρηματικής Ένωσης (American-Central European Business Association – ACEBA) στην Αθήνα
  • Η επίσημη επίσκεψη αντιπροσωπείας του Εβραϊκού Ινστιτούτου Εθνικής Ασφαλείας της Αμερικής (JINSA) στην ελληνική πρωτεύουσα
  • Η συνεκπαίδευση Ελλήνων και Αμερικανών κομάντο στο Μεγάλο Πεύκο
  • Η ελληνοαμερικανική άσκηση «ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – 21» στην Ξάνθη
  • Η συνάντηση του Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγού Κωνσταντίνου Φλώρου με τον επικεφαλής της Διοίκησης Αμερικανικών Δυνάμεων Ευρώπης – Αφρικής (USAREUR-AF) Στρατηγό Κρις Καβόλι
  • Αλλά και ένα – υπό την Διοίκηση Ειδικού Πολέμου του ΓΕΕΘΑ – Σχολείο Σχεδίασης Ειδικών Επιχειρήσεων στην Αττική, με τη συμμετοχή στρατιωτικών της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων της… Ουκρανίας.