Με την «τρίπτυχη» επίσκεψη του Νίκου Δένδια σε Ιερουσαλήμ, Δυτική Όχθη και Ιορδανία στις 18 Μαΐου, η ελληνική εξωτερική πολιτική δηλώνει παρούσα στα διπλωματικά τεκταινόμενα της Μέσης Ανατολής σε μια δύσκολη χρονική συγκυρία και ταυτόχρονα έτοιμη να συμβάλει στην εκτόνωση της έντασης την οποία όμως άλλες γειτονικές χώρες όπως η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένουν να συνδαυλίζουν.

Ο κ. Δένδιας έγινε, στις 18 Μαΐου, ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών κράτους-μέλους της ΕΕ που επισκέπτεται το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη έπειτα από την τελευταία ανάφλεξη στο μέτωπο με τη Γάζα, γεγονός που φανερώνει και τη δυνητικά ξεχωριστή (λόγω ιστορίας και γεωγραφίας) δυναμική της ελληνικής διπλωματίας, μια δυναμική προς την κατεύθυνση αξιοποίησης της οποίας έχουν μεν γίνει βήματα (τριμερή σχήματα συνεργασίας, «Φόρουμ Φιλίας» επί Δένδια, διασκέψεις της Ρόδου «για την Ασφάλεια και Σταθερότητα» και της Αθήνας «για τον Θρησκευτικό και Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή» επί Κοτζιά) χωρίς όμως αυτό βέβαια να σημαίνει ότι «αποστολή εξετελέσθη».

 

«Ενεργή» η Ελλάδα

Μέσα σε διάστημα ολίγων ωρών, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε συναντήσεις με τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλο Γ΄, τον Ισραηλινό ΥΠΕΞ Γκάμπι Ασκενάζι, τον Παλαιστίνιο Πρωθυπουργό (Φατάχ) Μοχάμεντ Ιμπραήμ Στάιγε, και τον Ιορδανό υπουργό Εξωτερικών Αϊμάν Σαφάντι, ενώ την Πέμπτη, 20 Μαΐου, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας είναι προγραμματισμένο να μεταβεί και στην Αίγυπτο όπου θα έχει επαφές με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, με τον οποίο άλλωστε διατηρεί συχνή επικοινωνία.

Η Ελλάδα είναι, λοιπόν, «ενεργή στα διπλωματικά τεκταινόμενα» της περιοχής, όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν διπλωματικές πηγές. Συνομιλεί με το Ισραήλ, την Ιορδανία, την Αίγυπτο και τη Φατάχ, όχι όμως και με τη Χαμάς την οποία Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ έχουν αποκηρύξει ως τρομοκρατική οργάνωση.

 

Τα όρια των ελληνικών φιλοδοξιών  

Γράφτηκε στον εγχώριο Τύπο, καθ’ υπερβολήν και – ενδεχομένως – προς εσωτερική κατανάλωση, ότι η Ελλάδα έρχεται να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο στα της Μέσης Ανατολής… Οι διαμεσολαβητικές προοπτικές της χώρας μας ωστόσο, συγκεκριμένα στο Παλαιστινιακό, είναι περιορισμένες, καθώς εκεί διαμεσολαβούν πια άλλοι (όπως η Αίγυπτος) που συνομιλούν και με τη Χαμάς η οποία ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας. 

Αφέθηκε επίσης να εννοηθεί ότι η Ελλάδα θα μπορούσε ίσως να λειτουργήσει και εξισορροπητικά, ως αντίβαρο δηλαδή στην επιρροή που ασκεί η Τουρκία στην περιοχή, πλην όμως και αυτή η ανάγνωση μάλλον «υπερβάλλει». Οι σχέσεις της Τουρκίας του Ερντογάν με την ισλαμιστική Χαμάς είναι πια βαθιές και αμφίδρομες, ενώ στον αντίποδα οι σχέσεις της Αθήνας με τη Φατάχ έχουν γνωρίσει στο παρελθόν και πολύ καλύτερες ημέρες. 

Εάν μπορεί να κάνει κάτι η Ελλάδα σε σχέση με την Τουρκία στην παρούσα φάση, αυτό είναι να συνεχίσει να υπογραμμίζει τον αναθεωρητικό και υπονομευτικό για τη σταθερότητα της περιοχής ρόλο που επιμένει να διαδραματίζει η Άγκυρα. Η Ελλάδα θα μπορούσε, ενδεχομένως, να φιλοξενήσει στο έδαφός της και συνομιλίες ή fora που θα «αγγίζουν» το Παλαιστινιακό, αλλά και να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη μία πλευρά και τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής από την άλλη. 

 

Σύννεφα στις σχέσεις Ελλάδας-Παλαιστινίων   

Τα μεγάλα και σημαντικά βήματα προσέγγισης που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ έχουν προκαλέσει ενόχληση στην Παλαιστινιακή Αρχή. Υπό αυτήν την έννοια, ήταν ορθή η κίνηση του Έλληνα ΥΠΕΞ να επιδιώξει να επισκεφθεί όχι μόνο το Ισραήλ αλλά και τη Ραμάλα (Δυτική Όχθη), αποδεικνύοντας έτσι στην πράξη ότι η Ελλάδα συνομιλεί και θέλει να συνεχίσει να συνομιλεί και με την παλαιστινιακή πλευρά. Κατά αυτόν τον τρόπο, με το να διατηρεί δηλαδή ανοιχτούς διαύλους προς τη μεριά των Παλαιστινίων, η Αθήνα θέτει τις βάσεις και για την πρόληψη επαπειλούμενων εξελίξεων που άλλοτε ίσως να αποκηρύσσονταν ως «απίθανες» και «εξωφρενικές» αλλά πλέον, έπειτα από το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, με την ενδεχόμενη οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Λωρίδας της Γάζας (την οποία προπαγανδίζουν τα τουρκικά μίντια) να ξεχωρίζει ως μία από αυτές. 

Το γεγονός ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Παλαιστινιακής Αρχής Ριάντ αλ Μαλίκι δεν συναντήθηκε τελικώς με τον κ. Δένδια, υποκρύπτει «ρήγματα» που παραμένουν στις σχέσεις με την Αθήνα. Στο ίδιο πλαίσιο, αξίζει να σημειωθεί ότι έως και την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές το βράδυ της 18ης Μαΐου, οι επίσημοι λογαριασμοί της Παλαιστινιακής Αρχής στο twitter, του Παλαιστίνιου πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών δεν είχαν δημοσιεύσει καμία πληροφορία σχετικά με την επίσκεψη του Νίκου Δένδια στη Ραμάλα. Αντιθέτως, πολλές και «θερμές» ήταν οι δημοσιεύσεις της ισραηλινής πλευράς για τη συνάντηση Δένδια-Ασκενάζι, με τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών (τον προερχόμενο πολιτικά από τον συνασπισμό Μπλε και Άσπρο του Μπένι Γκαντζ) να ευχαριστεί τον Νίκο Δένδια για την «υποστήριξη» και την «αλληλεγγύη» προς το Ισραήλ αλλά και επειδή η ελληνική πλευρά «αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα»…   

 

Δήλωση Δένδια

Ενδεικτική ως προς αυτό και η δήλωση που έκανε το απόγευμα της 18ης Μαΐου ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά την ολοκλήρωση των επαφών που είχε σε Ισραήλ και Παλαιστινιακά Εδάφη. «Κατέστησα σαφές ότι απαιτείται άμεση κατάπαυση του πυρός», δήλωσε. «Καταδίκασα με τον πιο καθαρό τρόπο την εκτόξευση χιλιάδων ρουκετών από την Χαμάς κατά του Ισραήλ… το Ισραήλ, όπως και κάθε χώρα του κόσμου, έχει το δικαίωμα στην αυτοάμυνα. Από εκεί και πέρα… οφείλει να αναληφθεί πρωτοβουλία για το μεσανατολικό… Η λύση στην οποία πρέπει να καταλήξουμε είναι σαφής… Δύο κράτη στα σύνορα του 1967 με την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα και των δύο κρατών», συνέχισε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας.