Ερμηνείες, εμπόδια και εναλλακτικές

Του Γιώργου Ξ. Πρωτόπαπα

H ενεργειακή συμμαχία Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου και Ηνωμένων Πολιτειών διαμορφώνει εν δυνάμει νέα γεωοικονομικά δεδομένα στην ανατολική Μεσόγειο, προκαλώντας τις αντιδράσεις της Τουρκίας που βλέπει να παρεμποδίζονται τα ενεργειακά της σχέδια.

Αν και ασφαλώς εκκρεμεί η υπογραφή της Διακυβερνητικής Σύμβασης, η συμφωνία για τον EastMed,  που επετεύχθη στη Σύνοδο της Ιερουσαλήμ της 20ης Μαρτίου από τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, τον Ισραηλινό ομόλογό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου και τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη,  με τη στήριξη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικλ Πομπέο, έστειλε σαφή μηνύματα προς τις τουρκικές προκλήσεις.

Ο ΕastMed, που για τον εφοδιασμό του θα πρέπει να στηριχθεί στα ισραηλινά και κυπριακά κοιτάσματα, αναδεικνύεται σε οδηγό των εξελίξεων των νέων ισορροπιών. Η Ουάσιγκτον επιχειρεί να δημιουργήσει μια οικονομική εξίσωση, που θα λειτουργήσει ως βάση για τη διακρατική συνεργασία στην περιοχή, ενώ αποκλείει την Τουρκία από τη πρώτη φάση των εξελίξεων.

Ο EastMed, υπό την οπτική της Άγκυρας, ερμηνεύεται ότι έχει στόχο να παρακάμψει την Τουρκία και να την περικυκλώσει από τις εχθρικές χώρες, Ελλάδα, Ισραήλ, καθώς και την Αίγυπτο που υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παράλληλα, η συμφωνία για τον East Med, αν και είναι πιο ακριβός σε κόστος από άλλες εναλλακτικές, ενδεχομένως να υποδηλώνει ότι η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ισχυρή ομάδα κρατών δεδομένου και του συμβολισμού και της σημειολογίας ότι υπογράφηκε στο Ισραήλ υπό την υψηλή εποπτεία του κ. Πομπέο

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, φιλοδοξούν να διαμορφώσουν μια αξιόπιστη και μακρόπνοη εναλλακτική τροφοδοσίας φυσικού αερίου για την Ε.Ε., παρακάμπτοντας το ρωσικό αέριο. Παράλληλα, επιδιώκουν να παγιοποιήσουν την κυριαρχία τους στη Μέση Ανατολή, επιτυγχάνοντας την αναβάθμιση του Ισραήλ και της Αιγύπτου, βασικών συμμάχων στην περιοχή, που σε συνδυασμό με τις επεκτατικές βλέψεις της Σαουδικής Αραβίας θα μπορούσαν να ασκήσουν ικανές οικονομικές πιέσεις και να εδραιώσουν νέες γεωοικονομικές δομές για την προώθηση της γεωπολιτικής σταθερότητας.

Οι σχεδιασμοί αυτοί βρίσκονται στο επίκεντρο των τριβών με τη Ρωσία, γεγονός που τους καθιστά μοχλό πίεσης, όχι άμεσα προς τη Μόσχα, αλλά έμμεσα, καθώς αποδυναμώνουν τους περιφερειακούς της συμμάχους, όπως η Τουρκία, ο Λίβανος και το Ιράν. Η Ουάσιγκτον προωθεί πολυμερή μοντέλα με οικονομικά οφέλη για τα συμβαλλόμενα μέρη, ενώ η Ρωσία επιδιώκει διμερείς ad hoc συνεργασίες με συγκεκριμένο αντικείμενο και μια διαρκή δυναμική επανεξέτασής τους.

TΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «Α&Δ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ.