Δέκα χρόνια (χρόνια επεισοδιακά λόγω Ουκρανίας, Τραμπ, ελληνοτουρκικών) αφότου κάθισε στο τιμόνι του ΝΑΤΟ, ο Νορβηγός Γενς Στόλτενμπεργκ τελικώς αποχωρεί, παραδίδοντας τα ηνία σε έναν Ολλανδό, τον Μαρκ Ρούτε. Ηταν Οκτώβριος του 2014 όταν εκείνος ανέλαβε· και θα είναι Οκτώβριος του 2024 όταν εκείνος θα παραδώσει.

Ειρήσθω εν παρόδω, θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι είναι ένας άλλος Ολλανδός, ο Γιόζεφ Λουνς του γνωστού «δόγματος Λουνς», που έχει μένει στην ιστορία ως ο μακροβιότερος γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ (1971-1984).

Ο Στόλτενμπεργκ ακολούθησε το καλούμενο «δόγμα Λουνς» στα ελληνοτουρκικά τις περιόδους της κρίσης, κρατώντας ίσες αποστάσεις που όμως στην πράξη κατέληγαν να είναι άνισες. Όπως γράφαμε χαρακτηριστικά στο Α&Δ τον Σεπτέμβριο του 2020, «οι όποιες ίσες αποστάσεις, όταν υπάρχουν θύτες και “θύματα”, καταλήγουν στην πράξη να λειτουργούν υπέρ του θύτη, όπως άλλωστε και όλες εκείνες οι εκκλήσεις περί μη-εμπλοκής σε διμερείς διαφορές».

O -65χρονος πια- Στόλτενμπεργκ είδε, την περίοδο που ήταν γ.γ., το ΝΑΤΟ να αποκτά νέα «ζωή» αλλά και νέα μέλη (Φινλανδία, Σουηδία), στη σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

«Σήμερα γιορτάζουμε την 75η επέτειο (σ.σ. από την ίδρυση) της πιο ισχυρής, ανθεκτικής και επιτυχημένης Συμμαχίας στην ιστορία […] Σήμερα, το ΝΑΤΟ είναι μεγαλύτερο, ισχυρότερο και πιο ενωμένο από ποτέ. Στην αρχή είχαμε 12 μέλη. Σήμερα είμαστε 32. Οπότε, μάλλον κάτι κάνουμε σωστά», δήλωνε ο Νορβηγός στις 4 Απριλίου από τις Βρυξέλλες, γιορτάζοντας τα 75α γενέθλια της Συμμαχίας, τα οποία θα έχουν όμως την τιμητική τους και στην επερχόμενη νατοϊκή Σύνοδο Κορυφής της Ουάσιγκτον (9-11 Ιουλίου), την τελευταία με γενικό γραμματέα τον Στόλτενμπεργκ.

Όσο για τον 57χρονο Ρούτε, εκείνος φέρεται να σχεδίαζε τη μετάβασή του στο ΝΑΤΟ εδώ και καιρό («NATO’s New Leader Was Planning This the Whole Time», γράφει η Caroline de Gruyter στο Foreign Policy) πλην όμως, από την άλλη πλευρά, εάν η τετρακομματική κεντροδεξιά κυβέρνηση συνεργασίας της οποίας εκείνος ηγείτο δεν είχε καταρρεύσει ξαφνικά τον καλοκαίρι του 2023 λόγω του μεταναστευτικού, τα πράγματα ίσως να είχαν εξελιχθεί διαφορετικά για τον επί σειρά 14 ετών (2010-2024) πρωθυπουργό της Ολλανδίας.

Ανεξάρτητα από όσα προηγήθηκαν, ο Ρούτε έχει πια «κλειδώσει» ως ο νέος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας. Κι αυτό, παρά τις ενστάσεις των χωρών της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ (Εσθονία, Ρουμανία, Ουγγαρία κ.ά.) που είχαν αρχικά αντιδράσει στην υποψηφιότητά του αλλά, στην πορεία, έκαναν πίσω αφού προφανώς εξασφάλισαν κάποια «ανταλλάγματα» (τον διορισμό της Κάγια Κάλας στην κεφαλή της ευρωπαϊκής διπλωματίας η Εσθονία, εξαιρέσεις από τα νατοϊκά σχέδια για την Ουκρανία η Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν).

Σύμφωνα με το Politico, ο Ρούτε ξεκινά, έχοντας μπροστά του πέντε βασικές προκλήσεις:

Ο νατο-σκεπτικιστής Ντόναλντ Τραμπ, που διεκδικεί την επιστροφή του στην προεδρία των ΗΠΑ – ο εχθρός του ΝΑΤΟ Βλαντιμίρ Πούτιν, που προετοιμάζει νέες κλιμακώσεις στο ανοιχτό ουκρανικό μέτωπο – οι περίπου δέκα νατοϊκοί σύμμαχοι που ακόμη δεν έχουν πιάσει τον στόχο του 2% του ΑΕΠ στο μέτωπο των αμυντικών δαπανών – οι Ευρωπαίοι «οπαδοί του Πούτιν», που υπονομεύουν τη δυτική συνοχή – και οι Ανατολικοευρωπαίοι, που θα επιχειρήσουν τώρα να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη εκπροσώπηση χαμηλότερα στη νατοϊκή ιεραρχία αφού δεν κατάφεραν να διορίσουν έναν δικό τους στη θέση του γενικού γραμματέα… είναι οι πέντε μεγάλες προκλήσεις που θα κληθεί να διαχειριστεί ο Ολλανδός με το «καλημέρα».

Σύμφωνα με το GMFUS από την άλλη πλευρά, οι προκλήσεις για το ΝΑΤΟ θα είναι το προσεχές διάστημα, έπειτα από τη Σύνοδο της Ουάσιγκτον που αναμένεται τον Ιούλιο, κατά βάση τέσσερις: η Ουκρανία (ως έχουσα ανάγκες), η Κίνα (ως «συστημικός ανταγωνιστής» και «πρόκληση»), η συλλογική άμυνα/αποτροπή (ως διαρκής στόχος) και η πολιτική συνοχή της ίδιας της Συμμαχίας (ως διάσταση συμπληρωματική της στρατιωτικής).

Τι θα κάνει -και τι θα επιτύχει- από την πλευρά του ο Ρούτε, μένει να φανεί. Ο ίδιος έχει, πάντως, προφίλ πολιτικού που δύναται να οικοδομεί συναινέσεις (consensus-builder)…