Τα τελευταία 24ωρα διαβάσαμε πολλά: ότι οι δημοσιογράφοι προέτρεξαν όταν έκαναν -την περασμένη Πέμπτη- πρώτο θέμα την απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου που «απειλεί» την Ιερά Μόνη της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά… ότι οι δημοσιογράφοι -που προέτρεξαν ως μη όφειλαν- δεν κατάλαβαν ότι η Μονή «στην πραγματικότητα δεν απειλείται»… ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος «παραπλανήθηκε» και για αυτό εξέδωσε μια τόσο σκληρή ανακοίνωση, με αναφορές σε «άλωση» και σε «σκοτεινές εποχές», τόσο άμεσα το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης… ότι «το θέμα είχε ρυθμιστεί» από τους κ.κ. Μητσοτάκη και Σίσι, «οπότε μην ανησυχείτε»… ότι τα αιγυπτιακά ΜΜΕ τα γράφουν αλλιώς από τα ελληνικά, «οπότε μην ανησυχείτε»… ότι θα πρέπει τώρα να τηρήσουμε στάση αναμονής και να περιμένουμε πρώτα να διαβάσουμε την «καθαρογραμμένη» πλήρη απόφαση του δικαστηρίου κι όχι μια σύνοψή της… και πάει λέγοντας.

Ναι, θα ήταν βολικό εάν ίσχυαν όλα τα παραπάνω. Ωστόσο, στο συγκεκριμένο ζήτημα υπάρχει όντως «θέμα» το οποίο είναι σε εκκρεμότητα και μάλλον θα ξαναβρούμε μπροστά μας, αργά ή γρήγορα, ανεξάρτητα από τις οποίες διευθετήσεις ακολουθήσουν το προσεχές διάστημα μεταξύ Αθήνας και Καΐρου.

Εάν δεν υπήρχε «θέμα», ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θα καλούσε ξαφνικά στο τηλέφωνο τον πρόεδρο Σίσι με τον οποίο είχε συναντηθεί πριν από μόλις τρεις εβδομάδες στην Αθήνα στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου, το ΥΠΕΞ και το Μαξίμου δεν θα προχωρούσαν σε ανακοινώσεις και διαρροές, ο Γιώργος Γεραπετρίτης δεν θα καλούσε «αμέσως» στο τηλέφωνο τον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ Μπαντρ Αμπντελάτι, το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν θα έκρουε «με οδυνηράν έκπληξιν» τον κώδωνα του κινδύνου μια ημέρα μετά από τον Ιερώνυμο και τα κυβερνητικά στελέχη δεν θα ετοίμαζαν βαλίτσες για Κάιρο.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε παρουσιαστεί καθησυχαστικός προ εβδομάδων. «…επιτρέψτε μου εδώ, κ. πρόεδρε, να κάνω μία ξεχωριστή αναφορά στη Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά, ένα σπάνιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, το οποίο συνδέει τις δύο χώρες μας. Θέλω να σας ευχαριστήσω ιδιαίτερα για το προσωπικό σας ενδιαφέρον –το τονίζω, το προσωπικό σας ενδιαφέρον– το οποίο έχετε επιδείξει για την προστασία της Μονής και του ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της», είχε δηλώσει στις 7 Μαΐου, έχοντας στο πλευρό του τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι.

Στις 30 Μαΐου ωστόσο, κυβερνητικής πηγές σημείωναν ότι «οι δύο κυβερνήσεις θα συνεχίσουν το αμέσως επόμενο διάστημα τη συζήτηση για την επίλυση του ζητήματος με θεσμικό τρόπο, στην κατεύθυνση της κοινής κατανόησης και όσων είχαν συμφωνηθεί κατ’ ιδίαν και ανακοινωθεί δημοσίως κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Αιγύπτιου προέδρου στην Αθήνα, με σκοπό τη θωράκιση του λατρευτικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής».

Με άλλα λόγια… Υπάρχει μια «θεσμική επίλυση του ζητήματος» που εκκρεμεί, και ένας σκοπός όπως είναι εν προκειμένω εκείνος της «θωράκισης του λατρευτικού και ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής» που ακόμη δεν έχει επιτευχθεί.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έλαβε «δέσμευση δημοσίως και κατ’ ιδίαν από τον πρόεδρο της Αιγύπτου κατά τη διάρκεια του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών στην Αθήνα για τη διατήρηση του λατρευτικού ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής».

Ωστόσο, όπως παραδέχθηκε δημοσίως ο ίδιος Π. Μαρινάκης την περασμένη Πέμπτη, η υπογραφή της σχετικής συμφωνίας ακόμη αναμένεται…

Όπως θα γινόταν γνωστό αργότερα μέσα από δημοσιεύματα (βλ. «Μονή Σινά: Η συμφωνία που δεν υπεγράφη ποτέ», Καθημερινή, 31 Μαΐου), υπήρχε όντως ένα ελληνοαιγυπτιακό κείμενο συμφωνίας («Συμφωνητικό και Διακανονιστικό Συμβόλαιο») το οποίο ήταν έτοιμο ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο, αλλά δεν υπεγράφη από την αιγυπτιακή πλευρά.

Ο στόχος ήταν, μέσω αυτής της συμφωνίας, να δοθεί ένα τέλος στη δικαστική διαμάχη που ξεκίνησε το 2015 ανάμεσα στο Μοναστήρι και στην Περιφέρεια Νοτίου Σινά (που εγείρει εδαφικές/ιδιοκτησιακές διεκδικήσεις σε βάρος της Μονής, σχετικές με συνολικά 71 εκτάσεις).

Η ελληνική πλευρά επιδιώκει μια συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο, που θα ξεπερνά ή θα σπρώχνει στο περιθώριο τα όποια νομικά αγκάθια.

Κι αυτό, με σκοπό να διατηρηθεί ο θρησκευτικός, προσκυνηματικός και λατρευτικός ελληνορθόδοξος χαρακτήρας της Μονής.

Η δικαστική διαμάχη ωστόσο των περασμένων ετών δεν αναφερόταν σε δικαιώματα χρήσης αλλά ιδιοκτησίας. Με άλλα λόγια, το δικαίωμα χρήσης νοούνταν άλλοτε ως δεδομένο και αδιαμφισβήτητο στο μυαλό της ελληνικής πλευράς, η οποία επιχειρούσε να αντικρούσει τις αιγυπτιακές διεκδικήσεις επί του ιδιοκτησιακού.

Με τα μέχρι τώρα δεδομένα, το αιγυπτιακό κράτος παρουσιάζεται να αναγνωρίζει το λατρευτικό καθεστώς της Ιεράς Μονής, μέρος της περιουσίας της οποίας επιχειρεί ωστόσο να οικειοποιηθεί.

Από τη σκοπιά των Αιγυπτίων, υπάρχουν κτίσματα και αγροτικές εκτάσεις που περιβάλλουν τη Μονή και που θα μπορούσαν να περάσουν στα χέρια του αιγυπτιακού κράτους ως δημόσια περιουσία.

Τα εν λόγω σημεία (μεταξύ αυτών, κήποι με καλλιέργειες και πηγές νερού) είναι όμως απαραίτητα για τη συνέχιση της λειτουργίας της Μονής, τη βιωσιμότητά της και την τροφοδοσία όσων ζουν εκεί.

Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ευάγγελος Βενιζέλος, το θέμα δεν είναι «μόνον το δικαίωμα χρήσης των ιστορικών μνημειακών χώρων της Μονής του Σινά, αλλά και συνολικά τα περιουσιακά δικαιώματα της Μονής χωρίς τα οποία δεν μπορεί να έχει οικονομικά βιώσιμη παρουσία».

Αθήνα και Κάιρο είναι πιθανό τις προσεχείς ημέρες να καταλήξουν σε μια θεσμική/πολιτική συμφωνία διευθέτησης την οποία θα παρουσιάσουν ως αμοιβαία επωφελή. Όπως προαναφέρθηκε άλλωστε, έχει ήδη γίνει προεργασία.

Σε όλο αυτό, υπάρχουν ωστόσο αστερίσκοι που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ως παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν όχι τις άμεσες αλλά τις μελλοντικές εξελίξεις.

-Πώς μπορεί να συνδυαστεί η διατήρηση της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς της Μονής, με «τα μελλοντικά σχέδια του αιγυπτιακού κράτους για βιώσιμη ανάπτυξη» στο (τουριστικά σημαντικό) Σινά;

-Πώς θα διαμορφωθούν οι ισορροπίες ανάμεσα στην «αυτόνομη» και «λειτουργικά αυτοτελή» Ιερά Μονή και στο αιγυπτιακό Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων; Υπάρχει περίπτωση να δούμε μεγαλύτερο παρεμβατισμό από την πλευρά της Αιγύπτου στο μέλλον;

-Πώς θα διασφαλιστεί το μέλλον και η συνέχιση της ύπαρξης της ιδίας της ελληνορθόδοξης μοναστικής σιναϊτικής κοινότητας (χωρίς την οποία, εάν εκείνη κάποια στιγμή εκλείψει, δεν θα υπάρχει πια πρακτικά… ούτε δικαίωμα χρήσης);

-Τι θα γίνει με τους 20 ελληνορθόδοξους μοναχούς που ζουν σήμερα στη Μονή με ετήσιες βίζες που κάθε χρόνο ανανεώνονται; Υπάρχει περίπτωση να τους δούμε σταδιακά να… λιγοστεύουν;

-Τι θα γίνει όταν, κάποια στιγμή, πεθάνει ο Αρχιεπίσκοπος της Επισκοπής του Σινά στην Αίγυπτο Δαμιανός, νομικός εκπρόσωπος της Μονής και ο μόνος που έχει αιγυπτιακό διαβατήριο; Θα αναγνωρισθεί κάποιος άλλος στη θέση του;