Τρεις μήνες αφότου έπεσαν οι υπογραφές μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου για την ΑΟΖ – και ενώ ισλαμιστικοί κύκλοι επιλέγουν να προπαγανδίζουν την ανάκαμψη της φιλότουρκης Μουσουλμανικής Αδελφότητας χρησιμοποιώντας ως «επιχείρημα» την εκλογική νίκη του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ – ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι επισκέφθηκε την Αθήνα, στέλνοντας τα δικά του εμφατικά μηνύματα υπέρ της «στρατηγικής εταιρικής» ελληνοαιγυπτιακής συμπόρευσης.

Οι Αιγύπτιος ηγέτης βρέθηκε στην ελληνική πρωτεύουσα σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία, εν μέσω πανδημίας, για σειρά επαφών με την ελληνική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία. Και μόνο η παρουσία του εδώ θα αρκούσε για να εκπέμψει ηχηρά μηνύματα προς την πλευρά της Άγκυρας, όπως σημειώνουν πηγές με άμεση γνώση των εξελίξεων. Η αιγυπτιακή πλευρά, ωστόσο, δεν θα περιοριζόταν μόνο στην παρουσία…

Μέσα από άρθρο του που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της εφημερίδας το «Βήμα» στις 11 Νοεμβρίου, ο 66χρονος Σίσι χαιρέτισε «το υφιστάμενο μοντέλο συνεργασίας μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας» ως «παράδειγμα», υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι οι ελληνοαιγυπτιακοί δεσμοί έχουν πια ανέλθει «στο επίπεδο της στρατηγικής εταιρικής σχέσης».

Στρατηγική εταιρική σχέση

Αναφερόμενος ειδικότερα στη συμφωνία τμηματικής οριοθέτησης ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου που υπεγράφη τον Αύγουστο του 2020 στο Κάιρο, ο Αιγύπτιος πρόεδρος υποστήριξε ότι αυτή αποτελεί «θεμελιώδες σημείο καμπής και ποιοτικό άλμα στο επίπεδο και στη φύση των σχέσεων» μεταξύ των δύο χωρών.

Εάν μάλιστα συνδυαστεί και με άλλες «κοινές προσπάθειες» (την τριμερή Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου, τη σύσταση του Φόρουμ για το Φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο), η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για την ΑΟΖ έρχεται να αποτελέσει «μοντέλο» που «ενσωματώνει την πολιτική βούληση για ενίσχυση της ασφάλειας, της σταθερότητας και της διαδικασίας περιφερειακής συνεργασίας» όπως σημειώνεται.

Στο άρθρο του ωστόσο, ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι αναφέρθηκε και σε ένα άλλο θέμα που έχει πια σε έναν βαθμό ξεχαστεί στην Ελλάδα (ένα θέμα που απουσίαζε από τις σχετικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις 11 Νοεμβρίου αλλά και από την προ ημερών ομιλία του ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια στην 5η Ευρωαραβική Σύνοδο): στο παλαιστινιακό ζήτημα που, σύμφωνα με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, παραμένει ο πυρήνας της σύγκρουσης στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Η Τουρκία του Ερντογάν ως «απειλή»

Ο πυρήνας της μεσανατολικής σύγκρουσης εξακολουθεί λοιπόν, σύμφωνα με την αιγυπτιακή ηγεσία, να βρίσκεται στην Παλαιστίνη. Ο πυρήνας των προκλήσεων ωστόσο βρίσκεται δυτικότερα.

Χωρίς να την κατονομάζει, ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι φωτογράφισε, μέσα από το άρθρο του στο «Βήμα», την Τουρκία ως την πλευρά

  • που υιοθετεί επεκτατικές πολιτικές,
  • που προκαλεί και παραβιάζει κατάφωρα τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου,
  • που παρέχει στήριξη σε τρομοκρατικές ομάδες απειλώντας την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή.

Και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί μια τέτοια χώρα σύμφωνα με τον Αιγύπτιο πρόεδρο; Μέσα από μια «αποφασιστική διεθνή θέση» που θα την υποχρέωνε να σταματήσει τις απειλές και τις παραβιάσεις.

Νέα NAVTEX από Άγκυρα

Διόλου τυχαία, ακριβώς την ίδια ώρα, σε μια κίνηση απολύτως ενδεικτική των επίμονα προκλητικών τουρκικών τακτικισμών, η Άγκυρα θα εξέδιδε μια νέα NAVTEX (1404/20) παρατείνοντας την παραμονή του τουρκικού σεισμογραφικού Oruc Reis στις περιοχές νοτίως του νησιωτικού συμπλέγματος της Μεγίστης έως και τις 23 Νοεμβρίου. Η παράνομη τουρκική NAVTEX θα μπορούσε να εκδοθεί και αργότερα, στις 14 Νοεμβρίου επί παραδείγματι οπότε και θα εξέπνεε η προηγούμενη σχετική οδηγία. Το γεγονός ότι εκδόθηκε νωρίτερα, ενώ ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι βρισκόταν στην Αθήνα, προφανώς και στέλνει ένα μήνυμα προς την πλευρά της Ελλάδας και της Αιγύπτου, ένα μήνυμα το οποίο βέβαια δεν εκπλήσσει.

Όσο για την απάντηση του Καϊρου, εκείνη θα ερχόταν δια στόματος Σίσι, με τον Αιγύπτιο πρόεδρο να ξεκαθαρίζει, έχοντας στο πλευρό του την πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ότι η Αίγυπτος πρόκειται να σταθεί «δίπλα στην Ελλάδα και υπέρ της Ελλάδας για τα δικαιώματά της για οποιοδήποτε θέμα που αφορά την ασφάλεια της χώρας και τα θαλάσσια σύνορα».

Με το βλέμμα στραμμένο στις ΗΠΑ

Η επίσκεψη του Αιγύπτιου ηγέτη στην Αθήνα θα μπορούσε, ωστόσο, να ιδωθεί μέσα και από ένα διαφορετικό πρίσμα καθώς έρχεται «λίγες μόλις ημέρες μετά την εκλογή νέου Προέδρου στις Ηνωμένες Πολιτείες» όπως θα τόνιζε στις δηλώσεις του στις 11 Νοεμβρίου και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να καλωσορίσει, μαζί με όλους τους εταίρους της στην περιοχή, την επιστροφή των Ηνωμένων Πολιτειών στον κεντρικό ρόλο τους ως ηγετικού παράγοντα του ΝΑΤΟ. […] η Ελλάδα και η Αίγυπτος θα υποδεχτούν με θετική διάθεση, την αποφασιστικότερη συμβολή της Αμερικής στα δρώμενα της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου», σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στο πλευρό του και το βλέμμα στραμμένο στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. «Είμαι βέβαιος ότι ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα συμβάλει στην αποκατάσταση των ισορροπιών συλλογικής ασφάλειας στην ευαίσθητη περιοχή μας», συνέχισε ο Έλληνας πρωθυπουργός προτού ρίξει το μπαλάκι και προς την πλευρά της Άγκυρας υποστηρίζοντας (κάτι που έχει υποστηρίξει εδώ και καιρό και η αμερικανική πλευρά) ότι και η Τουρκία θα μπορούσε να συμμετέχει στην καινοτόμα ενεργειακή σύμπραξη του East Med Gas Forum «υπό την αυτονόητη προϋπόθεση» όμως ότι θα «απέχει από προκλήσεις» και ότι θα «σέβεται τη διεθνή νομιμότητα».

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου πάντως από την Αθήνα, κατά τις δηλώσεις που έκανε έπειτα από τη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό Κ. Μητσοτάκη στις 11 Νοεμβρίου, δεν αναφέρθηκε ούτε στις ΗΠΑ, ούτε στις αμερικανικές εκλογές, ούτε στον Τζο Μπάιντεν.

Αξίζει να σημειωθεί πως τον Τζο Μπάιντεν (που ήταν και αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δίπλα στον Μπαράκ Ομπάμα κατά την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης) φαίνεται να επιχειρούν να (επανα)«προσυλητίσουν» πολιτικά το τελευταίο διάστημα και οι (εχθροί του Σίσι) Αδελφοί Μουσουλμάνοι.

Θα μπορούσαν αυτές οι απόπειρες να έχουν περιθώρια επιτυχίας; Πηγές με βαθιά γνώση των εξελίξεων εξηγούν στο «Άμυνα & Διπλωματία» ότι μια προεδρία που θέλει να είναι «προεδρία ρεαλισμού» όπως είναι εκείνη του Τζο Μπάιντεν δεν πρόκειται να δοκιμάσει πειράματα που απέτυχαν παταγωδώς (βλέπε Αραβική Άνοιξη). Είναι σαφές ωστόσο ότι θα υπάρξουν στις ΗΠΑ κύκλοι (εντός του Δημοκρατικού κόμματος, εντός της «κοινότητας» των think-tanks) και οργανώσεις (Islamic Society of North America, Council on American-Islamic Relations κ.ά.) που θα επιχειρήσουν να πιέσουν προς την κατεύθυνση της αποκατάστασης των δεσμών με την (φίλη της ερντογανικής Τουρκίας και του Κατάρ) Μουσουλμανική Αδελφότητα… ζητώντας την απελευθέρωση των Αδελφών Μουσουλμάνων που κρατούνται σήμερα στις φυλακές της Αιγύπτου, την άρση των εμπάργκο που είχαν επιβληθεί στο Κατάρ, την απελευθέρωση πόρων υπέρ της Χαμάς κ.ά.

Ελληνικά ανοίγματα σε Εμιράτα – Ινδία

Η Αθήνα πάντως από την πλευρά της, επιμένει στη στρατηγική που έχει χαράξει σε συνεργασία και με την Αίγυπτο του Σίσι. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεχίζει να ενισχύει τους δεσμούς της με δυνάμεις όπως είναι τα (εχθρικά προς το καθεστώς Ερντογάν) Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά και η (ανταγωνιστική προς το φιλότουρκο Πακιστάν) Ινδία. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είναι προγραμματισμένο να επισκεφθεί το Αμπού Ντάμπι μέσα στην επόμενες ημέρες (17-18 Νοεμβρίου, εκτός απροόπτου) συνοδευόμενος από σειρά υπουργών, ενώ στα τέλη του μήνα (30 Νοεμβρίου) αναμένεται να βρεθεί στην Αθήνα και ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας Σουμπραχμανιάμ Τζαϊσχανάκαρ.