Tο σλόγκαν «Πρώτα η Αμερική» («America First») προηγείται του Ντόναλντ Τραμπ κατά δεκαετίες. Οι καταβολές του πάνε πίσω στις αρχές του 20ού αιώνα και στον –όχι Ρεπουμπλικανό αλλά Δημοκρατικό– Γούντροου Γουίλσον, που είχε διεκδικήσει την επανεκλογή του στην προεδρία των ΗΠΑ το 1916 με την υπόσχεση να κρατήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες μακριά από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Πόλεμος στην Ευρώπη – Ειρήνη στην Αμερική – Ο Θεός να ευλογεί τον Γουίλσον», ήταν ένα από τα συνθήματα εκείνης της περιόδου. «Ψηφίστε τον Γουίλσον που σας κράτησε έξω από τον πόλεμο», διaμήνυαν οι υποστηρικτές του Δημοκρατικού πολιτικού, που επανεξελέγη στην αμερικανική προεδρία το 1916 και, τελικώς, έβαλε τις ΗΠΑ στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο έναν χρόνο μετά, το 1917.

Oπως τώρα έτσι και τότε ωστόσο, τα ανοιχτά μέτωπα ήταν πολλά στη διεθνή σκακιέρα, από την Ευρώπη (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος) και τη Ρωσία (Οκτωβριανή Επανάσταση) ώς το Μεξικό (Μεξικανική Επανάσταση).

Περίπου έναν αιώνα μετά, το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική» θα έκανε δυναμική επάνοδο στις ΗΠΑ, με φόντο τις εκλογές του 2016 και την πρώτη προεδρική υποψηφιότητα του Ντόναλντ Τραμπ.

Οσα είχαν προηγηθεί τις δεκαετίες που μεσολάβησαν –με τους πολύνεκρους και δαπανηρούς πολέμους των ΗΠΑ στο Ιράκ μετά το 2003 και στο Αφγανιστάν μετά το 2001, την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου τον Δεκέμβριο του 2001, τις χαοτικές ανατροπές της επονομαζόμενης «αραβικής άνοιξης», την κρίση χρέους στην Ευρώπη και τη μετακόμιση της παγκόσμιας μεταποιητικής βιομηχανίας στα εδάφη της Ασίας– έδιναν στιβαρά επιχειρήματα στους θιασώτες ενός νέου αμερικανικού «απομονωτισμού» ή «εξαιρετισμού».

Το 2016, χρονιά πρώτης εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, η κόντρα woke-αντιwoke ακόμη δεν είχε πάρει τις διαστάσεις που πήρε αργότερα, και ο δισεκατομμυριούχος Ελον Μασκ ψήφιζε Δημοκρατικούς.

Εν έτει 2025 πια, μια νέα προεδρική θητεία Τραμπ ξεκινά στις ΗΠΑ, με τους δισεκατομμυριούχους της Σίλικον Βάλεϊ να έχουν πάρει εμφατικά θέση στο πλευρό του νεοεκλεγέντος Αμερικανού προέδρου.

Ποιος εργάζεται, όμως, στις επιχειρήσεις αυτών των δισεκατομμυριούχων και πού κατασκευάζονται τα προϊόντα τους;

«Η Tesla, παρόλο που έχει την έδρα της στις ΗΠΑ, κατασκευάζει στην Κίνα τα περισσότερα από τα οχήματά της που προορίζονται για την Ευρώπη. Τα αυτοκίνητα αυτά έχουν κινεζικές μπαταρίες», γράφει ο Κουν Φερχέλστ στο Politico.

«Το εργοστάσιο της Tesla στη Σαγκάη εξήγαγε 1 εκατομμύριο οχήματα, που κατασκευάστηκαν στην Κίνα, μέσα σε λιγότερο από 4 χρόνια […] Αυτοκίνητα Tesla, που κατασκευάστηκαν στην Κίνα, έχουν πωληθεί στην Ευρώπη, στην Ασία, στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία», έγραφαν οι κινεζικοί Global Times τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι αυτό το φράγμα του ενός εκατομμυρίου έσπασε με μια παρτίδα από οχήματα τύπου Tesla Model 3 που εξήχθησαν με προορισμό τη Βρετανία.

Ta made in China οχήματα της Tesla και οι βίζες

Αλλά και πίσω στις ΗΠΑ… «η Tesla είναι μεταξύ των εταιρειών που φέρνουν χιλιάδες ξένους μηχανικούς και άλλους εξειδικευμένους εργάτες στις ΗΠΑ κάθε χρόνο», όπως γράφει η Κέιτ Γκίμπσον σε άρθρο της στο αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο CBS News.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο σχετικό ρεπορτάζ του CBS, «η τεχνολογική βιομηχανία ασκεί πιέσεις εδώ και καιρό, ζητώντας να αυξηθεί ο αριθμός των τύπου H-1B αδειών εργασίας/παραμονής που χορηγεί κάθε χρόνο η αμερικανική κυβέρνηση για να φέρει εξειδικευμένους εργαζόμενους στις ΗΠΑ από την Ινδία, την Κίνα, τον Καναδά, την Κορέα, τις Φιλιππίνες και άλλες χώρες». «Το πρόγραμμα αυτό έχει ως ταβάνι τις 65.000 βίζες ετησίως, αν και μπορούν να εκδοθούν επιπλέον 20.000 για υπαλλήλους με μεταπτυχιακό δίπλωμα ή άλλο πτυχίο ανώτερο του μεταπτυχιακού», σημειώνει το CBS.

«Το καθεστώς H-1B χορηγείται αρχικά για τρία χρόνια, αλλά μπορεί να παραταθεί», εξηγεί ο ιστοχώρος Boundless, που παρέχει οδηγίες σε όσους επιθυμούν να μεταναστεύσουν στις ΗΠΑ. «Οι θεωρήσεις H-1B εισήχθησαν το 1990 (σ.σ. με την υπογραφή τότε ενός Ρεπουμπλικανού προέδρου, του πατρός Μπους). Συνήθως χορηγούνται για τρία χρόνια, αλλά μπορούν να παραταθούν για έως και έξι χρόνια», αναφέρει το BBC.

«Το πρόγραμμα H-1B προσφέρει προσωρινό καθεστώς παραμονής στις Ηνωμένες Πολιτείες, όχι μόνιμης διαμονής. Ωστόσο, πολλοί εργοδότες στηρίζουν τις αιτήσεις χορήγησης πράσινης κάρτας όσων έχουν προσλάβει με καθεστώς H-1B, βάζοντάς τους έτσι σε τροχιά δυνητικής απόκτησης της αμερικανικής υπηκοότητας», σημειώνουν σε δική τους ανάλυση οι New York Times.

Η «πρωταθλήτρια» Amazon και οι άλλοι

Πρωταθλήτρια στις «εισαγωγές» τέτοιου τύπου εργαζομένων από το εξωτερικό είναι η Amazon του Τζεφ Μπέζος, ο οποίος ήταν παρών στην ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη Δευτέρα. Ενδεικτικά, οι βίζες που εγκρίθηκαν για νεοπροσληφθέντες εργαζομένους στην Amazon ήταν σχεδόν 6.400 το 2022, σχεδόν 4.000 το 2023 και περίπου 3.900 το 2024. Πιο χαμηλά στη λίστα με τους αμερικανικούς επιχειρηματικούς κολοσσούς που φέρνουν κάθε χρόνο στις ΗΠΑ χιλιάδες εργαζόμενους από το εξωτερικό, φιγουράρουν εταιρείες όπως η IBM, η Microsoft, η Google, η Meta Platforms, η Apple και η Tesla, μεταξύ άλλων.

Σημειώνεται άλλωστε ότι ο ίδιος ο –γεννηθείς στη Νότια Αφρική από Καναδή μητέρα και Νοτιοαφρικανό πατέρα– Ελον Μασκ ήρθε στις ΗΠΑ με μια τέτοιου τύπου βίζα

«Ο λόγος που εγώ βρίσκομαι στην Αμερική, μαζί με τόσους πολλούς σημαντικούς ανθρώπους, που έχτισαν τη SpaceX, την Tesla και εκατοντάδες άλλες εταιρείες που έκαναν την Αμερική ισχυρή, είναι το πρόγραμμα H1B […] Θα πάω σε πόλεμο για αυτό το θέμα, το οποίο δεν μπορείτε να κατανοήσετε», έγραψε ο Μασκ σε ανάρτησή του στις 28 Δεκεμβρίου, απευθυνόμενος όχι στους Δημοκρατικούς αλλά σε εκείνη την πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος (λέγε με Στιβ Μπάνον) που επιμένει να ασκεί κριτική σε αυτό το πρόγραμμα χορήγησης αδειών εργασίας σε ξένους.

Υπενθυμίζεται ότι κατά την πρώτη θητεία του στην προεδρία των ΗΠΑ, τον Απρίλιο του 2017, ο Ντόναλντ Τραμπ είχε υπογράψει εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο καθιστούσε αυστηρότερα τα κριτήρια χορήγησης τέτοιου τύπου αδειών εργασίας και ενίσχυε τους σχετικούς ελέγχους, προκειμένου να περιοριστούν τα περιθώρια κατάχρησης και να εξαλειφθούν οι απάτες. Για την ιστορία, εκείνο το διάταγμα, που είχε υπογράψει ο Τραμπ το 2017, έφερε τον χαρακτηριστικό τίτλο «Buy American and Hire American: Putting American Workers First» («Αγοράστε αμερικανικά προϊόντα και προσλάβετε Αμερικανούς: Δίνοντας προτεραιότητα στους Αμερικανούς Εργάτες»).

Οχτώ χρόνια μετά, ο Τραμπ παρουσιάζεται –προς το παρόν– να παίρνει θέση στο πλευρό του Μασκ, χαρακτηρίζοντας το πρόγραμμα H-1B «σπουδαίο».

Κάποιοι, ωστόσο, εντός του Ρεπουμπλικανικού στρατοπέδου έχουν διαφορετική άποψη.

Δημοσιεύθηκε στο kathimerini.gr στις 24 Ιανουαρίου 2025