1. Στη δεκαετία του ’50 γνωρίσαμε την ωμότητα της βρετανικής αποικιοκρατίας και τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ. Στις τεράστιες διαδηλώσεις των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης κυριαρχούσε το σύνθημα της Ένωσης. Λίγο αργότερα, συμφιλιωθήκαμε με τον όρο αυτοδιάθεση που οδήγησε στην -υπό όρους- ανεξαρτησία και στη γένεση της Κυπριακής Δημοκρατία.
  2. Δεν απαιτείται προσπάθεια, για να αντιληφθούμε τις ιστορικές, συμβατικές και ηθικές μας ευθύνες απέναντι στην Κύπρο. Μας τις υπενθυμίζει ο Πενταδάκτυλος. Δίπλα-δίπλα, απεικονίζονται η τουρκική σημαία και η σημαία του ψευδοκράτους. Μας θυμίζει τη μωρία, την ανικανότητα και την ακρισία της χούντας των συνταγματαρχών.
  3. Πατριωτισμός δεν είναι μόνον να απορρίπτεις. Είναι, επίσης, να παίρνεις αποφάσεις, όταν απαιτηθεί. Αναλαμβάνοντας και την ευθύνη της λύσης. Όχι οποιασδήποτε λύσης. Λύση εκτός του πλαισίου των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ευρωπαϊκού κεκτημένου και του διεθνούς δικαίου σημαίνει ότι δεν θα μπορούμε πλέον να επικαλούμαστε το Δίκαιο και τις Συνθήκες έναντι της Τουρκίας. Ούτε στην Κύπρο, ούτε στο Αιγαίο, μήτε στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Και αντιστρόφως. Μία ετεροβαρής διευθέτηση στο Αιγαίο αποδυναμώνει τη θέση μας στο Κυπριακό.
  4. Δεν πιστεύω σε τελεσίγραφα του τύπου «αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία». Ούτε την οιμωγή για την «ιστορία των χαμένων ευκαιριών». Δεν υπήρξαν πραγματικές χαμένες ευκαιρίες που απέκλειαν την -σταθερά από τη δεκαετία του ’50- επιδιωκόμενη, από την Τουρκία, διχοτόμηση. Επιμένουμε στη δύναμη του Δικαίου. Ή Άγκυρα προκρίνει το δίκαιο της ισχύος. Όσο ισχυρότερη είναι η αποτρεπτική μας ικανότητα, οι ένοπλες δυνάμεις και η διπλωματία μας, τόσο αποτελεσματικότερα μπορούμε να διεκδικούμε την εφαρμογή του Δικαίου.
  5. Η Τουρκία κομπάζει για την εισβολή στην Κύπρο. Πολιτικοί, διπλωμάτες και στρατιωτικοί της Τουρκίας γνωρίζουν ότι οι δήθεν «ειρηνευτικές επιχειρήσεις» της, έχουν πλήρως καταγραφεί στην καταδικαστική έκθεση της αδέκαστης Ευρωπαϊκής Επιτροπής (νυν Δικαστηρίου) Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Στρασβούργο) ως ωμότητες που διέπραξε ο τουρκικός στρατός -των αξιωματικών συμπεριλαμβανομένων. Η ξεχασμένη στα συρτάρια Έκθεση ήταν το αποτέλεσμα δύο διακρατικών προσφυγών (6780/1974 και 6950/1975) της Κύπρου κατά της Τουρκίας.
  6. Αναφέρθηκα στα πεπραγμένα της χούντας. Η πρώτη καθοριστική για την άμυνα της Μεγαλονήσου –εγκληματική για ένστολους– ενέργεια είχε συντελεστεί κρυφά μετά το φιάσκο της ελληνοτουρκικής συνάντησης του Έβρου, το Σεπτέμβριο του 1967, επί παντοδυναμίας του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου. Απέσυρε την ελληνική μεραρχία, η οποία είχε με μυστικότητα σταλεί στην Κύπρο επί κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου.
  7. Ισχύουν δύο μετρά και δύο σταθμά. Δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες. Επιπλέον, τα «5» Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν ενεργούν σύμφωνα με τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αλλά σύμφωνα με τα εθνικά τους συμφέροντά.
  8. Θλίβομαι, όταν διαχέονται πληροφορίες περί ψυχρότητας στις σχέσεις Αθηνών -Λευκωσίας. Τυχόν απομάκρυνση των Αθηνών από τη Λευκωσία λειτουργεί, πρωτίστως, σε βάρος της αξιοπιστίας και του κύρους της Ελλάδος και, σε δεύτερο βαθμό, σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, αν πολιτικές δυνάμεις στην Κύπρο θεωρούν ότι πρέπει να τηρήσουν ίσες αποστάσεις και από την Αθήνα, τότε χαμένη, κυρίως, είναι η αξιοπιστία και η ισχύς της Κύπρου.
  9. Ενεργοποιούμε τη διαδικασία αναζήτησης λύσης για ένα ευρωπαϊκό σύγχρονο, λειτουργικό κράτος, με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα, μια ιθαγένεια. Το δημοψήφισμα είναι δικλείδα ασφαλείας σε περίπτωση που η λύση, που θα προέλθει από τις συνομιλίες, είναι ανεφάρμοστη. Η λύση δεν αρκεί να αποτυπωθεί μόνο στο χαρτί, αλλά -κυρίως- στη συνείδηση των Κυπρίων: Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
  10. Σήμερα, είναι 50 ετών οι κάτοικοι της Κύπρου -Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι- που γεννήθηκαν το 1974. Αντιστοίχως, 60 ετών είναι αυτοί που ήσαν 10 ετών, όταν έγινε το πραξικόπημα της χούντας κατά του Μακαρίου, η τουρκική εισβολή και η εθνοκάθαρση. Δύο γενιές Κυπρίων δεν γνώρισαν την έννοια του συνανήκειν, δηλαδή του ανήκειν σε ένα κοινό κράτος. Δεν έζησαν ποτέ μαζί. Τους χώριζε για 50 χρόνια η διαχωριστική γραμμή, αποτέλεσμα της διχοτομικής πολιτικής της Άγκυρας. Δεν γνωρίζουν τι σημαίνει να ζουν σε ένα ενιαίο κράτος. Υπάρχουν για αυτούς κίνητρα ενίσχυσης του αισθήματος του «συνανήκειν»; Αυτή ας είναι μια κορυφαία προτεραιότητα.