Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ήταν μαζί με τον Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία στις αρχές Απριλίου, όταν πληροφορήθηκε ότι ο Τραμπ ήθελε να τον δει στον Λευκό Οίκο. Αυτή θα ήταν η δεύτερη επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον μέσα σε διάστημα μόλις δυόμισι μηνών. Θέματα συζήτησης υπάρχουν, βέβαια, πολλά: οι δασμοί και το ύψος τους… η προοπτική μιας νέας εκεχειρίας στη Γάζα και η απελευθέρωση των εναπομεινάντων ομήρων… η Τουρκία η οποία έχει βαλθεί να μετατρέψει τη Συρία σε «τουρκικό προτεκτοράτο», όπως κατήγγειλε ο προ ημερών ο Ισραηλινός ΥΠΕΞ Γκίντεον Σάαρ… το ενδεχόμενο ενός «προοληπτικού» πλήγματος ενάντια στην Τεχεράνη το οποίο φέρεται να επιθυμεί η ισραηλινή ηγεσία κ.ά.

Η Ισραηλινή πλευρά θεωρεί, προφανώς, ότι έχει τον Τραμπ με το μέρος της, πλην όμως γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν τον ελέγχει. Στον αντίποδα, οι Ισραηλινοί γνωρίζουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να προσέλθει ξαφνικά στο τραπέζι με απαιτήσεις που δεν θα τους είναι απολύτως αρεστές.

Το προηγούμενο της -πιεστικής προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό- συνάντησης που είχε ο Νετανιάχου με τον Στιβ Γουίτκοφ τον περασμένο Ιανουάριο στο Τελ Αβίβ, λειτουργεί ως υπόμνηση.

Πριν από τη συνάντηση με τον Τραμπ στις 7 Απριλίου, η ισραηλινή πλευρά άφηνε να εννοηθεί ότι ο Νετανιάχου θα πάει στον Λευκό Οίκο με στόχο να διαπραγματευθεί το ύψος των δασμών, μεταξύ άλλων ζητημάτων.

Ωστόσο τελικώς, όπως αποδείχθηκε στην πράξη, ο Τραμπ ήθελε να μιλήσει για το Ιράν, ή μάλλον να ανακοινώσει, παρουσία του Νετανιάχου, την επανεκκίνηση των συνομιλιών μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν για το μέλλον του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, με την υποσημείωση ότι οι τελευταίες τέτοιου τύπου συνομιλίες είχαν πραγματοποιηθεί το 2022, επί Μπάιντεν.

Έχοντας στο πλευρό του τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι επίκεινται αμερικανοϊρανικές συνομιλίες στο Ομάν, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι αυτές θα είναι «άμεσες» και «αδιαμεσολάβητες» («direct»), κι όχι «έμμεσες» («indirect») όπως επιμένει να διαμηνύει από την πλευρά της η Τεχεράνη.

Ο Νετανιάχου δεν ήταν ευχαριστημένος με όσα άκουσε. Το Ισραήλ δεν επιθυμεί να διαπραγματεύονται άλλοι, ούτε καν οι Αμερικανοί, ζητήματα τα οποία άπτονται της δικής του ασφάλειας όπως είναι εν προκειμένω εκείνο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.

Ο Νετανιάχου προτίμησε, ωστόσο, να μην κοντράρει τον Τραμπ μπροστά στις κάμερες. Το προηγούμενο της «δοκιμασίας» του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, λειτουργεί ως υπόμνηση προς συμμόρφωση.

Κάπως έτσι λοιπόν, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, που επτά χρόνια πριν χαιρέτιζε την απόφαση του Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία (JCPOA) για τα πυρηνικά της Τεχεράνης, βρέθηκε τώρα να ενημερώνεται για την απόφαση της νέας διοίκησης Τραμπ να δρομολογήσει νέες συνομιλίες με την Τεχεράνη με στόχο μια νέα συμφωνία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ πιέζει τον Ιράν να αποδεχθεί μια συμφωνία που θα περιορίζει αποφασιστικά το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ωστόσο, κορυφαίοι αξιωματούχοι σε Ισραήλ και ΗΠΑ ζητούν ακόμη περισσότερα: υποστηρίζουν ότι αυτό το (αποκλειστικά ειρηνικό και ενεργειακής φύσης, σύμφωνα με το Ιράν) πυρηνικό πρόγραμμα πρέπει όχι απλώς να περιοριστεί αλλά να ξηλωθεί πλήρως (όπως είχε ξηλωθεί εκείνο της Λιβύης του Καντάφι πριν από περίπου δύο δεκαετίες), ότι το ιρανικό βαλλιστικό πυραυλικό πρόγραμμα θα πρέπει να τεθεί κι εκείνο υπό διεθνή εποπτεία, και ότι η Τεχεράνη θα πρέπει να υποχρεωθεί να περιορίσει σημαντικά την περιφερειακή της επιρροή. Το ενδεχόμενο να αποδεχθεί η ιρανική πλευρά όλους αυτούς τους όρους θεωρείται μάλλον απίθανο με τα σημερινά δεδομένα.

Ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο πάντως, ο Αμερικανός πρόεδρος υιοθέτησε μια στρατηγική μέγιστης πίεσης (νέων κυρώσεων κυρίως με στόχο τις ιρανικές πετρελαϊκές εξαγωγές, απειλών ανάληψης στρατιωτικής δράσης σε περίπτωση μη-συμφωνίας κ.ά.) σε βάρος της Τεχεράνης, με στόχο να τη σύρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ο Τραμπ φέρεται να έδωσε μάλιστα στους Ιρανούς ένα περιθώριο δύο μηνών, το οποίο υποτίθεται ότι εκπνέει τον προσεχή Μάιο, με βάση όσα λέγεται ότι αναφέρονται στην επιστολή που ο Αμερικανός πρόεδρος έστειλε τον περασμένο Μάρτιο στον Ιρανό ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ (μέσω Εμιράτων), μια επιστολή στην οποία ο Χαμενεΐ απάντησε (μέσω Ομάν).

Η Τεχεράνη γνωρίζει, ωστόσο, καλά ότι ο Τραμπ δεν θα ήθελε να ανοίξει ένα νέο μεγάλο πολεμικό μέτωπο στη Μέση Ανατολή, ειδικά τώρα που κλιμακώνεται ο -προς το παρόν μόνον εμπορικός- «πόλεμος» των ΗΠΑ με την Κίνα.

«Ο Τραμπ εκπλήσσει τα γεράκια στο θέμα του Ιράν», σχολιάζει αρθρογράφος του περιοδικού the American Conservative, αφήνοντας έτσι να εννοηθεί ότι υπάρχουν πολλοί εντός του Ρεπουμπλικανικό κόμματος οι οποίοι δεν θα ήθελαν να δουν τις ΗΠΑ να μπλέκονται σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, αυτήν τη φορά ενάντια στην Τεχεράνη.

Οι Ιρανοί γνωρίζουν όμως, από την άλλη πλευρά, ότι οι Ισραηλινοί προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο, εν προκειμένω ακόμη και για το ενδεχόμενο ενός «προληπτικού» στρατιωτικού πλήγματος κατά της Τεχεράνης, και ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, οι οποίες έχουν ενισχύσει σημαντικά τη στρατιωτική τους παρουσία στην ευρύτερη ιρανική γειτονιά αλλά και στη νήσο Ντιέγκο Γκαρσία το τελευταίο διάστηκα (με αεροπλανοφόρα, συστοιχίες αεράμυνας Patriot, αντιπυραυλικά THAAD, μαχητικά F-35 και βομβαρδιστικά B-2), θα έπαιρναν θέση στο πλευρό των IDF.

Η επανεκκίνηση των συνομιλιών μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Τεχεράνης επρόκειτο να λάβει χώρα μέσα σε ένα ακριβώς τέτοιου τύπου «εκρηκτικό» πλαίσιο, το Σάββατο, 12 Απριλίου, με έδρα το Ομάν, όπου ήταν προγραμματισμένο να μεταβούν οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών: οι μεν Αμερικανοί με επικεφαλής τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ (τον άνθρωπο που είχε πιέσει δηλαδή τον Νετανιάχου τον περασμένο Ιανουάριο να αποδεχθεί το πλάνο εκεχειρίας για τη Γάζα), οι δε Ιρανοί με επικεφαλής των υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί.

Το ενδεχόμενο να καταφέρουν όλοι αυτοί να καταλήξουν σε μια νέα συμφωνία ως τον Μάιο μάλλον αποκλείεται. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, αναλυτές υποστηρίζουν ότι ένα πιο ρεαλιστικό χρονικό περιθώριο, το οποίο βγάζει νόημα καθώς τότε θα πρέπει να ανανεωθεί η δυνατότητα επιβολής δασμών μέσω ΟΗΕ που εκπνέει, είναι εκείνο του επερχόμενου Οκτωβρίου.

Παράλληλα με τις αμερικανοϊρανικές συνομιλίες που μπαίνουν πια σε τροχιά επανεκκίνησης, τρέχει όμως και ένα σετ άλλων συνομιλιών μεταξύ Κίνας, Ρωσίας και Ιράν.

Αξιωματούχοι από Κίνα, Ρωσία και Ιράν είχαν όχι έναν αλλά δύο γύρους των συνομιλιών τις τελευταίες εβδομάδες, σε Μόσχα και Πεκίνο, ενώ ένοπλες δυνάμεις από τις εν λόγω χώρες συμμετείχαν παράλληλα και σε κοινά ναυτικά γυμνάσια -τα μεγαλύτερα που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμές με αυτήν τη σύνθεση- τον περασμένο Μάρτιο στον Περσικό Κόλπο, κοντά στα Στενά του Ορμούζ.

Κίνα, Ρωσία και Ιράν υπενθυμίζεται ότι είναι πια μέλη του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (Shanghai Cooperation Organisation- SCO).

Ειδικά η Κίνα ωστόσο, απορροφά μόνη της περίπου το 90% των ιρανικών πετρελαϊκών εξαγωγών, ενώ Πεκίνο και Τεχεράνη έχουν συνάψει, ήδη από το 2022, εκτός όλων των άλλων και μια συνολική στρατηγική συμφωνία (Iran-China Comprehensive Strategic Agreement) 25ετούς διάρκειας…