" "

Τα ξημερώματα της Κυριακής συμπληρώθηκαν 48 ώρες από την έναρξη της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης «Rising Lion».

Για την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, αυτή ήταν η μεγαλύτερη επίθεση που έχει δεχθεί στην έδρα της μετά τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ της δεκαετίας του 1980.

Για το Ισραήλ από την άλλη πλευρά, αυτή η -εντυπωσιακή σε μέγεθος, αλλά και σε εκτέλεση- επιχείρηση είναι ένα εν εξελίξει στοίχημα που στοχεύει σε ένα συνολικό, βαθύ και μακροπρόθεσμο «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Η πολύπαθη πυριτιδαποθήκη του μεσανατολικού έζησε πολλές κομβικές στιγμές την τελευταία διετία.

Η 7η Οκτωβρίου του 2023 ήταν μια τέτοιου τύπου -αναμορφωτική- στιγμή. «Θα αλλάξουμε τη Μέση Ανατολή», είχε διαμηνύσει ο Νετανιάχου έπειτα από τις πολύνεκρες επιθέσεις της Χαμάς.

Η 1η Απριλίου του 2024, ημέρα της ισραηλινής επίθεσης στο ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, ήταν επίσης μια τέτοιου τύπου κομβική στιγμή.

Κατά μία άποψη, την ημέρα εκείνη η ιρανοϊσραηλινή διένεξη, από δια αντιπροσώπων και proxy που ήταν, έγινε απευθείας και άμεση, αν και θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι δεν ήταν η πρώτη φορά που Ισραηλινοί εξόντωναν Ιρανούς αξιωματούχους ή επιστήμονες μέσω καλά στοχευμένων πληγμάτων (υπενθυμίζεται, για παράδειγμα, η δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέχ τον Νοέμβριο του 2020 όχι κάπου στο εξωτερικό αλλά εντός των ιρανικών συνόρων).

Έκτοτε, από τον Απρίλιο του 2024 και έπειτα, ακολούθησαν κι άλλα πολλά, όλα τους πρωτοφανή την ώρα που συνέβαιναν: η πρώτη αδιαμεσολάβητη, απευθείας επίθεση των Ιρανών ενάντια στην ισραηλινή επικράτεια στις 13-14 Απριλίου του 2024 – οι ισραηλινές μαζικές «εκκαθαρίσεις» των ηγεσιών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ – μια νέα, ακόμη μεγαλύτερη, ιρανική επίθεση κατά του Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2024 – μια νέα (αντ)απάντηση των Ισραηλινών με πλήγματα εντός του Ιράν επίσης τον Οκτώβριο του 2024… και κάπως έτσι, κόντρα στην κόντρα, ενώ οι Ιρανοί διαπραγματεύονταν με τους Αμερικανούς το μέλλον του πυρηνικού τους προγράμματος, φτάσαμε στην επιχείρηση «Rising Lion» που όμοιά της δεν έχει ξαναϋπάρξει στο ιρανοϊσραηλινό μέτωπο, με τους Ισραηλινούς να απογειώνουν στις 13 Ιουνίου εκατοντάδες αεροσκάφη σφυροκοπώντας εκατοντάδες στόχους σε δεκάδες περιοχές εντός του Ιράν.

Ως φαίνεται, το «πρωτοφανές» είναι πια εκείνο το οποίο οδηγεί τις εξελίξεις, σπρώχοντας κάθε φορά ακόμη πιο πέρα τα όποια τετελεσμένα.

Η εν λόγω επιχείρηση έσκασε σαν βόμβα, σπρώχνοντας ακόμη πιο βαθιά και επεκτείνοντας τις αλλαγές που συντελούνται το τελευταίο διάστημα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, μόλις λίγα 24ωρα αργότερα, έχει ήδη διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο από δεδομένα, πάνω στα οποία πρόκειται να βασιστούν οι όποιες από εδώ και πέρα εξελίξεις.

-Οι Ισραηλινοί απέδειξαν ότι μπορούν να βομβαρδίσουν σχεδόν κάθε σπιθαμή ιρανικού εδάφους, όχι στα τυφλά αλλά στοχευμένα. Όπως φαίνεται εκ του αποτελέσματος, η ισραηλινή κατασκοπεία είχε χαρτογραφήσει λεπτομερώς το οπλοστάσιο και τις θέσεις του εχθρού.

Κρίνοντας από το θεματικά μεγάλο εύρος των χτυπημάτων τους (κατά στρατιωτικών στόχων, ενεργειακών υποδομών, εγκαταστάσεων που σχετίζονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα), οι Ισραηλινοί επιχειρούν τώρα να αποδυναμώσουν συνολικά και σε βάθος το θεοκρατικό ιρανικό καθεστώς.

Μέσα από μια τέτοια τακτική, θα μπορούσαν να επιτύχουν πολλά: την στρατιωτική του απίσχνανση (στα πρότυπα της μετά-Ασαντ Συρίας), την πλήρη εξάλειψη του πυρηνικού του προγράμματος (στα πρότυπα της κανταφικής Λιβύης), τον περιορισμό της επιρροής που αυτό δύνανται να ασκεί στο εξωτερικό (ώστε να μην ξαναϋπάρξει «άξονας της αντίστασης»), την πλήρη συνθηκολόγηση (με ποιους όρους όμως;), ακόμη και την ανατροπή του ιδίου του κρατικού μοντέλου της ιρανικής θεοκρατίας μέσα από την ενθάρρυνση σαρωτικών κοινωνικοπολιτικών αλλαγών εντός του Ιράν.

-Το Ιράν από την άλλη πλευρά, μπορεί να έχει πια εκτεθεί ως «ανοχύρωτο», πλην όμως παραμένει επικίνδυνο. Τα ιρανικά πυραυλικά πλήγματα των τελευταίων 24ώρων απεδείχθησαν ισχυρότερα από εκείνα του 2024, με αποτέλεσμα το Ισραήλ να μετρά πια κι εκείνο ανθρώπινες απώλειες και υλικές καταστροφές, πολύ πιο περιορισμένες βέβαια εάν συγκριθούν με εκείνες του Ιράν πλην όμως όχι αμελητέες.

Αν και «ανοχύρωτο» ωστόσο, το Ιράν εξακολουθεί να διαθέτει πυρηνικές εγκαταστάσεις θαμμένες σε βάθη στα οποία δεν θα μπορούσαν να φτάσουν τα οπλικά συστήματα των Ισραηλινών χωρίς τις «bunker buster» βόμβες των Αμερικανών. Πάντως με τα σημερινά δεδομένα, οι Αμερικανοί δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα έδιναν το πράσινο φως για τέτοιου τύπου πλήγματα που θα πραγματοποιούνταν με δικά τους όπλα – ενώ για πολλούς Ιρανούς στον αντίποδα, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα αποκτά πια πρόσθετη «υπαρξιακή» αξία, είτε ως μέσο διάσωσης της ιρανικής υπόληψης (εάν διατηρήσει τον ενεργειακό του χαρακτήρα) είτε ως ύστατο μέσο αποτροπής (εάν καταλήξει στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων).

Από εκεί και πέρα ωστόσο, το Ιράν διατηρεί πάντοτε ως διαπραγματευτικό χαρτί και τα Στενά του Ορμούζ ένα πιθανό κλείσιμο των οποίων θα μπορούσε να έχει πρακτικά σημαντικότατες επιπτώσεις στην παγκόσμια ροή του πετρελαίου.

-Η διπλωματία βρέθηκε ξανά, όπως και στο Ουκρανικό, να ακολουθεί την σκληρή ισχύ. Οι συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν που ήταν προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν στο Ομάν την περασμένη Κυριακή ακυρώθηκαν, ενώ παράλληλα αναβλήθηκε και η διάσκεψη του ΟΗΕ για το Παλαιστινιακό (για την επαναπροώθηση της λύσης των δύο κρατών) που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη με συμπροεδρεύουσες τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία. Ισραηλινοί και Ιρανοί είχαν μπαράζ διπλωματικών τα τελευταία 24ωρα, παράλληλα με τους βομβαρδισμούς. Ωστόσο τον τόνο εξακολουθούν να τον δίνουν, προς το παρόν, τα όπλα.

-Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί μουδιασμένη. Άλλοι (βλ. Τραμπ) στηρίζουν το Ισραήλ και άλλοι (βλ. Ευρωπαίοι) υπογραμμίζουν την ανάγκη αποκλιμάκωσης αποδεχόμενοι όμως έτσι εμμέσως τις ισραηλινές επιχειρήσεις, ενώ υπάρχουν κι εκείνοι (Σαουδική Αραβία, Κίνα, Ρωσία, Τουρκία κ.ά.) που καταδίκασαν μεν τις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις χωρίς όμως να κινηθούν πέρα από το επίπεδο των φραστικών καταγγελιών. Θα μπορούσαν, άραγε, οι Κινέζοι, που είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου, να αρχίσουν εμφανώς και εμφατικά να στηρίζουν στρατιωτικά το Ιράν ενάντια στο Ισραήλ; Μάλλον όχι, θα έλεγε κανείς, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι το Πεκίνο τείνει να διατηρεί διακριτική στάση όταν καλείται να μπει σε ξένα χωράφια εκτός της δικής του ασιατικής γειτονιάς.

Υπάρχει, άραγε, περίπτωση η ισραηλινοϊρανική σύρραξη να αποκτήσει χαρακτηριστικά ρωσο-ουκρανικού πολέμου; Το πιο πιθανό είναι πως όχι. Ιράν και Ισραήλ δεν διαθέτουν άλλωστε κοινά σύνορα, γεγονός το οποίο καθιστά από δύσκολες έως απίθανες τις όποιες χερσαίες επιχειρήσεις. Θα μπορούσε, άραγε, το θεοκρατικό Ιράν να βγει μέσα από αυτόν τον πόλεμο όχι μόνον ζωντανό αλλά και πυρηνικό; Μάλλον, θα έλεγε κανείς, αφού κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με ήττα των Ισραηλινών. Θα μπορούσε, άραγε, το Ιράν να εξελιχθεί σε μια νέα Συρία, ένα νέο Ιράκ, ένα νέο Αφγανιστάν ή ακόμη και μια νέα Λιβύη εάν ξεσπάσει εκεί εμφύλιος; Με τα σημερινά δεδομένα, όλα αυτά τα σενάρια φαντάζουν «τραβηγμένα». Ωστόσο, ποιος μπορεί πια να τα αποκλείσει με βεβαιότητα; Από «πρωτοφανή» άλλωστε άλλο τίποτα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, και ειδικά στη Μέση Ανατολή.