Αιφνίδιο και πρωτοφανούς κλίμακας, το χτύπημα που εξαπέλυσε η Χαμάς στις 07 Οκτωβρίου κατά του Ισραήλ έρχεται να σύρει την πολύπαθη περιοχή της Μέσης Ανατολής σε αχαρτογράφητα νερά.

Πόσο θα κρατήσει αυτός ο πόλεμος; Μπορεί να αλλάξει τον χάρτη της Μέσης Ανατολής; Θα υπάρχει η Χαμάς όταν θα τελειώσει αυτή η σύρραξη; Πόσο πιθανό είναι να εμπλακούν άμεσα ξένες δυνάμεις όπως είναι εκείνες του Ιράν και της Χεζμπολάχ; Θα μπορέσουν χώρες όπως το Κατάρ και η Αίγυπτος να αποκλιμακώσουν την ένταση αναλαμβάνοντας διαμεσολαβητικό ρόλο; Αυτά είναι μόνο κάποια από τα ερωτήματα που ανακύπτουν πια, έπειτα από μόλις τρία 24ωρα πολέμου. Οι απαντήσεις, βέβαια, αναμένονται επί του πρακτέου, πλην όμως υπάρχουν ήδη διαπιστώσεις και διδάγματα που γίνεται να αντληθούν.

Κάθε αστάθεια εκλαμβάνεται ως τρωτότητα και αδυναμία

Το Ισραήλ βρισκόταν εδώ και καιρό σε εσωτερική πολιτικοκοινωνική περιδίνηση. Πέντε εκλογικές αναμετρήσεις σε τέσσερα χρόνια· βραχύβιες κυβερνήσεις συνεργασίας· ένταση στο εσωτερικό λόγω της αμφιλεγόμενης δικαστικής μεταρρύθμισης· ακραίοι στην κυβέρνηση Νετανιάχου· κρίση στις σχέσεις Νετανιάχου – Μπάιντεν… Όλα αυτά προφανώς ελήφθησαν υπόψη από τη Χαμάς η οποία έκρινε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για να χτυπήσει.

Οι πιο αδύναμοι δεν είναι απαραιτήτως και ακίνδυνοι

Στρατιωτικά η Χαμάς υπολείπεται και μάλιστα κατά πολύ των Ισραηλινών. Το γεγονός ότι κάποιος είναι πιο αδύναμος δεν τον καθιστά όμως αυτομάτως και ακίνδυνο.

Η σκληρή ισχύς δεν περιορίζεται πια μόνο στα βαρέα όπλα

Φθηνά drones και περιφερόμενα πυρομαχικά (loitering munitions), ρουκέτες κάθε λογής (που δεν φημίζονται τόσο για την ποιότητα όσο για την ποσότητά τους), ευρεσιτεχνίες με αλεξίπτωτα πλαγιάς και μαχητές έτοιμοι να πεθάνουν ως μάρτυρες… Όχι, όλα αυτά δεν πρόκειται να κερδίσουν τον πόλεμο. Μπορούν όμως, όπως αποδείχθηκε στις 7 Οκτωβρίου, να καταφέρουν σοβαρότατα πλήγματα στον εχθρό.

Οι σύγχρονες τεχνολογίες υστερούν εάν δεν υπάρχει το πλαίσιο που θα τις αξιοποιήσει

«Παρόλο που το Ισραήλ έχει δορυφόρους, ισχυρά αεροσκάφη παρακολούθησης και άλλα προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία» απέτυχε να δει την Χαμάς να έρχεται, γράφει στην Haaretz ο Ούρι Μπαρ Τζόζεφ (του Πανεπιστημίου της Χάιφα). Προφανώς υπήρξαν δεδομένα παρατήρησης και πληροφορίες (οι Αιγύπτιοι λένε ότι είχαν προειδοποιήσει την ισραηλινή πλευρά) που συλλέχθησαν μεν αλλά δεν αξιολογήθηκαν όταν και όπως θα έπρεπε.

Η απελπισία και τα αδιέξοδα επιτείνουν τις ακρότητες

Ακόμη και οι φίλοι του Ισραήλ θα πρέπει να παραδεχθούν ότι η κατάσταση, όπως είχε διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη, δεν ήταν μακροπρόθεσμα βιώσιμη. Υπάρχουν, με άλλα λόγια, προβλήματα τα οποία επιδεινώνονται και τα οποία, όπως έγινε δυστυχώς αντιληπτό με τον χειρότερο τρόπο τα περασμένα 24ωρα, δεν γίνεται απλώς να αγνοηθούν.

Τα εν λόγω προβλήματα, άλλωστε, τροφοδοτούν τους ακραίους της άλλης πλευράς και τη ριζοσπαστικοποίηση. Πολλοί αναλυτές (ο Νέιθαν Θραλ για παράδειγμα, στο πλαίσιο συνέντευξης που παραχώρησε στον Αϊζακ Τσότινερ και στο περιοδικό the New Yorker) ερμηνεύουν την επίθεση που εξαπέλυσε η Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου πιο πολύ ως «αυτοκτονική κίνηση απόγνωσης» από την πλευρά μιας ομάδας η έβλεπε τους «φίλους» της να λιγοστεύουν (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν, Μαρόκο, Τουρκία, Κατάρ και Σαουδική Αραβία είχαν έρθει πιο κοντά στο Ισραήλ τα τελευταία χρόνια) και λιγότερο ως κίνηση ισχύος και αυτοπεποίθησης.

Δεν υπάρχουν περιθώρια για επανάπαυση μεταξύ ανταγωνιστών

Πριν από τις 7 Οκτωβρίου, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι το Ιράν ρίχνει τους τόνους στην κόντρα με τους «έξω». Πώς; Προσεγγίζοντας τη Σαουδική Αραβία (με κινεζική διαμεσολάβηση), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ, ακόμη και τις ΗΠΑ (βλ. ανταλλαγές αιχμαλώτων, παρουσία Ιρανών στη σύνοδο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη).

Κι όμως, το Ιράν είχε, όπως φαίνεται, έναν βαθμό έμμεσης ή άμεσης εμπλοκής στον σχεδιασμό των πολύνεκρων επιθέσεων που έφερε σε πέρας η Χαμάς το περασμένο Σάββατο.

Η διατήρηση της ισχύος είναι μια συνεχής προσπάθεια

Πριν από 50 χρόνια, με φόντο τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις (IDF) θεωρούνταν, κατά πολλούς, οι ικανότερες στον κόσμο. Πέντε δεκαετίες μετά, η διαφορά ανάμεσα στο τότε και στο τώρα «ραγίζει καρδιές», όπως γράφει χαρακτηριστικά ο ο Ούρι Μπαρ Τζόζεφ (του Πανεπιστημίου της Χάιφα) στη Haaretz, υπογραμμίζοντας ωστόσο και ένα άλλο στοιχείο: ότι η ποιότητα ενός στρατού καθορίζεται από την ποιότητα των εχθρών του και ότι πολλοί Ισραηλινοί στρατιώτες περνούσαν τα τελευταία χρόνια πιο πολύ χρόνο όχι σε γυμνάσια αλλά φυλάσσοντας οικισμούς και χώρους θρησκευτικής λατρείας…