Το πραξικόπημα των σκληροπυρηνικών κομμουνιστών εναντίον του Σοβιετικού Προέδρου Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, το 1991, μπορεί να ήταν βραχύβιο (19 – 21 Αυγούστου) και αποτυχημένο, ωστόσο αποτέλεσε την αρχή του τέλους για τη Σοβιετική Ένωση και κατ’ επέκταση για τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ίσως να φαίνεται παράξενο στους παλαιότερους, αλλά οι σημερινοί 25άρηδες-30άρηδες είναι μία γενιά, η οποία δεν έζησε ποτέ την άνοδο, την ακμή και την παρακμή μίας εκ των σημαντικότερων αυτοκρατοριών της σύγχρονης ιστορίας: της Σοβιετικής Ένωσης. Βραχύβια η ιστορία της, απεβίωσε σε «ηλικία» 70 ετών, κι όμως η ιδεολογία της και η εξωτερική πολιτική της επηρέασαν σχεδόν το ήμισυ του πλανήτη. Κάθε αυτοκρατορία χρειάζεται μία κυρίαρχη ιδεολογία για να επεκταθεί. Η λεγόμενη “soft power” που σύμφωνα με την επιστήμη των Διεθνών Σχέσεων –και σε αντίθεση με τη “hard power” (οικονομία, Ένοπλες Δυνάμεις)- έχει στόχο να κερδίσει τις καρδιές και το νου των ανθρώπων. Το Βυζάντιο χρησιμοποίησε την Ορθοδοξία, οι Οθωμανοί το Ισλάμ, οι ΗΠΑ τον καπιταλισμό και την ελεύθερη αγορά και η ΕΣΣΔ τον κομμουνισμό. Ιός για τη Δύση, κοινωνική εξέλιξη για τις σοσιαλιστικές δημοκρατίες, ο κομμουνισμός εξαπλωνόταν με γεωμετρική πρόοδο ανά την υφήλιο και αποτέλεσε αφορμή και αιτία για την έναρξη πολλών εχθροπραξιών, με αποκορύφωμα τον πόλεμο του Βιετνάμ και τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν.

Από τον Λένιν και τον Στάλιν έως τον Μπρέζνιεφ και τον Γκορμπατσόφ, κάθε Σοβιετικός πρόεδρος άφησε τη δική του «πινελιά» στο οικοδόμημα της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Γκορμπατσόφ έμελλε να είναι ο τελευταίος ηγέτης αυτής της αυτοκρατορίας. Το αυγουστιάτικο πραξικόπημα (August Putsch) του 1991 αποτελεί το προσωπικό δράμα του, όχι λόγω του πραξικοπήματος per se, αλλά εξαιτίας των όσων ακολούθησαν μετά. Ο Γκορμπατσόφ αποτέλεσε αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην ΕΣΣΔ. Αγαπήθηκε όσο κανένας άλλος Σοβιετικός Πρόεδρος από τη Δύση –κυρίως λόγω του μειλίχιου χαρακτήρα του και της φιλοδυτικής πολιτικής του- και μισήθηκε όσο κανένας άλλος στη Σοβιετική Ένωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ακόμα και σήμερα, νοσταλγοί της ΕΣΣΔ και περήφανοι Ρώσοι πολίτες τού προσάπτουν την κατηγορία του εξευτελισμού της σοβιετικής και ρωσικής ιστορίας, λόγω της συμμετοχής του στη διαφήμιση για την προώθηση της Pizza Hut (!) το Δεκέμβριο του 1997.

TΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «Α&Δ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ.