Μόλις λίγους μήνες έπειτα από τις -υβριδικές μεν, αλλά απροκάλυπτες- τουρκικές απόπειρες παραβίασης των ελληνικών συνόρων στον Έβρο τον Φεβρουάριο του 2020, μια Ιταλίδα, η Νάταλι Τότσι καλούσε την ΕΕ να προσεγγίσει την Τουρκία του Ερντογάν ως εταίρο, κι όχι ως αντίπαλο.

Σύμφωνα με όσα υποστήριζε τότε δημόσια η Τότσι, μέσω άρθρων της που δημοσιεύτηκαν τον Ιούλιο και τον Δεκέμβριο του 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση έπρεπε να κάνει το πρώτο βήμα προς την πλευρά της Αγκυρας, αφήνοντας στην άκρη κάθε απειλή κυρώσεων, με στόχο, μεταξύ άλλων, τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας.

Ως διευθύντρια του ιταλικού ινστιτούτου διεθνών σχέσεων IAI (Istituto Affari Internazionali), κορυφαία σύμβουλος υψηλά ιστάμενων Ευρωπαίων πολιτικών (της Φεντερίκα Μογκερίνι παλαιότερα, του Ζοζέπ Μπορέλ έπειτα) και συμμετέχουσα στα Δ.Σ. ιταλικών επιχειρηματικών κολοσσών (Edison, ENI, Acea), η Νάταλι Τότσι προφανώς δεν εξέφραζε απλώς δικές της απόψεις όταν αναπαρήγαγε επιχειρήματα της τουρκικής πλευράς.

Σχεδόν πέντε χρόνια μετά, μια άλλη Ιταλίδα, η Βαλέρια Τζιανότα της ιταλικής δεξαμενής σκέψης CeSPI (Centro Studi di Politica Internazionale), χαιρετίζει, μέσω άρθρου γνώμης που δημοσίευσε στον ιστοχώρο του τουρκικού κρατικού ειδησεογραφικού πρακτορείου Anadolu, την «τουρκο-ιταλική συνεργασία», μια «συνεργασία» η οποία, όπως υποστηρίζει η Τζιανότα, «προορίζεται να σηματοδοτήσει μια νέα γεωπολιτική κατεύθυνση που ξεκινά από τη Νότια Ευρώπη και διασχίζει τη Μεσόγειο προς τη Νοτιοανατολική Ασία» (προφανώς υπονομεύοντας το πρότζεκτ του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης-IMEC, θα πούμε εμείς).

« Σε μια στιγμή μεγάλης παγκόσμιας αστάθειας, κατά την οποία οι προκλήσεις είναι πολλές και διαφορετικής φύσης, ο στόχος είναι η εδραίωση του τουρκο-ιταλικού άξονα», γράφει η Ιταλίδα, υποστηρίζοντας ότι «για τη Ρώμη, ο ρόλος-κλειδί που διαδραματίζει η Τουρκία στην Ευρώπη είναι αδιαμφισβήτητος».

«Η 4η Διακυβερνητική Διάσκεψη Ιταλίας-Τουρκίας, που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 29 Απριλίου, επισφραγίζει την ιστορική φιλία μεταξύ των δύο χωρών και αναβαθμίζει τη σχέση τους σε ένα νέο επίπεδο στρατηγικής εταιρικής σχέσης», προσθέτει η αναλύτρια του ιταλικού Centro Studi di Politica Internazionale, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι «το αναδυόμενο αστέρι αυτής της νέας τουρκο-ιταλικής εταιρικής σχέσης είναι ο κλάδος της Άμυνας».

Για την ιστορία, αξίζει να σημειωθεί ότι η Βαλέρια Τζιανότα και η Νάταλι Τότσι είχαν συνυπογράψει τον Νοέμβριο του 2012 έκθεση με τον τίτλο « Italy and Turkey as Mediterranean Powers: Seeking Joint Partnerships in the Neighbourhood» («Ιταλία και Τουρκία ως Μεσογειακές Δυνάμεις: Αναζητώντας συνεργασίες στη γειτονιά»), μια έκθεση που είχε τότε δημοσιευτεί υπό τη σκέπη του Istituto Affari Internazionali, στο πλαίσιο του 9ου τουρκοϊταλικού φόρουμ διαλόγου (Ita-Turk Forum) που είχε πραγματοποιηθεί την ίδια χρονιά στη Ρώμη.

Εν έτει 2025 πια, εκείνη η αναζήτηση «κοινών πρότζεκτ» φέρεται να έχει οδηγήσει τις ιταλοτουρκικές σχέσεις σε μια νέα «χρυσή εποχή», όπως αναφέρει γλαφυρά η Τζιανότα σε άλλο άρθρο της, δημοσιευθέν τον περασμένο Φεβρουάριο στην τουρκική Daily Sabah.

Οι ιταλοτουρκικές σχέσεις, πράγματι, γιγαντώθηκαν τα περασμένα χρόνια. Οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές, από περίπου 19 δισ. δολ. που ήταν το 2019, εκτοξεύθηκαν στα 26 δισ. δολ. το 2023 και από εκεί στα 32 δισ. δολ. το 2024, ενώ ο στόχος πια είναι ο ετήσιος όγκος τους να έχει ξεπεράσει τα 40 δισ. δολ. μέσα στην επόμενη πενταετία, όπως διακήρυξαν Ερντογάν και Μελόνι κατά τη συνάντηση που είχαν στην ιταλική πρωτεύουσα την περασμένη Τρίτη.

Περισσότερες από 1.500 ιταλικές εταιρείες δραστηριοποιούνται πια στην Τουρκία, με «όχημα» επενδύσεις που συνολικά ξεπερνούν τα 5 δισ. δολ. Αλλά και αντιστρόφως, τουρκικές εταιρείες κάνουν πια με μεγαλύτερη συχνότητα τη διαδρομή από την Κωνσταντινούπολη ή την Άγκυρα προς τη Ρώμη και τις αγορές της Ιταλίας.

Οι ευρισκόμενες εντός των ιταλικών συνόρων εγκαταστάσεις της κατασκευάστριας οικιακών συσκευών Whirlpool έχουν πια περάσει υπό τον έλεγχο της τουρκικής Arçelik/Beko που ανήκει στον όμιλο Koç.

Στο ίδιο μοτίβο, η αεροδιαστημική άλλοτε ιταλική Piaggio Aerospace εξαγοράστηκε πρόσφατα από την τουρκική αμυντική βιομηχανία Baykar του Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, γαμπρού του προέδρου Ερντογάν, ενώ η Baykar υπέγραψε εν τω μεταξύ συμφωνία και με τον ιταλικό αμυντικό κολοσσό Leonardo, μια συμφωνία που ανοίγει τον δρόμο για τη συμπαραγωγή μη επανδρωμένων αεροσκαφών-drones (μιας αναβαθμισμένης έκδοσης του μοντέλου Akinci, μεταξύ άλλων) από Ιταλία και Τουρκία σε εγκαταστάσεις και στις δύο χώρες.

«Η Baykar είναι πρωτοπόρος στην παραγωγή drones και το γεγονός ότι θα παράγει τέτοια αεροσκάφη στην Ιταλία, επεκτείνοντας τις δραστηριότητές της στην Ευρώπη και πέραν αυτής, είναι κρίσιμης σημασίας…», δήλωσε ο Ιταλός υπουργός Βιομηχανίας, Αντόλφο Ούρσο, ενώ ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ δεν θα μπορούσε φυσικά να λείπει από το τελευταίο ταξίδι του Ερντογάν στη Ρώμη, ένα ταξίδι κατά τη διάρκεια του οποίου οι βιομηχανίες Baykar και Leonardo προώθησαν περαιτέρω την κοινή τους πορεία μέσα από την υπογραφή νέου μνημονίου συνεργασίας.

Βλέποντας αυτήν την ιταλοτουρκική προσέγγιση, θα μπορούσε βέβαια να διερωτηθεί κανείς εάν η Leonardo συνεχίζει να «πιστεύει» σε άλλα υπό ανάπτυξη ευρωπαϊκά κι όχι ευρωτουρκικά πρότζεκτ όπως είναι για παράδειγμα εκείνο του Eurodrone (των Airbus, Dassault, Leonardo)…

Υπενθυμίζεται πάντως ότι η Leonardo είχε κι άλλες φορές στο παρελθόν συνεργαστεί με τουρκικές βιομηχανίες: για παράδειγμα με την TAI πάνω στα επιθετικά ελικόπτερα T129 ATAK και την Otokar πάνω στα άρματα μάχης Tulpar…

Άγκυρα και Ρώμη έρχονται πιο κοντά επί του παρόντος, σε μια περίοδο κατά την οποία, διόλου τυχαία, η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας αναδιαμορφώνεται, με την Τουρκία να αναζητεί νέες «πρόθυμες» πύλες εισόδου και συμμετοχής στα συνολικού ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων πρότζεκτ επανεξοπλισμού της Ευρώπης (ReArm Europe).

Θα μπορούσε, άραγε, η Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι να λειτουργήσει μια τέτοια πύλη εισόδου για τα τουρκικά συμφέροντα; Η ίδια η Ρώμη παρουσιάζεται, πάντως, να το επιθυμεί…