Οι προ εβδομάδος επισκέψεις του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι συνεχείς επαφές της κυβέρνησης με το Ισραήλ γεννούν ελπίδες δημιουργίας συμμαχιών που θα φανούν χρήσιμες ενόψει της κλιμάκωσης της κρίσης με την Τουρκία.

Οι επαφές του Πρωθυπουργού στο Ριάντ ήταν θετικές, αλλά δεν πρέπει να δημιουργούνται ψευδαισθήσεις για επικείμενες επενδύσεις της Σαουδικής Αραβίας. Δεν έχει βάση η σχετική επικοινωνιακή υπερπροβολή, ως συνέχεια παρόμοιων διαβεβαιώσεων του Σεπτεμβρίου για ταχεία έλευση κεφαλαίων από τις ΗΠΑ και του Νοεμβρίου για ανάλογα σχέδια της Κίνας, που έχουν διαψευστεί με την πάροδο του χρόνου. Η ουσία των επαφών με τη Σαουδική Αραβία αφορά την επιτάχυνση των διαδικασιών υπογραφής συμφωνίας αμοιβαίας προστασίας των επενδύσεων και την προσεχή εξέταση ενός ελληνικού καταλόγου σχεδίων συνεργασίας και ιδιωτικοποιήσεων. Δεν υπάρχει εξάλλου πιθανότητα ανάμιξης του πετρελαϊκού κολοσσού Aramco στους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου λόγω της πάγιας εταιρικής πολιτικής για αποχή από περιοχές στις οποίες δεν εξασφαλίζεται συναίνεση των χωρών που γειτνιάζουν με τα κοιτάσματα.

Αντίθετα, είναι γεγονός ότι προωθήθηκε εντυπωσιακά η διπλωματική και αμυντική συνεργασία Αθήνας-Ριάντ με σημαντικότερη εξέλιξη την αποστολή Ελλήνων αξιωματικών που εξέτασαν τις λεπτομέρειες μεταφοράς και εγκατάστασης συστοιχίας πυραύλων Patriot για την προστασία πετρελαϊκών και άλλων υποδομών. Όσοι έχουν γνώση των απόρρητων στοιχείων λειτουργίας των Patriot της Πολεμικής Αεροπορίας, βεβαιώνουν κατηγορηματικά πως δεν υφίσταται λόγος ανησυχίας για εξασθένηση της ελληνικής αεράμυνας λόγω της μεταφοράς στο Ριάντ. Επίσης, θα έχουν ενδιαφέρον, τους προσεχείς μήνες, οι ευκαιρίες ελληνικής συμμετοχής σε ένα -αμερικανικής έμπνευσης- ενιαίο σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας C-4 (διοίκηση, έλεγχος, επικοινωνία και κυβερνοασφάλεια).

Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης με τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας, Σαλμάν, και (δεξιά) ο Ισραηλινός πρέσβης Γ. Αμράνι.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι συνομιλητές του κ. Μητσοτάκη υπερθεμάτισαν στις παρατηρήσεις του για την επιθετική και αποσταθεροποιητική πολιτική της Τουρκίας. Είχαν προηγηθεί, το Δεκέμβριο, οι συνομιλίες του υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια κατά τις οποίες καταδικάστηκαν τα δύο μνημόνια Τουρκίας-Λιβύης παρά τις σχέσεις που διατηρεί η Σαουδική Αραβία με την κυβέρνηση Σάρατζ. Η πολιτική του Ριάντ συνοψίζεται στη θέση πως η Τουρκία «δεν σχετίζεται με τη διεκδικούμενη θαλάσσια περιοχή».

Ως προς τα ΗΑΕ, έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα οι στενές σχέσεις του Αμπού Ντάμπι με το Ριάντ (κυρίως μέσω των διαδόχων των βασιλικών οικογενειών), καθώς και με το Κάϊρο, λαμβάνοντας υπόψη ότι, αντίστοιχα, η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος ηγούνται, ατύπως, όλων των σουνιτών μουσουλμάνων. Τα ΗΑΕ βρίσκονται σε όξυνση σχέσεων με την Τουρκία, καταδικάζοντας τη στήριξη του προέδρου Ρ.Τ. Ερντογάν στους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» και υποστηρίζοντας τον στρατάρχη Χαφτάρ στη Λιβύη. Το Αμπού Ντάμπι έχει άλλωστε δείξει διάθεση στήριξης της Αθήνας από το 2013, όταν -χάρη στις ενέργειες του τότε Ακολούθου Άμυνας της Ελλάδας- παραχώρησε δωρεάν ανταλλακτικά για τις φρεγάτες “S” του Πολεμικού Ναυτικού από ομοιότυπα πλοία του ναυτικού των ΗΑΕ.

Παράλληλα, οι επαφές του κ. Δένδια και του υπουργού Εθνικής Άμυνας Ν. Παναγιωτόπουλου με τους Ισραηλινούς ομολόγους τους καλύπτουν το κενό συνεργασίας, σε επίπεδο πρωθυπουργών, που έχει προκληθεί λόγω της αδυναμίας σχηματισμού κυβέρνησης στην Ιερουσαλήμ από τον Απρίλιο του 2019 (νέες εκλογές θα διεξαχθούν στις 2 Μαρτίου). Σε συνέχεια της παραγωγικής θητείας της πρέσβεως Ιρίτ Μπεν-Άμπα, ο νέος πρεσβευτής του Ισραήλ στην Αθήνα Γιόσι Αμράνι, που ανέλαβε καθήκοντα το Σεπτέμβριο, επιτάχυνε τις διμερείς υπηρεσιακές επαφές και τις τριμερείς με την Κύπρο και μερίμνησε για την άρση ενός κλίματος καχυποψίας ως προς τη στάση της Ελλάδας (ακολουθώντας αποφάσεις της Ε.Ε.) σε ψηφοφορίες στον ΟΗΕ. Η ισραηλινή διπλωματία, παρά την ολιγοήμερη καθυστέρηση το Δεκέμβριο, καταδίκασε απερίφραστα το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, αξιολογώντας το ως ένα ακόμα βήμα στα σχέδια του κ. Ερντογάν να πλήξει όχι μόνον την Ελλάδα, αλλά και το ίδιο το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ώστε να επιβληθεί στην ευρύτερη περιοχή.

Τους προσεχείς μήνες, ίσως υπάρξει πρόοδος στο λιμενικό-σιδηροδρομικό σχέδιο “Tracks for Regional Peace”, που ανέλυσε τον Οκτώβριο ο υπουργός Εξωτερικών Ισρ. Κατζ στον κ. Δένδια, ενώ στον κ. Παναγιωτόπουλο παρουσιάστηκαν προ μηνός οι δυνατότητες της προηγμένης Διεύθυνσης Έρευνας και Ανάπτυξης του υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ. Θέμα άμεσης προτεραιότητας πάντως είναι η ιδιωτικοποίηση της ΕΛΒΟ στη Θεσσαλονίκη με επενδυτές τις μεγάλες ισραηλινές εταιρίες Plasan και Rafael που εμφανίζονται έτοιμες να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση μεγαλόπνοων αναπτυξιακών προγραμμάτων, αξιοποιώντας την πιστοληπτική τους θέση διεθνώς. Οι συγκεκριμένες προτάσεις σύναψης εταιρικών στρατηγικών σχέσεων εκπονήθηκαν, εδώ και ένα χρόνο περίπου, από τον επιχειρηματία Αριστείδη Γλύνη, ο οποίος είναι συνεργάτης ισραηλινών εταιριών επί μακρόν.

“Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Δημοκρατία” στις 12 Φεβρουαρίου 2020″