Μιλώντας προ ημερών στην εφημερίδα «Τα Νέα», ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είπε πως ο Ουκρανός ομόλογός του, Ντμίτρο Κουλέμπα, «του ζήτησε να μεταφέρει το μήνυμα για την ανάγκη αποκλιμάκωσης στην Ρωσική πλευρά, με την οποία, ως γνωστόν, η Ελλάδα διατηρέι συχνή επαφή».

«…ο Ουκρανός ομόλογός μου ζήτησε να μεταφέρω το μήνυμα για την ανάγκη αποκλιμάκωσης στην Ρωσική πλευρά, με την οποία, ως γνωστόν, διατηρούμε συχνή επαφή. Η Ελλάδα τάσσεται υπέρ της αποκλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή, διατηρώντας, ταυτόχρονα, διαύλους επικοινωνίας με όλους τους εμπλεκομένους […] Πρόκειται για ουσιαστική επιλογή να συνομιλούμε με όλους, στη βάση πάντα του Διεθνούς Δικαίου», δήλωσε μεταξύ άλλων ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας.

Το περασμένο Σαββατοκύριακο, μέσα από τις σελίδες της Καθημερινής, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς θα προχωρούσε και εκείνος σε κάποιες δικές του προτάσεις, με φόντο το Ουκρανικό. «Στο διεθνές σύστημα, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ελλάδα θα είναι πολύ πιο χρήσιμη αν προωθήσει τον ειδικό της ρόλο ως δύναμης των “Τριών Δέλτα”, δηλαδή ως φορέας Διαμεσολάβησης, Διαιτησίας και προωθητής Διαπραγματεύσεων, παρά να υιοθετεί παθητικά τις επιλογές τρίτων. Ως μια χώρα που μπορεί να διαμεσολαβεί και να προωθεί τον διάλογο ανάμεσα σε δύο πλευρές που βρίσκονται σε ένταση», σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρώην ΥΠΕΞ, υπογραμμίζοντας μάλιστα πως «η εξωτερική μας πολιτική έχει πλούσια εμπειρία διαμεσολαβήσεων».

Άνθρωποι με μακρά θητεία στη διπλωματική σκηνή της χώρας, με τους οποίους ήρθε σε επαφή ο υπογράφων, δυσκολεύονται να ανακαλέσουν στη μνήμη πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες η Ελλάδα να ανέλαβε ουσιαστικό διαμεσολαβητικό ρόλο στις διενέξεις μεταξύ άλλων κρατών και δυνάμεων, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε είτε να το επιδιώξει είτε να το πράξει στο μέλλον.

Τα σχετικά παραδείγματα στη διεθνή σκηνή, πολλά:

Οι πλευρές των κ.κ. Μαδούρο και Γκουαϊδό της Βενεζουέλας είχαν συνομιλίες δια αντιπροσώπων στο Μέξικο Σίτι τα περασμένα χρόνια, με διαμεσολαβητή έναν… Νορβηγό, τον Νταγκ Νιλάντερ.

Ενώ στο Όσλο της Νορβηγίας πραγματοποιήθηκε πρόσφατα, πίσω στα τέλη Ιανουαρίου, και συνάντηση αντιπροσωπείας των Ταλιμπάν με Ευρωπαίους διπλωμάτες, η πρώτη έπειτα από τα γεγονότα του περασμένου Αυγούστου (του 2021).

Ειδικά στο μέτωπο του Αφγανιστάν και ειδικότερα στον άξονα Δύσης-Ταλιμπάν, η χώρα που έχει διαδραματίσει σημαντικό διαμεσολαβητικό ρόλο τα τελευταία χρόνια είναι, βέβαια, το Κατάρ, γεγονός το οποίο του έχει μάλιστα «πιστωθεί» διπλωματικά, αναβαθμίζοντας σημαντικά τον ρόλο του στη διεθνή σκηνή, πολύ δε περισσότερο το τελευταίο διάστημα.

Αλλά και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από την πλευρά τους είχαν διαφημίσει τον διαμεσολαβητικό ρόλο που επιχείρησαν να αναλάβουν μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.

Πίσω στην Ευρώπη, χώρες όπως η Ελβετία και η Ολλανδία, «φημίζονται» για τη διαμεσολαβητική τους δράση, ενώ και οι Γερμανοί από τη μεριά τους αυτοπαρουσιάζονταν πρόσφατα (μέσα από σχετικό άρθρο στη Deutche Welle) ως «σιωπηλή διαμεσολαβητική δύναμη» («silent mediator») που έχει αναπτύξει «σιωπηλή» αλλά «ουσιαστική» δράση στα μέτωπα της Ουκρανίας, του Αφγανιστάν, της Λιβύης, της Σομαλίας, της Κολομβίας και της Τυνησίας.

Το τελευταίο διάστημα ωστόσο, η αναθεωρητική Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζεται και εκείνη να διεκδικεί – «φωναχτά», για να την ακούνε όλοι – διαμεσολαβητικό ρόλο σε διάφορα μέτωπα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει τη θέση της στη διεθνή σκηνή υιοθετώντας όμως παράλληλα και προφίλ «ειρηνοποιού υπερασπιστή του διεθνούς δικαίου», αν και η ίδια έχει παραβιάσει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο σε Κύπρο, Αιγαίο (βλ. casus belli), Συρία, Λιβυή και Βόρειο Ιράκ.

Κι όμως, αν και «ταραξίας», ο Ερντογάν παρουσιάζεται να διεκδικεί πλέον διαμεσολαβητικό ρόλο, ως επίδοξος «περιφερειακός ηγέτης» ο ίδιος, στα μέτωπα για παράδειγμα της Ουκρανίας, της Βοσνίας Ερζεγοβίνης (1, 2), αλλά και του Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία.

Η Άγκυρα ενισχύει μάλιστα επικοινωνιακά τις σχετικές της διαθέσεις και στον δρόμο προς το Διπλωματικό Φόρουμ της Αττάλειας (Antalya Diplomacy Forum) που είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί σε περίπου έναν μήνα από τώρα, από τις 11 έως και τις 13 Μαρτίου.

Μήπως θα έπρεπε και η Ελλάδα που επαίρεται παλαιόθεν για τις «καλές σχέσεις» που φέρεται να έχει με «όλες τις πλευρές» – και που έχει όντως φιλοξενήσει τα περασμένα χρόνια μια σειρά από fora (βλ. Φόρουμ Φιλίας/Philia Forum, Διασκέψεις της Ρόδου για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα, Διεθνείς Διασκέψεις της Αθήνας για τον Θρησκευτικό-Πολιτιστικό Πλουραλισμό και την Ειρηνική Συνύπαρξη στη Μέση Ανατολή, Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, MED7) – να ανεβάσει ρυθμό στο συγκεκριμένο μέτωπο προσφέροντας τις δικές της διαμεσολαβητικές υπηρεσίες όπου και όπως αυτό είναι εφικτό; Από διενέξεις άλλωστε διεθνώς, άλλο τίποτα…