Η (ανησυχητική) τεχνική εικόνα των αγορών

Έχουμε προσπαθήσει, αρκετές φορές, να προσεγγίσουμε τις αγορές από την οπτική των θεμελιωδών δεδομένων, αλλά και με τη βοήθεια των ειδήσεων και εξελίξεων που διαμορφώνονται στο οικονομικό περιβάλλον. Σήμερα θα προσπαθήσουμε μια πιο τεχνική προσέγγιση και θα δούμε την εικόνα μέσα από τα διαγράμματα των βασικών χρηματιστηριακών δεικτών. Θα κάνουμε αυτό που λέμε «Τεχνική Ανάλυση» των αγορών.

Στην πρώτη -και πιο ενδιαφέρουσα εικόνα- παρατηρούμε την πορεία όλων των βασικών αγορών τα τελευταία δέκα έτη. Από πάνω προς τα κάτω είναι τα διαγράμματα του δείκτη S&P 500, του δεκαετούς ομολόγου των ΗΠΑ, του δείκτη εμπορευμάτων, του δείκτη του αμερικανικού δολαρίου και, τέλος, του δείκτη των εταιρειών ακινήτων. Το κύριο χαρακτηριστικό της εικόνας αυτής είναι η διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα για τις μετοχές, το δολάριο και τα ακίνητα, η πτώση της τιμής των εμπορευμάτων και η ανάκαμψη των αμερικανικών ομολόγων από την αρχή του έτους. Καθώς παρατηρούμε τις μετοχές και τα ομόλογα να κινούνται αντίθετα από το 2012 και μετά, η άνοδος των ομολόγων μας αναγκάζει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις μετοχές, καθώς οι δείκτες βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα με εμφανή σημεία αδυναμίας συνέχισης της ανόδου. Στο διάγραμμα που ακολουθεί παρατηρούμε την εικόνα του δείκτη S&P 500 τα τελευταία πέντε έτη.

Στο κάτω μέρος του γραφήματος, παρουσιάζουμε το δείκτη μεταβλητότητας VIX. Συνήθως, όταν ο δείκτης των μετοχών είναι ανοδικός, ο δείκτης της μεταβλητότητας είναι  πτωτικός και το αντίστροφο. Παρατηρούμε ότι, από τις αρχές του 2018, οι μετοχές είναι σε ιστορικά υψηλά, χωρίς όμως καθαρή ανοδική τάση και, ταυτόχρονα, ο δείκτης μεταβλητότητας είναι ανοδικός. Αυτή είναι μια κλασική εικόνα αγοράς που «ανησυχεί». Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πότε και πόσο θα υποχωρήσει η αγορά, αλλά η παραπάνω εικόνα μας λέει ότι δύσκολα θα ανέβει.

Εξίσου ανησυχητική είναι και η παραπάνω εικόνα, όπου, με το κόκκινο χρώμα, είναι ο δείκτης S&P 500 και με το μπλε ο σημαντικότερος χρηματιστηριακός δείκτης στο κόσμο ο NYSE Index [1]. Στο διάγραμμα αυτό βλέπουμε το φαινόμενο της απόκλισης, όπου ο ένας δείκτης δεν επιβεβαιώνει τον άλλο. Ο NYSE, δηλαδή, δεν καταγράφει νέα υψηλά, όπως κάνει ο S&P 500. Το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται συνήθως σε κορυφές και πυθμένες.

[1] O Δείκτης New York Stock Exchange περιλαμβάνει τις περισσότερες εταιρείες υψηλής κεφαλαιοποίησης από όλο τον κόσμο, χωρίς συντελεστή στάθμισης.

Πάμε τώρα να δούμε, στην πράξη, τι γίνεται στην αγορά μετοχών. Η  παραπάνω εικόνα περιέχει τρία γραφήματα 20 μηνών. Το κεντρικό διάγραμμα είναι ο δείκτης S&P 500. Το πάνω διάγραμμα είναι ο λόγος των θέσεων σε Put options στον S&P 500 προς τις θέσεις σε Call options στον S&P 500 . Με απλά λόγια, οι θέσεις short προς τις θέσεις long. Παρατηρούμε ότι, όταν ανεβαίνει ο δείκτης put/call ratio, o δείκτης των μετοχών υποχωρεί και το ανάστροφό. Είναι εμφανές ότι το μήνα Μάιο οι short θέσεις αυξήθηκαν σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά της κορυφής του Ιανουαρίου 2018. Αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να καταγράφονται ακραίες καταστάσεις με υπερβολικά πολλές θέσεις short[1], αλλά ούτε και διάθεση για περιορισμό τους. Στο κάτω διάγραμμα, αποτυπώνεται ο λόγος του δείκτη S&P 500 προς το Put/Call Ratio. Είναι προφανές ότι ακολουθεί την πορεία του δείκτη. Επίσης, ο λόγος αυτός έχει την ιδιότητα να κορυφώνει λίγες ημέρες νωρίτερα από το δείκτη των μετοχών. Αυτό συνέβη στα τέλη Απριλίου 2019. Οι παραπάνω εικόνες μας λένε ότι «κάτι γίνεται» σε αυτά τα επίπεδα τιμών.

Στην αρχή του έτους, είχαμε επισημάνει ότι το 2019 είναι προεκλογική χρονιά για τις ΗΠΑ και, συνήθως, τα προεκλογικά έτη κλείνουν με τους χρηματιστηριακούς δείκτες θετικούς. Ο S&P  500 έκλεισε το  2018   στις 2.506 μονάδες, δηλαδή περίπου 12% χαμηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα.  Φαίνεται, λοιπόν, πιθανό να κινηθούμε για το υπόλοιπο έτος μέσα στο όριο 2.500 με 3.000 μονάδων. Όμως,  όσο πιο υψηλά κινηθούμε το δεύτερο εξάμηνο του 2019, τόσο πιο επικίνδυνο γίνεται το περιβάλλον για τις μετοχές. Αντίθετα, μια πτώση των τιμών κάτω από τις 2.500 μονάδες θα μας κινήσει το ενδιαφέρον για επιλεκτικές αγορές, εάν βέβαια αυτό συμβεί και εάν το επιτρέπουν οι τότε συνθήκες.

[1] Στην περίπτωση αυτή, δηλαδή όταν παρατηρούμε υπερβολικά πολλές ανοιχτές θέσεις long ή short, η αγορά τείνει να αντιδρά αντίθετα, καθώς βρίσκεται σε υπεραγορασμένα ή υπερπουλημένα επίπεδα.