Του Σταύρου Τζίμα

Συνέντευξη με τον Λιούμπτσο Αρσόφσκι, πρώην υφυπουργό Εξωτερικών, και άλλοτε συνεργάτη του Κίρο Γκλιγκόροφ

– Πιστεύετε, κ. πρέσβη, ότι θα έχουμε ανατροπές στις συμφωνίες με την Ελλάδα και με τη Βουλγαρία;

– Στην προεκλογική εκστρατεία ειπώθηκαν πολλά για να προσελκύσουν ψηφοφόρους. Υπήρχαν και κάποιες τολμηρές δηλώσεις όσον αφορά τη συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και τη γαλλική πρόταση για τις σχέσεις με τη Βουλγαρία. Προσωπικά πιστεύω ότι δεν υπάρχει κανείς που μπορεί να ακυρώσει αυτές τις δύο συμφωνίες. Στη συμφωνία των Πρεσπών άρθρο περί αναθεώρησης δεν υπάρχει. Θα μπορούσε ίσως να ισχύσει μόνο με τη Βουλγαρία, καθώς η συμφωνία είναι διμερής και σε τέτοιες περιπτώσεις βάζουν συνήθως μια τέτοια ρήτρα. Η συμφωνία των Πρεσπών όμως είναι διεθνής, έχει και την υπογραφή του Νίμιτς ως εκπροσώπου του ΟΗΕ, βασίζεται στο ψήφισμα 819 του ΟΗΕ του 1993.

– Τι μπορεί να συμβεί αν η νέα κυβέρνηση επιμείνει στις προεκλογικές διακηρύξεις για τις Πρέσπες και τη Βουλγαρία;

– Ο Μίτσκοσκι λέει διάφορα περί κατάργησης των συμφωνιών στις πλατείες και στις τηλεοράσεις, όταν όμως βρίσκεται κεκλεισμένων των θυρών με Ευρωπαίους και Αμερικανούς λέει άλλα. Αυτά είναι για τον λαό, είναι λόγια του αέρα, για να μαζέψει ψήφους, ρίχνει άσφαιρες ντουφεκιές. Δεν υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο. Είναι, πρώτον, μακρά και πολύπλοκη διαδικασία και, δεύτερον, οι πιέσεις από την Αμερική και την Ευρώπη είναι μεγάλες. Μπορούν να μας κόψουν τα δάνεια και τη βοήθεια κ.λπ. Είμαστε που είμαστε φτωχοί, εδώ θα γίνει χαμός μετά. Ετσι νομίζω εγώ.

– Αδιαφορεί, πιστεύετε, για τον κίνδυνο να ανοίξει ένα νέο μέτωπο με την Αθήνα;

– Ελάχιστοι είναι εκείνοι που θέλουν κάτι τέτοιο. Θα θυμάστε ότι αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών η Χαλκιδική πλημμύρισε από δικούς μας τουρίστες. Ενα στα δύο ενοικιαζόμενα δωμάτια στη Χαλκιδική τα καλοκαίρια είναι από δικούς μας. Αυτό δεν μπορείς να το γυρίσεις πίσω. Πρέπει όμως να πω ότι και η Ελλάδα οφείλει να κάνει κάποια βήματα.

– Oπως;

– Να, να αλλάξει δυο-τρεις ταμπέλες στους δρόμους. Eχει πινακίδες, π.χ. στη Φλώρινα, που λέει FYROM. Τι θα γινόταν, δηλαδή, αν έβαζαν στη θέση της μια που θα έλεγε προς Μπίτολα (Μοναστήρι) ή Σκόπια; Το δεύτερο είναι να κάνει και η Αθήνα κάποια βήματα για να ανοίξουμε τον συνοριακό σταθμό στις Πρέσπες, στον Αγιο Γερμανό, όπως έχει συμφωνηθεί. Ημουν ο πρώτος που άνοιξε το πέρασμα κατά τη συνάντηση στην Πρέσπα τριών πρωθυπουργών, του Σημίτη, του Γκεοργκέφσκι και του Νάνο. Κανείς δεν ήθελε να το κάνουμε, μόνο ο Σημίτης με βοήθησε. Η δική μας διπλωματία ήταν αντίθετη. Ο Γκεοργκέφσκι βρισκόταν τότε σε μια κοντινή πόλη, τη Ρέσνα, στην Οχρίδα. Αντε, τους λέω, μη μου λέτε μπούρδες, δηλαδή αν ένας κυνηγός χάσει τον σκύλο και περάσει μέσα, δεν θα πάει να τον πάρει; Ε, αυτό έγινε, πρώτα πέρασα εγώ και μετά ο πρωθυπουργός. Από τη δική μας πλευρά είναι έτοιμο, ας το ανοίξει και η Αθήνα, θα είναι χρήσιμο για όλους μας και είναι συμφωνημένο.

– Θεωρείτε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι καλύτερες από ποτέ, όπως λένε πολλοί;

– Δεν θα μπορούσα να τις χαρακτηρίσω ιδανικές, αλλά είναι πάρα πολύ καλές. Με την υπογραφή της συμφωνίας των Πρεσπών ο κόσμος εδώ τέθηκε υπό πίεση με τις υποσχέσεις ότι αμέσως θα ανοίξει ο δρόμος μας για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ελεγαν τότε ότι με την υπογραφή τελειώνει και το θέμα της Ευρώπης. Πίστεψαν οι άνθρωποι τότε ότι μπαίνουμε την άλλη μέρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο κόσμος τώρα είναι απογοητευμένος, αισθάνεται ότι τον κοροϊδεύουν και η απογοήτευση αυξάνεται με την παρέμβαση της Βουλγαρίας.

– Τι λέει η κοινωνία, περισσότερη ζημιά έκανε η αλλαγή του ονόματος ή οι αξιώσεις της Βουλγαρίας;

– Σαφώς το θέμα με τη Βουλγαρία. Το όνομα μπορεί ο απλός πολίτης να το χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του ή όχι. Με τη Βουλγαρία πρόκειται για κάτι άλλο, επικίνδυνο.

– Το φοβάστε δηλαδή; Eχετε συνταγματικά κατοχυρωμένες και άλλες τρεις-τέσσερις μειονότητες, μία παραπάνω σε τι θα σας έβλαπτε;

– Κοιτάξτε, εμείς τόσα χρόνια ούτε που ξέραμε ότι υπάρχει βουλγαρική μειονότητα. Στην τελευταία απογραφή δήλωσαν Βούλγαροι 3.150 άνθρωποι. Το παιχνίδι με τα διαβατήρια γίνεται με την ανοχή της Ευρώπης. Γνωρίζουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση ότι τα διαβατήρια πωλούνται από τη Βουλγαρία σε πολίτες που τα αγοράζουν για να φεύγουν και να δουλεύουν στην Ευρώπη. Τους δίνουν έναντι πληρωμής διαβατήρια και τους καταγράφουν ως Βουλγάρους. Λένε ότι ο εγκέφαλος όλου αυτού του εμπορίου των διαβατηρίων είναι ένας πρώην υπουργός (σ.σ. τον κατονομάζει), στέλεχος του βουλγαρικού VMRO.

– Τι ακριβώς έκανε;

– Εξέδιδε διαβατήρια έναντι χρημάτων. Δήλωνες ότι έχεις βουλγαρική συνείδηση, πλήρωνες και έπαιρνες διαβατήριο. Λένε ότι με αυτόν τον τρόπο έδωσαν πάνω από 150.000 διαβατήρια. Η Βουλγαρία μοιράζει διαβατήρια και στο Κόσοβο και σε χωριά της Αλβανίας. Είναι το όραμά τους για μια Μεγάλη Βουλγαρία από τη Μαύρη Θάλασσα, το Αιγαίο έως την Αδριατική. Μοιράζουν πολύ χρήμα, υποτροφίες σε παιδιά για να σπουδάσουν στη Σόφια κ.λπ.

– Αν υποθέσουμε ότι το VMRO προχωρήσει στην κατάργηση των δύο συμφωνιών, τι μπορεί να συμβεί;

– Δεν σκέφτομαι κάτι τέτοιο γιατί απλά δεν μπορεί να γίνει. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα σημάνει κλείσιμο των συνόρων με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Και τότε πού θα πάμε εμείς; Στην Αλβανία, στο Κόσοβο;

– Την κατάσταση στην περιοχή πώς τη βλέπετε; Mπορεί η ουκρανική κρίση να μεταφερθεί και εδώ;

– Δεν είναι τόσο εύκολο. Ο πόλεμος εδώ μπορεί να ξεκινήσει ξαφνικά από ένα επεισόδιο, όπως έγινε πριν από λίγους μήνες στο Κόσοβο. Ο Βούτσιτς ξέρει ότι έναν δεύτερο βομβαρδισμό της Σερβίας δεν μπορεί να τον αντέξει. Δεν θέλει κάτι τέτοιο. Εχει στρατό μεν, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο να αποφασίσει να ξεκινήσει έναν πόλεμο. Ο Κούρτι στο Κόσοβο συμπεριφέρεται σαν παλαβός όταν πιέζει τόσο πολύ. Παρά ταύτα οι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί τον χαϊδεύουν. Ας αφήσει να γίνει ένας χώρος και για τους Σέρβους στο Κόσοβο, όπως έγινε με το Ντέιτον και τους Σέρβους στη Βοσνία. Αυτό που γίνεται τώρα στο Κόσοβο είναι μια τιμωρία από τη Δύση για τον Βούτσιτς, που είναι και λίγο ανεξάρτητος, αλλά και με τον Πούτιν.

Δημοσιεύθηκε στην εφημέριδα “Καθημερινή” στις 4 Μαΐου 2024