Χθες το μεσημέρι, έπειτα από μια διαδικασία λίγων ωρών στο Μέγαρο Μαξίμου, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε ότι από τις οκτώ προτάσεις συνολικά επτά χωρών για τη νέα φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού, αποκλείεται η μια, εκείνη της Ισπανίας. Ως εκ τούτου, όπως ανακοινώθηκε από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας «στη διάρκεια της σύσκεψης έγινε δεκτή η εισήγηση να εξεταστούν οι περαιτέρω δυνατότητες αξιολόγησης προμήθειας φρεγατών από τις εξής χώρες: Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ, Ιταλία και Ολλανδία», ενώ η ισπανική πρόταση παρέμεινε εκτός. Εν ολίγοις παραμένουν στη κούρσα η γαλλική FDI, οι γερμανικές Α300 και Α200, η βρετανική Arrowhead 140, η αμερικανική HFF, η ιταλική FREMM (Bergamini) και η ολλανδική S11515.

Στη σύσκεψη της οποίας προήδρευσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πέρα από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο ήταν παρόντες ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κ. Φλώρος, ο αρχηγός ΓΕΝ Στέλιος Πετράκης, ο γ.γ. του ΥΠΕΘΑ Αντώνης Οικονόμου, ο γενικός διευθυντής Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ) Αριστείδης Αλεξόπουλος, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας Θάνος Ντόκος και ο γ.γ. του πρωθυπουργού Γρηγόρης Δημητριάδης.

Η αποστροφή περί «περαιτέρω αξιολόγησης» των εναπομεινασών προτάσεων συνιστά πλήρη επιβεβαίωση της Α&Δ που είχε προειδοποιήσει ότι ο Ιούνιος ήταν μια εξαιρετικά φιλόδοξη προθεσμία και πως ο χρονικός ορίζοντας για τις φρεγάτες παραμένει αβέβαιος. Οι αιτίες γι’ αυτό είναι περισσότερες από μια και σίγουρα κάποιες αφορούν την ωριμότητα ορισμένων από τις προτάσεις. Κάποιες δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του Πολεμικού Ναυτικού, άλλες δεν έχουν σαφές κόστος και χρονοδιάγραμμα παραγωγής, ενώ υπάρχουν και προτάσεις για τις οποίες αρκετοί στο ΓΕΝ δεν είναι βέβαιοι ότι μπορεί να μεταφερθούν από το σχέδιο, στην υλοποίηση. Ο κίνδυνος, δηλαδή, το Πολεμικό Ναυτικό να επωμισθεί κρυφά κόστη για την επιδιόρθωση των «παιδικών ασθενειών» ενός νέου πλοίου.

Είναι, επίσης, απολύτως σαφές ότι η Αθήνα θα αναμένει την τελική και ολοκληρωμένη πρόταση από τις ΗΠΑ, έπειτα από το νέο αίτημα του ΠΝ προς το αμερικανικό Ναυτικό. Δεδομένων των αμερικανικών διαδικασιών (από το Ναυτικό στο Πεντάγωνο και από εκεί στο Κογκρέσο προς έγκριση και τούμπαλιν), είναι απίθανο η τελική αμερικανική πρόταση να καταφθάσει στην Αθήνα το φθινόπωρο, μπορεί και τον Οκτώβριο. Οι Αμερικανοί, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις ανώτατου αξιωματούχου της πρεσβείας στην Αθήνα (Καθημερινή 3 Ιουνίου) δεν αισθάνονται καθόλου έτοιμοι να εγκαταλείψουν την κούρσα για την απόκτηση της φρεγάτας, όπως κάποιοι κύκλοι διέρρεαν τους τελευταίους μήνες.

Τι συνέβη με τους Ισπανούς

Σε αυτό το πλαίσιο το πραγματικό ερώτημα είναι εάν έως τότε έχει δημιουργηθεί μια πραγματική short list. Αν δηλαδή βρεθούν και άλλες προτάσεις εκτός διαδικασίας αξιολόγησης, πέρα από την Ισπανική. Όπως σαφέστατα προκύπτει πλέον, πέρα από τα τεχνικά στοιχεία, υπεισέρχεται αποφασιστικά και το πολιτικό. Η ισπανική πρόταση ήταν η πλέον αδύναμη, καθώς αφορούσε ουσιαστικά ένα κατά συντριπτική πλειοψηφία αμερικανικής τεχνολογίας πλοίο, κάτι που θα απαιτούσε εκ μέρους της ελληνικής πλευράς μια διαδικασία εξίσου χρονοβόρα με την αρχική.

Υπήρχε, όμως και η στάση του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος κατά τη συνάντηση της 10ης Μαΐου που είχε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Αθήνα, ουσιαστικά απέρριψε κάθε νύξη του Έλληνα ομολόγου του για την συμπεριφορά της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Μετά το ραντεβού Μητσοτάκη-Σάντσεθ οι άνθρωποι της Navantia είχαν αντιληφθεί ότι ο Ισπανός πρωθυπουργός τους δυσκόλεψε πολύ τη δουλειά.

Η Γερμανία

Ενδιαφέρον θα έχει τους επόμενους μήνες και η στάση που θα τηρήσει η Γερμανία. Παρότι η πρόταση της Γερμανίας είναι στο τραπέζι, έχει αρκετές ασάφειες, ασυνήθιστες για τη γερμανική πλευρά. Ως εκ τούτου υπάρχει ένα ζήτημα σχετικά με το αν οι Γερμανοί αποφασίσουν να μπουν βαθύτερα στα νερά του ανταγωνισμού. Αν το κάνουν, είναι απολύτως δεδομένο ότι η Ελλάδα δεν θα μπορεί να επιφυλάξει στη Γερμανία μεταχείριση ανάλογη με εκείνη της Ισπανίας, ασχέτως αν αυτή τη περίοδο οι σχέσεις της Αθήνας με το Βερολίνο (ελέω και Λιβύης) δεν μπορεί να χαρακτηριστούν και ως οι καλύτερες δυνατές.

Ολλανδοί, Γάλλοι και Ιταλοί

Από τις εναπομείνασες προτάσεις είναι απολύτως σαφές ότι η τριάδα Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία αποτελούν τις πιο καλά επεξεργασμένες από πλευράς φακέλου αλλά και ετοιμότητας. Ειδικά στην περίπτωση της Ιταλίας, το σκαρί είναι δοκιμασμένο και με την ύπαρξη αρκετών ακόμα FREMM, με εξασφαλισμένη την εν συνεχεία υποστήριξη. Οι Γάλλοι έχουν προχωρήσει σε μια ολοκληρωμένη πρόταση, ενώ οι Ολλανδοί θεωρούνται από πολλούς ως εξαιρετικά ισχυρή υποψηφιότητα όχι μόνο της κύριας, αλλά και της ενδιάμεσης λύσης που είναι σε θέση να προσφέρουν και μάλιστα ταχέως. Δεν είναι μυστικό ότι στο Πολεμικό Ναυτικό, οι φρεγάτες κλάσης «Μ» του Ολλανδικού Ναυτικού, αποτελούν ιδανική ενδιάμεση λύση, που λόγω ομοιοτυπίας οδηγεί σε οικονομίες κλίμακος.

Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί

Όμως και οι Αμερικανοί παραμένουν άκρως ανταγωνιστικοί, όχι τόσο για το πλοίο που προτείνουν, αλλά τις δυνατότητες που παρέχουν για το μέλλον, κυρίως μέσω της συμμετοχής στο πρόγραμμα FFG-62 το οποίο θα μπορούσε να εξασφαλίσει για το Πολεμικό Ναυτικό, πλοία και μετά το 2030. Αλλά και λόγω της τεράστιας γκάμας συστημάτων που μπορεί να παραχωρηθούν μέσω της διαδικασίας Excess Defense Articles (EDA). Το 2022 στην EDA θα ενταχθούν δύο καταδρομικά Ticonderoga για τα οποία το ΠΝ είναι απολύτως διχασμένο για το κόστος και μόνο της ετήσιας συντήρησης τους. Από την εξίσωση δεν θα πρέπει να αφαιρείται ούτε, βεβαίως, η Arrowhead 140 της βρετανικής Babcock. Πέρα από τις επιμέρους ιδιότητες του πλοίου, πρόκειται και για ένα τύπο που έχει ήδη επιλεγεί από το Βασιλικό Ναυτικό για την κλάση Type 31. Θα αποτελέσει, δηλαδή, την επιχειρησιακή ραχοκοκαλιά δυνατοτήτων ενός από τα πιο ιστορικά Ναυτικά του κόσμου.

Αρκετές στροφές ακόμα

Αφού λοιπόν γίνει αυτή η περιβόητη short list και αφού επιλεγεί ο τελικός… νικητής, θα πρέπει να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις είτε G to G, είτε μέσω direct commercial sales. Δεδομένου ότι στη διαδικασία είναι ενταγμένα ζητήματα όπως η εγχώρια παραγωγή (δηλαδή τα πολύπαθα ναυπηγεία και ο Εκσυγχρονισμός Μέσης Ζωής των φρεγατών τύπου ΜΕΚΟ), είναι σαφής η δυσκολία δημιουργίας μιας απολύτως “στεγανής” συμφωνίας, ώστε το πρόγραμμα των φρεγατών να “τρέξει” πάνω σε σταθερές και αμετακίνητες ράγες. Αυτό σημαίνει ότι η τελική μορφή της σύμβασης και, βεβαίως, του πλοίου δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη πριν το 2022. Υπομονή λοιπόν, διότι ο δρόμος ως την νέα φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού έχει ακόμα αρκετές στροφές, ελπίζουμε όχι πάρα πολλές.