Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα μπορούσε να ιδωθεί και ως μια σειρά από… μετατοπίσεις, με τους Ουκρανούς να ζητούν ολοένα περισσότερα (ως στρατιωτική βοήθεια από τη Δύση), τους Δυτικούς να προσφέρουν προοδευτικά ολοένα περισσότερα υπέρ των Ουκρανικών δυνάμεων (παρά τους σε κάθε περίπτωση προηγηθέντες δισταγμούς), και τους Ρώσους να αναβαθμίζουν την ένταση των (ακόμη και «πυρηνικών» σε κάποιες περιπτώσεις) απειλών τους, τολμώντας να εκστομίσουν ακόμη και τη λέξη «πόλεμος» όταν αναφέρονται στην «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Κάπως έτσι, φτάσαμε πια, έπειτα από 15 μήνες πολέμου, να συζητούμε το ενδεχόμενο αποστολής δυτικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Ουκρανία, γεγονός το οποίο αν μη τι άλλο συνιστά άλλη μία… μετατόπιση για τις χώρες του ΝΑΤΟ, που τους περασμένους μήνες έλεγαν ότι δεν θα κάνουν πολλά τα οποία όμως τελικώς έκαναν.

Οι δυτικοί αρνούνταν αρχικά να στείλουν δυτικά άρματα μάχης (Abrams, Challenger, Leopard) στην Ουκρανία, αλλά τελικώς έστειλαν. Αρχικά αρνούνταν να στείλουν εκεί και δυτικά συστήματα αεράμυνας Patriot, αλλά τελικώς έστειλαν. Μάλιστα, μια από αυτές τις συστοιχίες των Patriot βρέθηκε να πρωταγωνιστεί προ ημερών και στη διεθνή ειδησεογραφία, με τους Ρώσους να υποστηρίζουν ότι την κατέστρεψαν, τους δυτικούς να παραδέχονται ότι εκείνη επλήγη (αλλά παραμένει λειτουργική) και τους Ουκρανούς, από την άλλη πλευρά, να διαμηνύουν ότι, με τους Patriot που έχουν στη διάθεσή τους, κατέρριψαν ρωσικούς υπερηχητικούς Kinzhal.

Προσθέτοντας άλλον έναν σταθμό σε αυτήν τη σειρά των μετατοπίσεων, οι δυτικοί πλέον ανοίγουν τον δρόμο για την αποστολή τέταρτης γενιάς δυτικών μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Ουκρανία.

Υπενθυμίζεται ότι χώρες του ΝΑΤΟ (όπως η Πολωνία, η Σλοβακία και η Βόρεια Μακεδονία εν προκειμένω) έχουν ήδη στείλει εκεί, ή δεσμευτεί να στείλουν, σοβιετικά/ρωσικά μαχητικά (Sukhoi Su-25, MiG-29), όπερ σημαίνει ότι πλέον περνάμε στην επόμενη φάση της αποστολής δυτικών μαχητικών, όπως είχε γίνει άλλωστε και με τα προερχόμενα από το «στοκ» των νατοϊκών συμμάχων σοβιετικά/ρωσικά άρματα T-72 που είχαν σταλεί στην Ουκρανία (από χώρες όπως η Πολωνία και η Τσεχία) μήνες προτού φτάσουν εκεί τα πρώτα δυτικά τανκς, αλλά και με τους σοβιετικούς/ρωσικούς S-300 που είχαν σταλεί εκεί (από χώρες όπως η Σλοβακία) προτού φτάσουν οι πρώτοι Patriot.

Πλέον, καθώς αφήνουμε πίσω μας ημερολογιακά την άνοιξη του 2023 και μπαίνουμε στο καλοκαίρι, η συζήτηση έχει στραφεί στα δυτικά μαχητικά που θα μπορούσαν να συνδράμουν τους Ουκρανούς στον αγώνα τους.

Οι ΗΠΑ του Τζο Μπάιντεν έδωσαν, ως χώρα παραγωγής των F-16, το πράσινο φως για να σταλούν τέτοια αεροσκάφη στην Ουκρανία, διευκρινίζοντας ωστόσο δύο πράγματα: ότι (μάλλον) δεν θα είναι οι ΗΠΑ εκείνες που θα στείλουν τέτοια μαχητικά αλλά άλλες χώρες (ποιες, μένει να φανεί), και ότι έχουν δοθεί διαβεβαιώσεις από το Κίεβο ότι τα F-16 που θα του δοθούν δεν πρόκειται να πλήξουν στόχους εντός των συνόρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας όπως εκείνα διαμορφώνονταν πριν από τη μονομερή προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.

Με δεδομένες τις μέχρι τώρα εξελίξεις, τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι κατά βάση τρία: Πόσα F-16 θα δοθούν στην Ουκρανία και από ποιες χώρες; Πότε; Και ποια θα είναι πρακτικά η συμβολή τους στο στρατιωτικό πεδίο;

Μιλώντας προ ημερών σε Αμερικανούς δημοσιογράφους, ο υπουργός Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, Φρανκ Κένταλ, είπε, σύμφωνα με το DefenseNews, ότι «τα F-16, αν και αποτελούν βήμα-κλειδί για την Ουκρανία, δεν πρόκειται να λειτουργήσουν ως καταλύτης δραματικών αλλαγών (σ.σ. “…it’s not going to be a dramatic game-changer…”)».

Χώρες όπως η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Πορτογαλία, η Πολωνία και η Δανία έχουν προσφερθεί να εκπαιδεύσουν Ουκρανούς πιλότους στον χειρισμό F-16… Από εκεί και πέρα ωστόσο, το «σχέδιο πτήσης» φαντάζει, προς παρόν, νεφελώδες.

«Η απογείωση των F-16 με προορισμό την Ουκρανία θα πάρει χρόνο. Ενώ οι σύμμαχοι συμφώνησαν να εκπαιδεύσουν τους πιλότους του Κιέβου, καμία χώρα δεν είναι έτοιμη – προς το παρόν – πραγματικά να δώσει αεροσκάφη», γράφει το Politico, υπογραμμίζοντας ότι δεν πρόκειται να δούμε σύντομα τέτοια μαχητικά στον ουρανό της Ουκρανίας.

Η Γερμανία δεν έχει καν F-16. Το Βέλγιο έχει μεν αλλά δεν του περισσεύουν. Η Πολωνία, από τη μεριά της, έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να στείλει. Ακόμη και η Βρετανία που προωθεί τη σύσταση ενός συνασπισμού χωρών που θα στηρίξει τις ουκρανικές δυνάμεις με μαχητικά, δεν έχει τέτοια αεροσκάφη στην πολεμική της αεροπορία. Οι μόνοι που θα μπορούσαν να στείλουν, με τα σημερινά δεδομένα, είναι οι Ολλανδοί (και, ενδεχομένως, οι Δανοί) αλλά και αυτοί πρακτικά έπειτα από καιρό και υπό προϋποθέσεις. «Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον, μένει να φανεί», δήλωσε προ ημερών ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Βόπκε Χέκστρα, κρατώντας επί της ουσίας κλειστά τα χαρτιά του…

Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι θα χρειαστεί να περάσουν αρκετοί μήνες ώσπου να ολοκληρωθεί η εκπαίδευση Ουκρανών πιλότων στον χειρισμό F-16.

Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Πενταγώνου, ταξίαρχος Πατ Ράιντερ, το δήλωσε μάλλον ξεκάθαρα προ ημερών: «Tα F-16 δεν έχουν σχέση με την επερχόμενη (σ.σ. ουκρανική) αντεπίθεση. Έχουν να κάνουν με τη μακροπρόθεσμη δέσμευσή μας περί στήριξης της Ουκρανίας».