Οι εξελίξεις τρέχουν πια με ρυθμό καταιγιστικό στις ΗΠΑ, μόλις 100 ημέρες πριν από τις προεδρικές κάλπες του Νοεμβρίου, περνώντας από μια απόπειρα δολοφονίας (της 13ης Ιουλίου, κατά του Τραμπ) σε μια παραίτηση (της 21ης Ιουλίου, του Μπάιντεν) και από έναν διορισμό (της 15ης Ιουλίου, του Τζέι Ντι Βανς ως υποψηφίου αντιπροέδρου των Ρεπουμπλικανών) σε μια νέα προεδρική υποψηφιότητα που ακόμη δεν έχει όμως λάβει επισήμως το κομματικό χρίσμα (της Κάμαλα Χάρις, εκ μέρους των Δημοκρατικών).

Οι Δημοκρατικοί τρέχουν πια, έπειτα από την ξαφνική απόσυρση του Τζο Μπάιντεν, να ανασυνταχθούν γύρω από μια νέα προεδρική υποψηφιότητα όπως (θα) είναι εκείνη της Κάμαλα Χάρις.

Και οι Ρεπουμπλικανοί όμως από την άλλη πλευρά, που είχαν στήσει ολόκληρη την προεκλογική τους εκστρατεία γύρω από τις αδυναμίες του ηλικιακά γηραιού και αποδυναμωμένου Μπάιντεν, θα πρέπει τώρα να αναπροσαρμόσουν το προεκλογικό τους αφήγημα στα μέτρα ενός νέου αντιπάλου.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ευρώπη;

Ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντεκ Σικόρσκι κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ενωση να προετοιμαστεί για μια νέα εποχή αλλαγών στις διατλαντικές σχέσεις… ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των επερχόμενων αμερικανικών προεδρικών εκλογών.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε σε επικοινωνία του με το Politico, οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν πια «άλλη επιλογή» παρά να αναλάβουν μεγαλύτερες ευθύνες γύρω από τη συλλογική τους άμυνα, καθώς η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει να «παρακολουθεί στενά» όσα συμβαίνουν στην Ασία.

Με άλλα λόγια, ακόμη και αν ηττηθούν οι Ρεπουμπλικανοί στις ΗΠΑ τον προσεχή Νοέμβριο, κάποια πράγματα -αργά ή γρήγορα- θα αλλάξουν στον άξονα Ευρώπης-ΗΠΑ.

Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι το αμερικανικό «πίβοτ στην Ασία» δεν ξεκίνησε επί Τραμπ αλλά επί Ομπάμα… αλλά και ότι ήταν η Δημοκρατική Νάνσι Πελόζι που προκάλεσε μια νέα κρίση στις σινοαμερικανικές σχέσεις το 2022 με την επίσκεψή της στην Ταϊβάν…

Πολλοί στην Ευρώπη υιοθετούν μανιχαϊστικού τύπου προσεγγίσεις όταν καλούνται να διαβάσουν τις αμερικανικές τάσεις στην εξωτερική πολιτική.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι Δημοκρατικοί αξιολογούνται θετικά ως «νατοϊκοί», «φιλοουκρανοί» και «ατλαντιστές», ενώ οι Ρεπουμπλικανοί στον αντίποδα παρουσιάζονται ως θιασώτες ενός «America First απομονωτισμού».

Αναλυτές από την άλλη άκρη του Ατλαντικού υπογραμμίζουν ωστόσο, με νόημα, ότι δεν υπάρχουν πια «απομονωτιστές» στην εξουσία των ΗΠΑ παρά μόνο πολιτικοί με… διαφορετικές προτεραιότητες.

Για του λόγου το αληθές, θα μπορούσε κανείς να στραφεί επί παραδείγματι στην περίπτωση του 39χρονου Ρεπουμπλικανού Τζέι Ντι Βανς.

Πολλοί στην Ευρώπη ρίγησαν… από ανησυχία, στο άκουσμα της είδησης ότι ο Βανς θα είναι συνυποψήφιος για την ηγεσία των ΗΠΑ δίπλα στον Τραμπ. Τι θα μπορούσε να σημαίνει, άραγε, αυτή η επιλογή για την Ευρώπη αλλά και, ευρύτερα, για την υφήλιο;

Στα μάτια πολλών εκ των επικριτών του, ο 39χρονος Βανς, ένας «χιλμπίλη» από το Οχάιο που κάνει πια πολιτική καριέρα ως θιασώτης του δόγματος «πρώτα η Αμερική» (America First), θα μπορούσε όντως να καταστεί «ολέθριος για την Ευρώπη και την Ουκρανία» εάν έκανε πράξη τις «απομονωτικές» του διαθέσεις αποσύροντας την αμερικανική στρατιωτική στήριξη από τη Γηραιά Ηπειρο. «Άσχημα νέα για την Ουκρανία», έγραφε ο Guardian. «Η επιλογή του Βανς ως υποψηφίου αντιπροέδρου προμηνύεται καταστροφική για την Ευρώπη και την Ουκρανία», υπερθεμάτιζε το Politico.

«Πρέπει να είμαι ειλικρινής μαζί σας. Πραγματικά δεν με νοιάζει τι θα γίνει στην Ουκρανία», δήλωνε ο Βανς τον Φεβρουάριο του 2022, με φόντο τη ρωσική εισβολή που είχε μόλις ξεκινήσει. Λίγους μήνες αργότερα, στις ενδιάμεσες εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ τον Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς, οι Ρεπουμπλικανοί ψηφόφοροι τον επιβράβευσαν, εκλέγοντάς τον για πρώτη φορά στη Γερουσία.

Δύο χρόνια μετά, ο Βανς δεν φαίνεται να έχει αλλάξει στάση στο συγκεκριμένο θέμα. Αντιθέτως, ως Γερουσιαστής πια έχει κατ’ επανάληψη καταψηφίσει την παροχή αμερικανικής βοήθειας στην Ουκρανία, ενώ παράλληλα δεν έχει κρύψει και την περιφρόνηση με την οποία αντιμετωπίζει πολλούς από τους Ευρωπαίους, των κ.κ. Ορμπαν και Κατσίνσκι εξαιρουμένων, όταν χαρακτηρίζει επί παραδείγματι «αδύναμη» τη Γερμανία, «ισλαμιστική» τη Βρετανία και «αποτυχημένη» τη Τζόρτζια Μελόνι.

«Δεν είναι απομονωτιστής»

Ωστόσο ο Τζέι Ντι Βανς δεν είναι «απομονωτιστής», όπως σημειώνουν αναλυτές που έχουν μελετήσει βαθύτερα τις θέσεις του χωρίς να περιορίζονται από κάποιο αυστηρά ευρωκεντρικό πρίσμα.

«Ο Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς, πρώην πεζοναύτης, απόφοιτος της Νομικής του Γέιλ, επιχειρηματίας, συγγραφέας και γερουσιαστής από το Οχάιο, είναι πολλά πράγματα, αλλά απομονωτιστής δεν είναι», γράφει ο Σουμάντρα Μάιτρα στον ιστοχώρο του περιοδικού the American Conservative.

Ο 39χρονος Βανς «μπορεί να μην συμπαθεί» τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον οποίο μάλιστα απέφυγε να συναντήσει αν και μπορούσε τον περασμένο Φεβρουάριο στο Μόναχο, αλλά στον αντίποδα στηρίζει απεριόριστα και χωρίς αστερίσκους το Ισραήλ και είναι «σκληρός» απέναντι στην Κίνα, ενώ βλέπει θετικά ακόμη και το ενδεχόμενο αμερικανικών στρατιωτικών πληγμάτων κατά ναρκεμπόρων και διακινητών στη Λατινική Αμερική.

Asia Firster

«Όχι, δεν νομίζω ότι πρέπει να αποχωρήσουμε από το ΝΑΤΟ και όχι, δεν νομίζω ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε την Ευρώπη. Αλλά ναι, θεωρώ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στην Ανατολική Ασία. Αυτό θα είναι το μέλλον της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής για τα επόμενα 40 χρόνια και η Ευρώπη πρέπει να το αποδεχθεί», δήλωσε ο Τζέι Ντι Βανς τον περασμένο Φεβρουάριο, από το έδαφος της Γηραιάς Ηπείρου και τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου στην οποία συμμετείχε.

Ο Βανς δεν είναι απομονωτιστής αλλά «Asia-Firster» (σ.σ. πολιτικός που δίνει δηλαδή προτεραιότητα στην περιοχή της Ασίας) στα πρότυπα του Ρεπουμπλικανού πάλαι ποτέ βουλευτή, γερουσιαστή και υποψηφίου προέδρου Ρόμπερτ Ταφτ, σχολιάζει ο Μάιτρα στο American Conservative.

Κάτι ανάλογο (ότι είναι δηλαδή Asia-Firsters) δεν θα μπορούσε όμως να πει κανείς παράλληλα και για πολλούς Δημοκρατικούς;