Πώς, τι, πότε και υπό ποιες προϋποθέσεις

θα χρηματοδοτείται τα επόμενα χρόνια

Του Βασίλη Τσιάμη

Αξιωματικός το Στρατού Ξηράς ε.α., Στέλεχος της Ε.Ε. σε θέματα Ασφάλειας και Άμυνας

Στις 20 Φεβρουαρίου 2019, τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. κατέληξαν σε προκαταρκτική πολιτική συμφωνία για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, μία από τις σημαντικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) για την υλοποίηση της Παγκόσμιας Στρατηγικής της, όπως αυτή παρουσιάστηκε το 2016.

Κύριος στόχος της δημιουργίας αυτού του Ταμείου είναι η υποστήριξη των κρατών-μελών στην ανάπτυξη στρατιωτικών δυνατοτήτων, μέσω της προώθησης μιας καινοτόμου και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανικής και τεχνολογικής βάσης και, ως εκ τούτου, η συμβολή στη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, μία κοινοτική πρωτοβουλία της  Ευρωπαϊκής Επιροπής, θα βοηθήσει τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν με καλύτερο τρόπο τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων που επενδύονται στην Άμυνα, ενώ παράλληλα θα συνεισφέρει στην ενδυνάμωση της προστασίας και υπεράσπισης των Ευρωπαίων πολιτών.

Η δημιουργία αυτού του Ταμείου είναι ομολογουμένως μία ιστορική στιγμή για την Ε.Ε., δεδομένου ότι για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τον πιο επίσημο τρόπο θα διαθέσει οικονομικούς πόρους από τον προϋπολογισμό της απευθείας για την Άμυνα.

Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για τη δημιουργία αυτού του Ταμείου, υπήρξαν διάφορες φωνές που αμφισβήτησαν τόσο την καινοτομία της ιδέας, όσο και την αναγκαιότητα, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουσες διαδικασίες, όπως τα Ερευνητικά Προγράμματα Πλαίσιο (Framework Research Programs) της Ε.Ε., με πιο πρόσφατο το Horizon 2020, τα οποία χρηματοδοτούν ήδη αμυντικές εφαρμογές, επομένως το μόνο που χρειάζεται είναι η αύξηση των πόρων, καθώς οι διαδικασίες υπάρχουν. Παρά ταύτα, αυτό δεν είναι αληθές.

Το Ταμείο θα προωθήσει την τεχνολογική καινοτομία και τη συνεργασία στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας, έτσι ώστε η Ε.Ε. να επωφεληθεί από τις τεχνολογίες αιχμής. Η προώθηση της καινοτομίας είναι όντως σκοπός και των Ερευνητικών Προγραμμάτων-Πλαίσιο, αλλά, λόγω των κανονισμών που τα διέπουν, βρίσκουν εφαρμογή μόνο στις τεχνολογίες διττής χρήσης (dual use), δηλαδή τεχνολογίες που, πρωτίστως, έχουν εφαρμογή στην καθημερινότητα του πολίτη και επιπλέον εφαρμογές στον τομέα της Άμυνας. Είναι εμφανές ότι εδώ υπήρχε ένα κενό το οποίο το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας έρχεται να καλύψει συμπληρωματικά με αποκλειστικό αντικείμενό του την Άμυνα.

Το Ταμείο πρόκειται να παράσχει υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής της βιομηχανικής ανάπτυξης, από την έρευνα και ανάπτυξη πρωτοτύπων μέχρι την πιστοποίηση. Αυτό είναι επίσης μία σημαντική διαφορά, διότι τα Ερευνητικά Προγράμματα-Πλαίσιο καλύπτουν μόνο το κομμάτι της έρευνας και όχι το στάδιο το πρωτοτύπου, όπου το βιομηχανικό ρίσκο είναι μεγαλύτερο. Όχι λοιπόν έρευνα μόνο για την έρευνα, που είναι η φύση των Ερευνητικών Προγραμμάτων-Πλαίσιο (χωρίς να υποτιμούμε με κανένα τρόπο την σημασία τους), αλλά έρευνα που συνδέεται με βιομηχανικές εφαρμογές, καλύπτοντας μέρος του ρίσκου που οι βιομηχανίες στον τομέα της Άμυνας καλούνταν να πάρουν, σε μεγαλύτερο ομολογουμένως βαθμό απ’ ότι σε άλλους τομείς λόγω των ιδιαιτεροτήτων της Άμυνας. Αυτό το γεγονός είναι μία από τις κύριες αιτίες, γιατί η βιομηχανική ανάπτυξη αμυντικών τεχνολογιών έχει παρουσιάσει μία σημαντική επιβράδυνση εντός Ε.Ε., την τελευταία δεκαετία, σε σχέση με ανταγωνιστές εκτός Ε.Ε., την οποία το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας φιλοδοξεί να αντιστρέψει.

TΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «Α&Δ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ.