Σύμφωνα με όσα καταγγέλλει το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στο πλαίσιο ανακοίνωσης (No: 58) που εξέδωσε στις 9 Απριλίου, η Ελλάδα επιχειρεί να «δημιουργήσει τετελεσμένα» στο Αιγαίο «εκμεταλλευόμενη περιβαλλοντικά ζητήματα»… όταν ανακοινώνει την πρόθεση δημιουργίας ενός θαλάσσιου πάρκου στο Αιγαίο ενόψει της 9ης διεθνούς διάσκεψης για τους ωκεανούς «Our Ocean Conference» (OOC-9) που πρόκειται να διεξαχθεί στην Αθήνα το διήμερο 16-17 Απριλίου.

Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ στον ελληνικό Τύπο (βλ. «Νέα θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο», του Γ. Λιάλιου στην Καθημερινή), το περί ου ο λόγος θαλάσσιο πάρκο «θα περιλαμβάνει περί τις 45 ακατοίκητες βραχονησίδες και τις θαλάσσιες ζώνες τους […] από τη Βελοπούλα και τη Φαλκονέρα στα δυτικά της Μήλου […] μέχρι τις νησίδες γύρω από τη Νίσυρο».

«Δεν θα δεχθούμε τετελεσμένα που μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα σε γεωγραφικά σημεία των οποίων το καθεστώς αμφισβητείται», σημειώνει στην ανακοίνωσή της η τουρκική πλευρά, «καλώντας» την Ελλάδα «να μην εμπλέκει στο πλαίσιο της δικής της ατζέντας τα εκκρεμή ζητήματα του Αιγαίου που αφορούν στο καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βράχων των οποίων η κυριαρχία δεν έχει εκχωρηθεί στην Ελλάδα από τις διεθνείς συνθήκες».

Το μήνυμα που επιλέγει να στείλει στην προκειμένη περίπτωση η Τουρκία είναι απολύτως σύμφωνο με τη θεωρία της περί «γκρίζων ζωνών» και, ως εκ τούτου, δεν εκπλήσσει ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει. «Δεν μπορείτε εσείς να παίρνετε μονομερώς αποφάσεις για όσα θα ισχύουν πέραν των χωρικών σας υδάτων των 6 ν.μ. στο κεντρικό Αιγαίο»: Αυτό είναι το (μη διατυπωμένο με ακριβώς αυτά τα λόγια αλλά διαχρονικό πια) «πνεύμα» των τουρκικών «ενστάσεων», ένα «πνεύμα» το οποίο τώρα επιστρέφει, υπενθυμίζοντας στην άμεσα εμπλεκόμενη Ελλάδα αλλά και στην (επίσης εμπλεκόμενη, έμμεσα εάν όχι άμεσα) Ευρώπη τις βεβαρημένες από τις αναθεωρητικές τουρκικές διεκδικήσεις εκκρεμότητες στο Αιγαίο το οποίο η Άγκυρα συνεχίζει άλλωστε να διαφημίζει διεθνώς ως «Turkaegean».

«Η ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών πολιτικοποιεί ένα αμιγώς περιβαλλοντικό ζήτημα […] για τη δημιουργία εντυπώσεων», απαντά το ελληνικό ΥΠΕΞ, με ανακοίνωση που εξέδωσε σήμερα (10 Απριλίου).

Αυτό που όντως έχει να κάνει με τη δημιουργία εντυπώσεων είναι η σπουδή με την οποία η Άγκυρα επιχειρεί να αντιστρέψει την πραγματικότητα, παρουσιάζοντας την ελληνική πλευρά ως επεκτατική/αναθεωρητική/επιτιθέμενη.

Από εκεί και πέρα ωστόσο, οι τουρκικές διεκδικήσεις είναι, επί της ουσίας, πρακτικές/κυριολεκτικές κι όχι απλώς εντυπωσιοθηρικές, εκτός και αν υπάρχει κανείς που να προσεγγίζει το τουρκικό casus belli ως μια κίνηση καθαρά… επικοινωνιακού χαρακτήρα.

Αλλά και τα διάφορα ζητήματα που εγείρονται ανά διαστήματα, πολύ δε περισσότερο όταν μιλάμε για ζητήματα τα οποία σχετίζονται με το καθεστώς που θα διέπει περιοχές στο Αιγαίο, δεν είναι «αμιγώς» κάτι – περιβαλλοντικά εν προκειμένω – χωρίς να είναι παράλληλα και κάτι άλλο.

Όλα είναι, επί της ουσίας, (γεω)πολιτικά και όλα εργαλειοποιούνται. Ενδεχομένως κάποιοι να θεωρούν (ακόμη και με αγαθές προθέσεις) ότι θα μπορούσαν να τα παρακάμψουν ή «ελαφρύνουν» εάν τα προσεγγίσουν ως κάτι άλλο κι όχι ως ζητήματα κυριαρχίας.

Υπάρχουν, ωστόσο, γκρίζες διεκδικήσεις που δεν εξωραΐζονται και η τουρκική πλευρά επιμένει να μας τις υπενθυμίζει, παρά τη Διακήρυξη των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας του περασμένου Δεκεμβρίου.

«Η ελληνική Κυβέρνηση θα συνεχίσει να υποστηρίζει απαρέγκλιτα την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας στο πλαίσιο εξωτερικής πολιτικής αρχών. Με έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και, ιδίως, στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος. Η πρακτική της συναλλακτικής διπλωματίας και της χρήσης υβριδικών μέσων για γεωπολιτικά οφέλη δεν προσιδιάζουν στην ελληνική εξωτερική πολιτική», καταλήγει στην ανακοίνωσή του το ελληνικό ΥΠΕΞ, αφήνοντας μια σειρά από -μάλλον εύστοχες- αιχμές κατά της τουρκικής πλευράς (βλ. συναλλακτική διπλωματία, χρήση υβριδικών μέσων για γεωπολιτικά οφέλη, UNCLOS).

Πίσω από αυτές τις εύστοχες αιχμές κρύβονται, ωστόσο, τουρκικές τάσεις υπονόμευσης των ελληνικών συμφερόντων που είναι σαφές ότι θα συνεχίσουμε να βρίσκουμε μπροστά μας…