Του Ηλία Νταλούμη

Στο προηγούμενο τεύχος της Α&Δ, το Σεπτέμβριο, είχαμε αναφερθεί σε κάποιες γενικές έννοιες που σχετίζονται άμεσα με την Άμυνα. Αυτή τη φορά θα γίνουμε πιο συγκεκριμένοι και θα μιλήσουμε για ένα πραγματικά φλέγον θέμα. Όχι βέβαια πως και τα άλλα δεν ήσαν εξίσου σπουδαία. Όμως με την αναδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων μπορούμε να έχουμε απτά αποτελέσματα και – το σημαντικότερο – μπορούμε να πετύχουμε οικονομίες! Οικονομίες που όχι μόνον δεν θα μειώσουν την αμυντική θωράκιση της χώρας αλλά τουναντίον θα συμβάλουν ουσιαστικά στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος. Πάμε λοιπόν να δούμε κάποιες σκέψεις–απόψεις, που η εφαρμογή τους μόνον καλά αποτελέσματα θα έχει.

Η συζήτηση για την αναδιοργάνωση ξεκίνησε στα μέσα του 1996. Αμέσως μετά τα γεγονότα στα Ίμια. Τότε φάνηκε η ανεπάρκεια του διοικητικού συστήματος των Ενόπλων Δυνάμεων. Αποτέλεσμα όλων των σχετικών διεργασιών που ακολούθησαν ήταν, μετά από τρία περίπου χρόνια, να ξεκινήσει η περίφημη «Διακλαδικότητα». Λέξη καινούργια στο λεξιλόγιό μας. Ολίγον τι νεφελώδης και πολλά υποσχόμενη σύμφωνα με τα όσα δήλωναν οι τότε αρμόδιοι. Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως πενιχρά. Το μόνο που άλλαξε –και τελικά επικράτησε– ήταν η γιγάντωση του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ). Με τη Διακλαδικότητα, ο Αρχηγός του ΓΕΕΘΑ απέκτησε και διοικητικές εξουσίες σε καιρό ειρήνης. Και αυτό οπωσδήποτε είναι θετικό. Δεν παύει όμως να είναι και το μοναδικό στοιχείο που «επιβίωσε» της προσπάθειας της αλλαγής-βελτίωσης της παραγωγικότητας των Ενόπλων Δυνάμεων. Γιατί -κακά τα ψέματα- σε αυτό αποσκοπούν οι όποιες αναδιοργανώσεις. Όχι μόνον σε ελληνικό επίπεδο αλλά σε διεθνές. Κι επειδή σε κάποιους μπορεί να «ξινίσει» η ανάμειξη «εθνικών» και οικονομικών όρων, να τους πούμε ότι οι βάσεις της οικονομικής διαδικασίας, που ακούει στο όνομα «παραγωγικότητα», μπήκαν, λίγο πριν και κυρίως κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, από το σύστημα Διοικητικής Μέριμνας των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων και του Αμερικανικού Στρατού ειδικότερα.

Οι άλλες αλλαγές που έγιναν, προέκυψαν περισσότερο από τις ανάγκες προσαρμογής του «συστήματος» στα δεδομένα της εποχής και κυρίως στις αποφάσεις των πολιτικών ηγεσιών του ΥΕΘΑ που παίρνονταν προκειμένου να ικανοποιηθούν τα λαϊκιστικά ένστικτα των κομματικών πελατών τους. Απλό παράδειγμα η μείωση της θητείας των στρατευσίμων. Και μπορεί όλα αυτά να είναι ενδιαφέροντα σίγουρα, αλλά είναι του παρελθόντος κι αυτό που πρέπει να μας απασχολεί είναι το παρόν και, οπωσδήποτε, το μέλλον. Ας δούμε λοιπόν τι γίνεται τώρα με το ζήτημα της αναδιοργάνωσης.

Καταρχήν δεν είναι μυστικό ή αν ήταν κάποια στιγμή τώρα έχει πια «διαρρεύσει», ότι και στα τέσσερα Γενικά Επιτελεία γίνονται σημαντικές συζητήσεις για την αναδιοργάνωση και των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Και αυτό δεν είναι κάτι νέο. Σε παγκόσμιο επίπεδο τέτοιες συζητήσεις γίνονται σε μόνιμη βάση, καθώς οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι ζωντανοί οργανισμοί και ως τέτοιοι πρέπει να προσαρμόζονται στις εκάστοτε επικρατούσες συνθήκες, προκειμένου να επιβιώνουν κι επομένως να είναι σε θέση να επιτελούν τις αποστολές τους. Στην Ελλάδα βεβαίως έχουμε δύο επιπλέον λόγους που επιβάλλουν την αναδιοργάνωση. Ο ένας είναι η άθλια οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε εδώ και κάποια χρόνια. Ο άλλος έχει να κάνει με τις (δεν θα ήταν και υπερβολικό αν τις αποκαλούσαμε κοσμογονικές) αλλαγές που συμβαίνουν στην περιοχή μας και γενικότερα στην Αν. Μεσόγειο.

Καθημερινά, βλέπουμε τις αλλαγές που επιτελούνται στη Μέση Ανατολή. Πόσοι όμως έχουν συνειδητοποιήσει ότι το τι γίνεται στο Ιράκ και τη Συρία, επηρεάζει άμεσα το αμυντικό μας ζήτημα; Και ο λόγος για το δημοψήφισμα στο Β. Ιράκ και την πλήρη επικράτηση των Κούρδων στη ΒΑ Συρία. Αυτό σημαίνει ότι στο άμεσο μέλλον θα έχουμε ένα νέο κράτος στην περιοχή. Το Κουρδιστάν. Ένα κράτος το οποίο μόνον φιλικό προς την Τουρκία δεν πρόκειται να είναι. Άρα οι «φίλοι και σύμμαχοι» Τούρκοι υποχρεωτικά θα περιορίσουν τις όποιες βλέψεις τους στο Αιγαίο, καθώς ο μεγάλος εχθρός, αυτός που τους απειλεί άμεσα με απόσπαση εδαφών, θα βρίσκεται στα ΝΑ σύνορά τους. Η μεταστροφή που έχει σημειωθεί στην αμερικανική και ευρωπαϊκή γεωπολιτική σκέψη για την περιοχή, σαφέστατα και ευνοεί την ανάπτυξη του κουρδικού κράτους. Και ο λόγος είναι πολύ απλός: οι Κούρδοι απέδειξαν ότι είναι οι μόνοι ικανοί να αντιμετωπίσουν το ισλαμικό κίνημα. Αυτό το έχει καταλάβει εδώ και καιρό ο Ερντογάν που προσπαθεί να βρει στήριγμα στη Ρωσία. Δεν είναι του παρόντος να μιλήσουμε για το τι θα γίνει με αυτό το ζήτημα. Για μας προέχει να εκμεταλλευτούμε αυτές τις αλλαγές και να βγούμε κερδισμένοι. Και με την παρούσα δομή των Ενόπλων Δυνάμεών μας, σαφέστατα και δε μπορούμε.

Η οικονομική διάσταση μπορεί να φαίνεται ως η πιο δύσκολη, σίγουρα όμως είναι αυτή που μπορεί να διευθετηθεί ευκολότερα. Ακούγεται περίεργο; Πιθανώς. Σαφώς όμως εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς. Και δεν μιλάμε βέβαια για περικοπές στις αμοιβές των στελεχών. Έχουν γίνει αρκετές και σίγουρα δεν έχουν επιφέρει τα αποτελέσματα που περίμεναν οι εμπνευστές τους. Πόσα όμως έγιναν στον τομέα του –να το πούμε με απλά λόγια– συμμαζέματος των μονάδων; Είναι δυνατό να διατηρούμε μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων με βάση τους σχεδιασμούς που είχαν γίνει επί Ψυχρού Πολέμου; Μπορούμε να μιλάμε για Στρατό –για να γίνουμε συγκεκριμένοι– με Δομή Δυνάμεως 93.500 άτομα, όταν στην πραγματικότητα αυτή υπολείπεται κατά το ¼ περίπου; Αντί να κόβουμε από όλους χρήματα δεν είναι αποτελεσματικότερο –για όλους– να αλλάξουμε τη «διοικητική πυραμίδα»; Πόσοι –αλήθεια– έχουν αντιληφθεί ότι έχουμε τους περισσότερους ανώτατους αξιωματικούς στο ΝΑΤΟ, μετά τις ΗΠΑ και την Τουρκία; Το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, αλλά και η Γαλλία ή η Γερμανία, που έχουν μεγαλύτερες ένοπλες δυνάμεις από εμάς, πώς έχουν καταφέρει κι έχουν λιγότερους ανώτατους αξιωματικούς; Είναι λιγότερο αποτελεσματικές από τις δικές μας;

Όπως όλοι μπορούμε να αντιληφθούμε ο Κλάδος που έχει την μεγαλύτερη  ανάγκη αναδιοργάνωσης είναι ο Στρατός.

TΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «Α&Δ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ.