Εκλογές στην Τουρκία: Η ανατροπή έφερε… Ερντογάν – Προς έναν δεύτερο γύρο υπό νέα δεδομένα
Όπως στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις έτσι και φέτος, παρατηρητές του ΟΑΣΕ βρέθηκαν στην Τουρκία προκειμένου να παρακολουθήσουν από κοντά την εκλογική διαδικασία.
Και όπως τα περασμένα χρόνια έτσι και φέτος, οι παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη απεφάνθησαν ότι η κυβερνώσα παράταξη του Ερντογάν, που ελέγχει τα μίντια και τον κρατικό μηχανισμό, είχε «αθέμιτα πλεονεκτήματα» έναντι των κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης.
«Οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ λένε ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης είχε αθέμιτο πλεονέκτημα», σημειώνει στην ανταπόκρισή του το δίκτυο Al Jazeera, απηχώντας ωστόσο όσα έχουμε διαβάσει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν («Ο ΟΑΣΕ ισχυρίζεται ότι οι τουρκικές εκλογές ήταν “άδικες”», έγραφε η Deutsche Welle το 2018… «Ο ΟΑΣΕ αποκηρύσσει την τουρκική προεκλογική εκστρατεία ως “άδικη”», έγραφε το Euronews το 2015…).
Ψιλά γράμματα, ωστόσο, όλες αυτές οι διαπιστώσεις… όταν μιλάμε για μια χώρα όπως είναι η Τουρκία, όπου η ισχύς νομιμοποιείται εκ του αποτελέσματος και τα αποτελέσματα κάθε φορά υπερτερούν της όποιας διαδικασίας.
Διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις που τον παρουσίαζαν να υστερεί έναντι του Κιλιτσντάρογλου, ο Ερντογάν έκοψε πρώτος το νήμα στις 14 Μαΐου με ποσοστό 49,51%, αφήνοντας στη δεύτερη θέση τον προεδρικό υποψήφιο της αντιπολίτευσης με 44,88%.
Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου οδεύουν πια προς τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών που πρόκειται να διεξαχθεί στις 28 Μαΐου, με το μομέντουμ ωστόσο να έχει πλέον γύρει υπέρ της υποψηφιότητας Ερντογάν.
Από τη στιγμή που ο Ερντογάν κατάφερε να κρατηθεί πρώτος παρά τα όσα έχουν προηγηθεί (παρά την πολιτική φθορά, τις απώλειες των δημαρχιακών θώκων σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη, τον πληθωρισμό, τις μεταναστευτικές/προσφυγικές πιέσεις και τα καταστροφικά αποτελέσματα του σεισμού της 6ης Φεβρουαρίου), τότε δεν υπάρχει τίποτα στην παρούσα φάση που θα μπορούσε να τον κάνει να χάσει, υποστηρίζουν πολλοί.
Ακόμη και οπαδοί της τουρκικής αντιπολίτευσης παραδέχονται πια ανοιχτά ότι ο 69χρονος Ερντογάν είναι το φαβορί στον δρόμο προς την 28η Μαΐου. Ο Κιλιτσντάρογλου ωστόσο επιμένει. «Μην πέφτετε σε απόγνωση, θα σταθώ όρθιος», έγραψε ο 74χρονος προεδρικός υποψήφιος της αντιπολίτευσης σε ανάρτησή του σήμερα στο Twitter.
Ο Κιλιτσντάρογλου δεν έχει πια το μομέντουμ με το μέρος του. Το σχεδόν 45% που εξασφάλισε ωστόσο την περασμένη Κυριακή έρχεται να επαναβεβαιώσει τον τουρκικό εσωτερικό διχασμό που παραμένει.
Ο Κιλιτσντάρογλου επικράτησε στις 14 Μαΐου έναντι του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, στην Άγκυρα, στη Σμύρνη, στην καλούμενη ευρωπαϊκή Τουρκία (Αδριανούπολη κ.ά.), στις νότιες ακτές (Αττάλεια, Μερσίνα, Άδανα, Χατάι κ.ά.) καθώς και στα νοτιοανατολικά (Βαν, Μπατμάν, Ντιγιάρμπακιρ κ.ά.). Οι νίκες του ωστόσο αυτές δεν ήταν αρκετές ώστε να του εξασφαλίσουν την πρώτη θέση.
Ο Ερντογάν, από την άλλη πλευρά, επικράτησε στην ενδοχώρα, στα παραδοσιακά του προπύργια στον Εύξεινο Πόντο αλλά και στις περισσότερες από τις σεισμόπληκτες περιοχές (Γκαζιαντέπ, Σανλιούρφα, Καχραμάνμαρας κ.ά.). Οι οχτώ από τις συνολικά έντεκα επαρχίες που επλήγησαν από τον σεισμό ψήφισαν Ερντογάν, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου αντιθέτως επικράτησε μόνο σε τρεις (Άδανα, Χατάι, Ντιγιάρμπακιρ).
Το ερντογανικό μπλοκ της «Λαϊκής Συμμαχίας» τα πήγε ωστόσο καλά και στις βουλευτικές εκλογές, εξασφαλίζοντας – με 322 έδρες – την πλειοψηφία στην εθνοσυνέλευση των συνολικά 600 εδρών. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) είδε μεν τα ποσοστά του να υποχωρούν σε σχέση με τις βουλευτικές του 2018 (από το 42,56% στο 35,6%, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία), πλην όμως παραμένει πρώτο κόμμα στην εθνοσυνέλευση όπου διατηρεί και την πλειοψηφία μαζί και με τους συνοδοιπόρους του της «Λαϊκής Συμμαχίας». Το ποσοστά του ιδίου του Ερντογάν μειώθηκαν ελαφρώς σε όλα τα προπύργια του AKP σε σχέση με το 2018, ωστόσο κι αυτό δεν ήταν αρκετό ώστε να του στερήσει την πρωτιά στον πρώτο γύρο των προεδρικών.
Στη μάχη για τη βουλή, τα ποσοστά της τουρκικής αντιπολίτευσης ήταν, από την άλλη πλευρά, μάλλον απογοητευτικά. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) των Κιλιτσντάρογλου, Ιμάμογλου και Γιαβάς πήρε 25%, το ίδιο ποσοστό δηλαδή το οποίο παίρνει σε σχεδόν όλες τις βουλευτικές αναμετρήσεις από το 2011 και έπειτα. Το αντιπολιτευόμενο Καλό Κόμμα (İYİ) της Μεράλ Ακσενέρ ωστόσο, σύμφωνα με όσα έχουν δει μέχρι στιγμής το φως της δημοσιότητας, υποχώρησε κάτω από το 10%, ενώ κάτω από το 9% έπεσε και το HDP το οποίο πήρε μέρος σε αυτές τις βουλευτικές εκλογές μέσω της παράταξης Yeşil Sol. Όσο για τους Μπαμπατζάν και Νταβούτογλου, τους πρώην υπουργούς του Ερντογάν που μεταπήδησαν στο στρατόπεδο της αντιπολιτευόμενης «Εθνικής Συμμαχίας» των «έξι», εκείνοι… αγνοούνται.
Στον αντίποδα, το υποστηρικτικό προς τον Ερντογάν Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί σκαρφάλωσε πάνω από το 10%.
«Πηγές κοντά στον Τούρκο πρόεδρο είναι βέβαιες για μια νίκη σε δύο εβδομάδες από σήμερα […] λένε ότι οι ψηφοφόροι του Ογάν θα πάνε προς το μέρος του», γράφει o Ράγκιπ Σόιλου του Middle East Eye, αναφερόμενος στους 2,8 εκατομμύρια Τούρκους εκλογείς που ψήφισαν τον – προερχόμενο από τον εθνικιστικό χώρο – 55χρονο προεδρικό υποψήφιο Σινάν Ογάν στις 14 Μαΐου δίνοντάς του ποσοστό 5,2%.
Με το βλέμμα στραμμένο στις 28 Μαΐου, ο ίδιος ο Ογάν υποστήριξε πάντως σήμερα ότι προκειμένου να στηρίξει επισήμως κάποιον από τους δύο εναπομείναντες προεδρικούς υποψηφίους στον δεύτερο γύρο, θα πρέπει να έχει εξασφαλίσει ότι αυτός ο υποψήφιος θα στείλει τους πρόσφυγες (Σύρους, Αφγανούς κ.ά.) πίσω στις πατρίδες τους και τους Κούρδους/φιλοκούρδους (βλ. HDP) πίσω στο περιθώριο των τουρκικών πολιτικών εξελίξεων.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου έχει, από τη μεριά του, υιοθετήσει μεν σκληρή γραμμή στο προσφυγικό/μεταναστευτικό, αλλά δεν μπορεί να χάσει τους Κούρδους που τον στήριξαν στον πρώτο γύρο… Ο Ερντογάν, από την άλλη πλευρά, είχε διαρροές προς την πλευρά του Ογάν στις 14 Μαΐου (σε Σίβας, Ικόνιο, Καϊσέρι, Γιοζγκάτ), αλλά είναι, πολιτικά, μάλλον πιο κοντά στους ψηφοφόρους του 55χρονου εθνικιστή ως επιλογή…