Του Ηλία Νταλούμη

Από τις 28 Φεβρουαρίου έως τις 3 Μαρτίου 2019, πραγματοποιήθηκε στους Δελφούς, το «Delphi Economic Forum IV» ή όπως θα το λέγαμε στα καθ’ ημάς το «4ο Οικονομικό Συνέδριο των Δελφών».

Κρίνοντας από τη δημοσιότητα που κέρδισε – τουλάχιστον στην Ελλάδα – η όλη εκδήλωση κρίνεται ως πετυχημένη. Η επιτυχία όμως αυτή δεν σημαίνει και ότι δεν υπήρξαν και κάποια μειονεκτήματα. Απλό παράδειγμα η περίπτωση των 500 (πεντακοσίων) ομιλητών! Και μπορεί οι διοργανωτές να διαφήμισαν δεόντως αυτόν τον αριθμό, αλλά σίγουρα 500 άτομα είναι πολλά –πάρα πολλά– για να μιλήσουν μέσα σε τέσσερις ημέρες. Βέβαια το συνέδριο μπορεί να είχε το τίτλο του «οικονομικού», ουσιαστικά πάντως ήταν «επί παντός επιστητού».

Ανάμεσα λοιπόν στις πολλές ενότητες, το Σάββατο 2 Μαρτίου, υπήρχε και μία που είχε την ονομασία «Defence & Economy», που είχε ως συντονιστή τον συνάδελφο δημοσιογράφο Άγγελο Αθανασόπουλο. Εκεί μίλησαν ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Ευάγγελος Αποστολάκης, ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας Παναγιώτης Ρήγας, ο τομεάρχης Εθνικής Άμυνας της Νέας Δημοκρατίας Βασίλης Κικίλιας, ο επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) Κυριάκος Κυριακίδης και ο αντιπρόεδρος Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών της Lockheed Martin Aeronautics International/Aeronautics Ντένης Πλέσσας. Σε όσους «ξενίζει» η συμμετοχή του τελευταίου, θα πρέπει να τους θυμίσουμε ότι η Lockheed ήταν ένας από τους χορηγούς του συνεδρίου και δεν ήταν ο μόνος –με αυτήν την ιδιότητα– που συμμετείχε ως ομιλητής.

Να δούμε όμως τι ειπώθηκε στους Δελφούς. Ο μεν ΥΕΘΑ έδωσε ένα γενικό περίγραμμα τον πράξεων και των σχεδιασμών που ακολουθεί το υπουργείο του. Και δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Η πολιτική που ακολουθεί ή σχεδιάζει ένα υπουργείο –και στη συγκεκριμένη περίπτωση αυτό της Εθνικής Άμυνας– δεν ανακοινώνεται με λεπτομέρειες σε ένα συνέδριο. Αν μη τι άλλο λόγω χρόνου. Επομένως, οι γενικότητες της συγκεκριμένης ομιλίας, ήσαν μέσα στο πλαίσιο του όλου «σχήματος». Χαρακτηριστικό δείγμα της ομιλίας του κ. Αποστολάκη –και άκρως ενδεικτικό της «φιλοσοφίας» του– είναι και το ακόλουθο απόσπασμα: «αναγνωρίζοντας την άμεση συσχέτιση της αποτελεσματικότητας των Ενόπλων Δυνάμεων με την αξιοπιστία και τη διαθεσιμότητα του υλικού, και βέβαια πάντα με απόλυτο σεβασμό στις θυσίες του ελληνικού λαού, προωθούμε την υλοποίηση των άκρως απαραίτητων εξοπλιστικών προγραμμάτων».

Ίσως κάποιοι θεωρήσουν την άποψη αυτή ως «τεχνοκρατική». Πιθανώς δεν έχουν άδικο. Όμως από πότε μια τεχνοκρατική άποψη πρέπει να θεωρείται και ως κακή; Το ακριβώς αντίθετο ισχύει! Γιατί, αν μη τι άλλο, ένας τεχνοκράτης γνωρίζει καλά το αντικείμενό του και επομένως έχει άποψη γι’ αυτό. Και ας μην ξεχνάμε ότι ο ΥΕΘΑ, έχοντας εξαντλήσει – με επιτυχία μάλιστα – την ιεραρχία του Πολεμικού Ναυτικού, σαφώς και γνωρίζει το θέμα. Η γνώμη του, συνεπώς, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, έστω και αν αυτή εκφράζεται με γενικότητες.

Ο ΑΝΥΕΘΑ και ο τομεάρχης της ΝΔ μας έδωσαν ένα μικρό δείγμα του επιπέδου στο οποίο κινούνται. Ο μεν πρώτος, εκτός των άλλων, είπε: «προτεραιότητά μας λοιπόν πρέπει να είναι ένα ειρηνικό και ασφαλές διεθνές περιβάλλον, με δημοκρατία και οικονομική ανάπτυξη που θα τείνει στην άμβλυνση των ανισοτήτων. Είναι σαφές πως η αντίληψη αυτή κινείται στον αντίποδα του νεοφιλελευθερισμού, ο οποίος υπαγορεύει την επιβολή της οικονομίας στην πολιτική και κοινωνία και περιορίζει τη δημοκρατία μόνο στο πεδίο της οικονομίας, αποσυνδέοντάς την από τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ανθρώπων». Για να προσθέσει λίγο μετά: «η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, αποτελεί μια υπαρκτή παραγωγική δύναμη με προοπτικές ανάπτυξης στη βάση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που έχει η χώρα μας. Είναι ένας δυναμικός κλάδος που όχι απλά είναι βιώσιμος, αλλά εμφανίζει αξιοπιστία και ανταγωνιστικότητα και έχει μεγάλες προοπτικές διείσδυσης στις διεθνείς αγορές». Δε νομίζουμε ότι χρειάζεται να τα σχολιάσουμε. Μιλούν από μόνα τους…

Από την πλευρά του, ο τομεάρχης της ΝΔ δήλωσε ότι «υπάρχει απαίτηση το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας να περάσει στον 21ο αιώνα» και μάλιστα τόνισε, θέτοντας την ατζέντα για την εισαγωγή της τεχνολογίας στην άμυνα και ασφάλεια της χώρας: «στην καρδιά αυτής της πολιτικής βρίσκονται οι νέες τεχνολογίες (3d printing, UAVs, artificial intelligence). Στον πυρήνα της πρέπει να πρωταγωνιστούν οι αμυντικές μας βιομηχανίες που τώρα φυτοζωούν. Με όραμα, στρατηγική και συνέργειες πρέπει να τις μετατρέψουμε σε πηγή ανάπτυξης». Και στην προκειμένη περίπτωση είναι προφανές ότι περιττεύουν τα σχόλια. Αμφότεροι δείχνουν να αδυνατούν να αντιληφθούν τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Άμυνα στην χώρα μας.
Αντίθετα, ο επικεφαλής της ΓΔΑΕΕ, Κυριάκος Κυριακίδης, έκανε μία ουσιαστική παρέμβαση, η οποία κινήθηκε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του. Ιδού κάποια δείγματα: «θα ξεκινήσω με μία πρώτη διαπίστωση. Η άμυνα αποτελεί μία εξαιρετικά δαπανηρή υπόθεση. Διαπίστωση δεύτερη: το κόστος της αποτροπής είναι κλάσμα μόνο αυτού ενός πολέμου. Το κλάσμα αυτό μπορεί να μικρύνει, καθιστώντας την επένδυση μίας χώρας στην άμυνά της περισσότερο αποδεκτή, σε οικονομικούς όρους, από την κοινωνία. Για να γίνει αυτό απαιτείται η εδραίωση μίας συνεργατικής σχέσης μεταξύ των αρμοδίων με την άμυνα φορέων, δηλαδή του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και των αμυντικών βιομηχανιών». Για να προσθέσει: «η αμυντική βιομηχανία θα πρέπει να είναι κοινωνός αυτού του σχεδιασμού, ώστε να διευκολυνθεί να αναπτύξει τον δικό της σχεδιασμό, να υλοποιήσει τις κατάλληλες επενδύσεις και συνεργασίες και να προτείνει λύσεις και προϊόντα. Ταυτόχρονα χρειάζεται η, από πλευράς του κράτους, υποστήριξή τους, με την σθεναρή προβολή προς τους ξένους προμηθευτές της απαίτησης εμπλοκής της εγχώριας βιομηχανίας στον μέγιστο δυνατό βαθμό για την υλοποίηση των συμβολαίων που τους ανατίθενται. Εδώ αρχίζει η ευθύνη της εκάστοτε εταιρείας, κρατικής ή ιδιωτικής. Η οποία οφείλει να αναπτυχθεί και τοποθετηθεί στην αγορά κατάλληλα και έγκαιρα ώστε να μπορέσει να διεκδικήσει μερίδιο από τα πιθανά οφέλη. Ειδικότερα οι κρατικές βιομηχανίες θα πρέπει να εκπονήσουν και υλοποιήσουν ένα αναπτυξιακό σχέδιο απογαλακτισμού από το κράτος. Στην κατεύθυνση αυτή, προσωπική εκτίμηση αποτελεί ότι η εν μέρει ιδιωτικοποίησή τους, με το κράτος να διατηρεί το status του κύριου μετόχου, και η πρόσληψη κατάλληλων διευθυντικών στελεχών, αποτελεί το σημαντικότερο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Προφανώς αυτό θα πρέπει να συνδυαστεί με τον εξορθολογισμό των μεγεθών τους». Και έκλεισε την ομιλία του ως εξής: «γίνεται λοιπόν -νομίζω- αντιληπτό ότι υπάρχει ισχυρή διασύνδεση μεταξύ άμυνας και οικονομίας, μία σχέση η οποία δεν χρειάζεται να είναι ανταγωνιστική αλλά συνεργατική και θεωρώ ότι η συγκυρία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου ένας αριθμός σημαντικών πρωτοβουλιών στοχεύει στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, συνηγορεί στην περαιτέρω ανάπτυξη αυτής της σχέσης».

Ο λόγος που παραθέσαμε αυτά τα αποσπάσματα ήταν για να δείξουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να κάνουν πράγματα που θα βελτιώσουν την κατάσταση. Απλώς οι ιθύνοντες «ου βούλονται συνιέναι». Για να παραφράσουμε και λίγο τα Ευαγγέλια…

Τέλος ο κ. Πλέσσας – όπως ήταν φυσικό – ανέπτυξε τις απόψεις της εταιρείας του, αρκετά πειστικά αν και το παρακάτω σαφώς και δεν αποτελεί το καλύτερο επιχείρημα: «η αξιοποίηση των υποδομών και των τεχνικών ικανοτήτων της ΕΑΒ», υποστήριξε ο κ. Πλέσσας, συνεισφέρει προς τον σκοπό αυτό. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν και τα προγράμματα αναβάθμισης του στόλου των Ελληνικών F-16 και των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3C», Γιατί μπορεί, όταν αρχίσει, το πρόγραμμα των F-16, όντως να συνεισφέρει, αλλά αυτό των P-3C αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή! Να θυμίσουμε ότι, ενώ το πρώτο από αυτά τα αεροπλάνα θα έπρεπε να είχε παραδοθεί στα τέλη Ιανουαρίου του 2018, μέχρι σήμερα κανένας δεν είναι σε θέση να πει, υπεύθυνα και με ακρίβεια, πότε θα γίνει αυτό.

Αυτά τα ολίγα από τους Δελφούς και το «Economic Forum IV». Θέλουμε να ελπίζουμε ότι από το επόμενο –στον τομέα που θα αφορά την Άμυνα– θα αποκομίσουμε κάποια περισσότερα στοιχεία.