Ήταν καλοκαίρι του 2017, όταν μεγάλο κομμάτι του αραβικού κόσμου (η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Αίγυπτος, το Μπαχρέιν) τίναξε τις γέφυρες με το Κατάρ, τον καλύτερο «φίλο» της Τουρκίας του Ερντογάν στον Περσικό Κόλπο, οδηγώντας τη Ντόχα σε διεθνή απομόνωση, με την (ενυπόστατη) τότε αιτιολογία πως εκείνη στηρίζει εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες. Έπειτα από περίπου τριάμισι χρόνια, οι γέφυρες τελικώς θα αποκαθίσταντο, με την προηγηθείσα διπλωματική κρίση να έχει ωστόσο αφήσει πίσω της ένα νέο αμυντικό τοπίο.

Έως το 2017, η καταριανή πολεμική αεροπορία είχε στη διάθεσή της: 12 Mirage 2000, 18 μεταγωγικά (C-17, C-130J, Boeing 707, Boeing 727, Airbus 340), 21 εκπαιδευτικά (Pilatus PC-21) και 46 ελικόπτερα, όπως σημειώνει το αμερικανικό Breaking Defense.

Στην πορεία ωστόσο, και με φόντο τον ενδο-αραβικό διπλωματικό εμφύλιο, το Κατάρ θα προχωρούσε και σε νέες αγορές αμυντικών συστημάτων, ανεβάζοντας τον ρυθμό της εξοπλιστικής κούρσας που είχε ξεκινήσει ήδη από το 2014 υπό τις εντολές του εμίρη Ταμίμ Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι.

Εξοπλιστική κούρσα

Από το (κομβικό) 2017 λοιπόν και έπειτα, το Κατάρ, ο πιο στενός «σύμμαχος» της Τουρκίας του Ερντογάν μεταξύ των Αράβων, θα ξόδευε περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε τέτοιου τύπου αγορές.

Εάν ανατρέξει κανείς στη «λίστα με τα ψώνια», θα βρει συμβόλαια για την αγορά: 36 μαχητικών F-15QA και 24 ελικοπτέρων Apache από τις ΗΠΑ, 24 μαχητικών Eurofighter Typhoon και εννέα εκπαιδευτικών Hawk από τη Μεγάλη Βρετανία, 28 ελικοπτέρων NH-90 από την Ιταλία, και 36 μαχητικών Rafale από τη Γαλλία καθώς και δύο αεροσκαφών εναερίου ανεφοδιασμού A330 MRTT.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έως και το 2015, η πολεμική αεροπορία του Κατάρ ήταν η περισσότερο «αδύναμη» μεταξύ των χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ομάν, Κουβέιτ, Μπαχρέιν), όπως προκύπτει μέσα από και παλαιότερα δημοσιεύματα του καταριανού Al Jazeera. Ενώ στον αντίποδα, η καταριανή ναυτική δύναμη ήταν η αριθμητικά «ισχυρότερη».

Ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό

Έκτοτε ωστόσο, τα δεδομένα έχουν αλλάξει. «Ο αριθμός των σύγχρονων αεροσκαφών της πολεμικής αεροπορίας του Κατάρ πρόκειται να αυξηθεί εννέα φορές μέσα σε διάστημα επτά ετών… και ο στόλος των ελικοπτέρων να υπερδιπλασιαστεί», σύμφωνα με το αμερικανικό Breaking Defense, με την υποσημείωση ωστόσο πως μιλάμε για μια χώρα με πληθυσμό ολίγων εκατοντάδεων χιλιάδων Καταριανών (από τους περίπου 2,8 εκατομμύρια κατοίκους της, οι περισσότεροι είναι ξένοι που έχουν μετακομίσει εκεί για λόγους εργασίας).

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι το Κατάρ αναπτύσσει μεν έναν ανανεωμένο στόλο αεροσκαφών, τον οποίο όμως δεν θα μπορεί να πετά εξαιτίας ελλείψεων σε ικανό και εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Πως θα μπορούσε να ξεπεραστεί αυτό το πρόβλημα; Ένα πιθανό μοντέλο «λύσης» για τη Ντόχα είναι αυτό στο οποίο κατέληξαν πρόσφατα Κατάρ και Τουρκία. Ντόχα και Άγκυρα έχουν, ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, υπογράψει συμφωνία – με πενταετή ισχύ και δυνατότητα ετήσιας ανανέωσης – για την στάθμευση/ανάπτυξη καταριανών μαχητικών και μεταγωγικών αεροσκαφών εντός των τουρκικών συνόρων και την εκεί συνεκπαίδευση Τούρκων-Καταριανών.

Οι σχετικές πληροφορίες μιλούν για συνολικά 36 καταριανά αεροσκάφη (δώδεκα Rafale, δέκα Mirage 2000, και κάποια μεταγωγικά C-130J Super Hercules και C-17), με την Ντόχα μάλιστα να χρηματοδοτεί και την ανέγερση-αναβάθμιση των υποδομών που θα χρησιμοποιούν τα συγκεκριμένα αεροσκάφη εντός των τουρκικών συνόρων.

Anatolian Eagle 2021

«Μακροπρόθεσμα, η στάθμευση των μαχητικών αεροσκαφών θα μπορούσε να καταστεί μόνιμη, η Ντόχα μπορεί να σκεφτεί ακόμη και να τα δωρίσει στην Άγκυρα σε ένδειξη εκτίμησης», σημειώνουν οι συντάκτες του Breaking Defense, την ίδια ώρα που ο τουρκικός Τύπος «πανηγυρίζει» υποστηρίζοντας πως κατά αυτόν τον τρόπο – μέσω Κατάρ δηλαδή – οι Τούρκοι θα μπορέσουν να μάθουν και τα «μυστικά» μαχητικών αεροσκαφών (Rafale, Mirage 2000) που έχει στην κατοχή της η ελληνική πολεμική αεροπορία. Να σημειωθεί, δε, πως καταριανά Rafale πήραν μέρος και στην τουρκική άσκηση Anatolian Eagle 2021 που ολοκληρώθηκε προ εβδομάδων με βάση το Ικόνιο.

Για τους Καταριανούς λοιπόν, μια «λύση» θα ήταν να αρχίσουν να στέλνουν πιλότους με αεροσκάφη για εκπαίδευση εκτός των συνόρων και/ή να στρατολογούν ανθρώπινο δυναμικό από το εξωτερικό με στόχο να καλύψουν τα όποια κενά. Η Ντόχα φέρεται να προωθεί ήδη τέτοιες συμφωνίες «εκπαιδευτικού» χαρακτήρα με τις ΗΠΑ (Boeing) και την Ιταλία (Leonardo).

Ειρήσθω να παρόδω, υπενθυμίζεται πως η Τουρκία διατηρεί στη Ντόχα και μια στρατιωτική βάση (την οποία τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποκηρύσσουν ως «εστία αποσταθεροποίησης» για την ευρύτερη περιοχή του Κόλπου) με περίπου 5.000 Τούρκους στρατιώτες… ενώ, συγκριτικά, έως και το καλοκαίρι του 2017 οι εγκατεστημένοι εκεί Τούρκοι στρατιώτες δεν ξεπερνούσαν τους εκατό.

Εμπόδια μέσω Γαλλίας;

Αλλά και η στάθμευση καταριανών πολεμικών αεροσκαφών στο εξωτερικό δεν είναι απλή υπόθεση. Το αμερικανικό Breaking Defense υποστηρίζει, επικαλούμενο «πηγές» προερχόμενες από την αμυντική βιομηχανία, πως για να σταθμεύσει μια χώρα μαχητικά αεροσκάφη σε ξένα εδάφη θα πρέπει να έχει την προηγούμενη έγκριση της χώρας από την οποία έχουν προέλθει-αγοραστεί αυτά τα αεροσκάφη. Εάν μιλάμε για Rafale και Mirage, τότε η χώρα που θα πρέπει να δώσει το πράσινο φως προκειμένου οι Καταριανοί να μπορέσουν να «πάνε» Τουρκία, είναι η Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν… Ο οποίος Μακρόν όμως οδεύει προς τις προεδρικές εκλογές του 2022 στη σκιά της κόντρας του με τον Ερντογάν και τους (εγχώριους και εξωχώριους) ισλαμιστές, έχοντας απέναντί του ως αντίπαλο όχι κάποιον διεθνιστή αριστερό αλλά την Μαρίν Λεπέν…

Από την άλλη βέβαια, πέρα από τις όποιες πολιτικές διαστάσεις, υπάρχει και το προσδοκώμενο επιχειρηματικό-οικονομικό όφελος… γιατί η γαλλική αμυντική βιομηχανία θα μπορούσε να αποκτήσει έτσι έτσι (μέσω Κατάρ) πρόσβαση στην τουρκική αγορά… στη σκιά της ρήξης ΗΠΑ-Τουρκίας για τα F-35 λόγω των S-400…