Συμβαίνει ενίοτε, μέσα από τις κρίσεις και τα μεγάλα πλήγματα, να γεννιούνται ευκαιρίες (για κάποιους). Η παραπαίουσα και γονατισμένη από τον πολυετή εμφυλιοπολεμικό διχασμό Λιβύη δέχθηκε ένα νέο, βαρύτατο πλήγμα πριν από ακριβώς έναν χρόνο, όταν η κακοκαιρία «Daniel» σάρωσε την Κυρηναϊκή προκαλώντας καταστροφικότατες πλημμύρες στην παράκτια πόλη Ντέρνα και τις γύρω από αυτήν περιοχές.

Δύο παλαιά και κακοσυντηρημένα φράγματα, της δεκαετίας του 1970, κατέρρευσαν υπό το βάρος των υδάτων, αφήνοντας πίσω εικόνες απόλυτης καταστροφής: χιλιάδες νεκρούς, δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένους και υλικές ζημιές ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Όσα εμφυλιοπολεμικά είχαν προηγηθεί στη Λιβύη από το 2011 και κυρίως από το 2014 και έπειτα, προφανώς συνέβαλαν στο να καταστεί το μέγεθος της καταστροφής ακόμη μεγαλύτερο.

Οι πολυδιασπασμένοι και αναποτελεσματικοί μηχανισμοί διοίκησης, ο πολιτικός και διοικητικός διχασμός, οι ασταθείς θεσμοί, η διαφθορά και οι εγκαταλελειμμένες υποδομές «διόγκωσαν» τα πλήγματα της κακοκαιρίας, μέσα από αδυναμίες αποτροπής και αντιμετώπισης.

Εκ των υστέρων, συνολικά 16 άτομα (υπάλληλοι και συνεργάτες του δημοσίου, αξιωματούχοι, παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης κ.ά.) οδηγήθηκαν ενώπιον της δικαιοσύνης, καθώς κρίθηκε ότι έφεραν ευθύνες για την κακή κατάσταση στην οποία βρίσκονταν τα κακοσυντηρημένα φράγματα. Από αυτούς τους 16, κάποιοι, οι 12 ή οι 14 (οι αναφορές διαφέρουν, ανάλογα με την πηγή), βρέθηκαν αντιμέτωποι με ποινές φυλάκισης.

Ειρήσθω εν παρόδω, αξίζει να σημειωθεί ότι ο συνολικός αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων αυξήθηκε σημαντικά τα χρόνια του πολέμου στη Λιβύη… και ότι όλοι αυτοί οι δημόσιοι υπάλληλοι, όχι μόνο στα δυτικά αλλά και στα ανατολικά, πληρώνονται επί της ουσίας από την ίδια πηγή: τη λιβυκή Κεντρική Τράπεζα.

Ωστόσο, παράλληλα με τις διώξεις, τις καταγγελίες, τις αλληλοκατηγορίες και την αναζήτηση ευθυνών, θα ξεκινούσε και η κούρσα της ανοικοδόμησης.

Ήδη από τον Οκτώβριο του 2023, ο τότε ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Λιβύη, Αμπντουλαγιέ Μπατιλί, είχε καλέσει τις δύο πλευρές του λιβυκού διχασμού να ενώσουν τις δυνάμεις τους υπό τη σκέπη μιας ενοποιημένης εθνικής πλατφόρμας που θα προχωρήσει στην εκτίμηση των ζημιών και στην προώθηση έργων ανοικοδόμησης.

Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν έγινε. Η (δυτική) Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας-GNU του τουρκόφιλου Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα ανακοίνωσε, από την πλευρά της, ότι «στηρίζει» το προϋπάρχον ταμείο για την ανοικοδόμηση της Βεγγάζης και της Ντέρνα (Benghazi and Derna Reconstruction Fund) που είχε συσταθεί ήδη από το 2021.

«Ο πρωθυπουργός της Τρίπολης Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, ο οποίος έχει παρελθόν στις οικοδομικές επιχειρήσεις και στον χώρο των κατασκευών-και έχει βρεθεί στο στόχαστρο καταγγελιών για διαφθορά, είναι γνωστό ότι ενδιαφέρεται για την ανοικοδόμηση της Ντέρνα», έγραφε ο Αντρέα Σελίνο στον ιστοχώρο του ιταλικού Istituto per gli Studi di Politica Internazionale-ISPI τον περασμένο Ιανουάριο.

Ειρήσθω εν παρόδω, ο Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα υπενθυμίζεται ότι είναι ανιψιός του (πανίσχυρου κατά την κανταφική περίοδο) Αλί Ντμπέιμπα, πάλαι ποτέ δημάρχου της Μισράτα και άλλοτε (από το 1989 ως το 2011) προέδρου του λιβυκού κρατικού οργανισμού ODAC-Organization for the Development of Administrative Centres από τα «χέρια» του οποίου περνούσαν οι αναθέσεις κρατικών έργων υποδομών.

Σημαντική σημείωση: ο Αλί Ντμπέιμπα έχει βρεθεί εδώ και χρόνια στο στόχαστρο καταγγελιών (βλ. σχετικά άρθρα του OCCRP-Organized Crime and Corruption Reporting Project) που τον θέλουν να έχει υπεξαιρέσει δισεκατομμύρια δολάρια τα οποία έβγαλε στο εξωτερικό μέσω Ελβετίας και… Κύπρου.

Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας-GNU του Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα που έχει την έδρα της στα δυτικά (Τρίπολη) ήθελε, λοιπόν, να «στηριχθεί» το προϋπάρχον ταμείο για την ανοικοδόμηση της Βεγγάζης και της Ντέρνα (Benghazi and Derna Reconstruction Fund).

Η (ανατολική) Κυβέρνηση Εθνικής Σταθερότητας-GNS είχε, ωστόσο, άλλα σχέδια, καθώς προχώρησε στη σύσταση ενός νέου ταμείου ανοικοδόμησης για την Ντέρνα (Reconstruction Fund for Derna), στην κεφαλή του οποίου τοποθετήθηκαν οι υιοί του Χαλίφα Χαφτάρ, Σαντάμ και Μπελκασίμ.

Εν συνεχεία, το ταμείο αυτό έδωσε τη θέση του σε ένα νεότερο, το Libya Development and Construction Fund, το οποίο συστάθηκε με τις ευλογίες του λιβυκού κοινοβουλίου που έχει την έδρα του στα ανατολικά.

Στο τιμόνι του νέου αυτού ταμείου, τοποθετήθηκε ως επικεφαλής ο 43χρονος Μπελκασίμ Χαφτάρ, ένας από τους έξι υιούς του Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος έκτοτε κάνει μπίζνες συνάπτοντας συμφωνίες για την υλοποίηση έργων ανοικοδόμησης με εταιρείες κυρίως από την Αίγυπτο (“Arab Contractors”), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά -παραδόξως- και την Τουρκία. Και λέμε «παραδόξως», διότι η τουρκική πλευρά, η οποία τώρα τρέχει να κάνει ντιλ με τους Χαφτάρ στην ανατολική Λιβύη, είναι η ίδια που μέχρι πρότινος αποκήρυσσε στις επίσημες ανακοινώσεις της τον Χαλίφα Χαφτάρ ως «πραξικοπηματία» («putschist»).

«Ο Μπελκασίμ Χαφτάρ υπέγραψε συμβόλαια με τουρκικές εταιρείες για την υλοποίηση πολλών έργων στη Βεγγάζη… Αυτά τα έργα περιελάμβαναν τη συντήρηση και ολοκλήρωση της κεντρικής βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου της Βεγγάζης, τη συντήρηση και ανάπτυξη σταθμών επεξεργασίας λυμάτων και τον καθαρισμό της “Λίμνης της 23ης Ιουλίου”», σύμφωνα με όσα διαβάζουμε σε δημοσιεύματα του περασμένου Απριλίου (the Libya Observer, Northern Africa News).

Εν τω μεταξύ ωστόσο, η Τουρκία υπέγραψε κι άλλες συμφωνίες στη Λιβύη, όχι μόνο με το fund του Χαφτάρ αλλά και με άλλες βιομηχανίες (σιδήρου και χάλυβα) όπως είναι για παράδειγμα η United Libya Steel Company.

Σύμφωνα μάλιστα με όσα ανακοινώθηκαν επισήμως, η τουρκική TOSYALI και η United Libya Steel Company ετοιμάζονται πια, ως TOSYALI-SULB, να ανεγείρουν στην περιοχή της Βεγγάζης χαλυβουργικές εγκαταστάσεις που θα ξεχωρίζουν ως «οι μεγαλύτερες της υφηλίου»… Όσο για την τουρκική TOSYALI, εκείνη έχει, εκτός της Λιβύης, επενδύσεις και σε Αλγερία, Σενεγάλη και Ανγκόλα, μεταξύ άλλων.