Οι κίνδυνοι από τις διατάξεις

για εθνότητα-ιθαγένεια και τη γλώσσα

 

Του πρέσβη επί τιμή Αλέξανδρου Π. Μαλλιά

Δεν είναι ασφαλώς άστοχη η επισήμανση ότι τα ζητήματα της γλώσσας και της ιθαγένειας/εθνότητας όπως αντιμετωπίζονται μεν, αλλά δεν λύνονται με τη Συμφωνία των Πρεσπών αποτελούν την «Αχίλλειο Πτέρνα» της. Με γνώμονα την, όσο το δυνατόν, πληρέστερη και αντικειμενική ανάλυση, επέλεξα, στο παρόν τεύχος της «Α&Δ», να παραθέσω τα επιχειρήματά μου, που ήδη περιέχονται και στο βιβλίο μου «Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία- Αυτοψία της Δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης).

Η ανάλυση ακολουθεί τη δομή της Συμφωνίας.

1.Nationality: Αποκωδικοποίηση. Ιθαγένεια ή Υπηκοότητα ή Εθνικότητα;

Τα άρθρα Ι παράγραφος 3 εδάφιο B και 1 παρ. 3 εδάφιο C της Συμφωνίας εμφανίζονται ως πλέον προβληματικά από ελληνικής σκοπιάς. Κυρίως, όμως, είναι αυτά που, όχι συμπτωματικά, έχουν προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις.

Συγκεκριμένα, η παράγραφος 3b αναφέρει ότι “the nationality of the Second Party shall be Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia, as it will be registered in all travel documents”.

H επίσημη απόδοση στην Ελληνική είναι η εξής: «Η ιθαγένεια του Δεύτερου Μέρους θα είναι Μακεδονική/πολίτης της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, όπως αυτή θα αναγράφεται σε όλα τα ταξιδιωτικά έγγραφα».

Αν ανοίξουμε τα δικά μας διαβατήρια, θα διαπιστώσουμε ότι χρησιμοποιούμε επίσης την εγγραφή (3) Ιθαγένεια/Nationality: ΕΛΛΗΝΙΚΗ/HELLENIC.

Οι υπέρμαχοι της Συμφωνίας επιμένουν στην ουσιαστική διαφορά μεταξύ NATIONALITY και ETHNICITY, σημειώνοντας ότι η εθνοτική (ETHNIC) καταγωγή ή συμμετοχή σε εθνοτική ομάδα αποδίδεται με τον όρο αυτό και όχι με τον χρησιμοποιούμενο στη Συμφωνία όρο NATIONALITY. Οι πολέμιοι και σφοδροί επικριτές της, αντιθέτως, συνάγουν το συμπέρασμα ότι σημαίνει την αποδοχή και αναγνώριση «Μακεδονικής» εθνικής (εθνοτικής) ταυτότητας.

Ανέτρεξα όπως όφειλα να πράξω, στο Μεγάλο Λεξικό της Οξφόρδης (The New Oxford American Dictionary), δεύτερη έκδοση (2005). Στο λήμμα NATIONALITY (σελ. 1130) γράφει τα εξής:

  1. The status of belonging to a particular nation

– Distinctive national or ethnic character

– patriotic sentiment; nationalism

  1. An ethnic group forming a part of one or more political nations: for example, …all the main nationalities of Ethiopia.

Είναι σαφές ότι, καίτοι η ελληνική μετάφραση σε «ιθαγένεια» φαίνεται εκ πρώτης όψεως να είναι δόκιμη, στην αγγλική –δηλαδή στην επίσημη γλώσσα της Συμφωνίας– ο όρος nationality προσδιορίζει τον εθνοτικό χαρακτήρα (εθνική καταγωγή), άρα και την εθνότητα.

Συνεπώς, δεν είναι άδικη ή υπερβολική η ένσταση ως προς την καταλληλότητα της χρήσης του όρου NATIONALITY αντί του πλέον δόκιμου και κατάλληλου κατά την κρίση μου CITIZENSHIP. Δύσκολα μπορεί κάποιος να πείσει ότι η αποδοχή στη Συμφωνία του όρου MACEDONIAN δεν συνεπάγεται και την εθνικότητα και την εθνική καταγωγή.

Βεβαίως, η παράγραφος 3d του Άρθρου 1 ορίζει ότι “the terms “Macedonia” and “Macedonian” have the meaning given under Article 7 of this Agreement” (οι όροι Μακεδονία και Μακεδονικός έχουν την έννοια που τους δίδεται στο (από το) Άρθρο 7 της Συμφωνίας).

Ανατρέχοντας λοιπόν στις ασφαλιστικές δικλείδες και ερμηνείες του Άρθρου 7 παρ. 1, διαβάζουμε ότι “The Parties acknowledge that their respective understanding of the terms “Macedonia” and “Macedonian” refers to a different historical context and cultural heritage” [Tα Μέρη αναγνωρίζουν (παραδέχονται) ότι η αντίστοιχη/εκατέρωθεν εκ μέρους τους αντίληψη/κατανόηση των όρων «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» αφορά/αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και πολιτιστική κληρονομιά].

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Σύνταγμα της γειτονικής μας χώρας έχει επέλθει θεμελιώδης διαφορά σε σχέση με το αρχικό που υιοθετήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 1991.

TΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΣΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «Α&Δ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ.