Χρήστος Κεφαλής

ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΗ ΣΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ

Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ. Κιάφας 5, 10678 Αθήνα. Τηλ.: 210 3811077, Fax: 210 3811086. Καμβουνίων 9, 54621 Θεσσαλονίκη. Τηλ.: 2310 256146, Fax: 2310 256148. e-mail: epikentro@epikentro.gr,  www.epikentro.gr., ISBN: 978-960-458-828-2,  Σελίδες: 350

 

Να το πούμε από την αρχή. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο! Η περίοδος του Στάλιν σημάδεψε όχι μόνο την ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης και του κομμουνιστικού κινήματος γενικότερα, αλλά και ολόκληρου του κόσμου.

Σχεδόν όλοι γνωρίζουν ότι ο Στάλιν από το 1922, που ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ και ιδιαίτερα από το 1927 που εγκαθίδρυσε την μονοκρατορία του και ως το θάνατό του το 1953, έκανε όλων των ειδών τα εγκλήματα. Βεβαίως, πολέμησε το ναζισμό. Αφού όμως προηγουμένως είχε συμμαχήσει μαζί του! Το άτομο έκανε –χωρίς τον παραμικρό δισταγμό– αυτό που τον συνέφερε προσωπικά και μόνο. Η εξιστόρηση λοιπόν όλων ή σχεδόν όλων των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν εκείνη την περίοδο είναι βεβαίως μια άκρως απεχθής, οπωσδήποτε όμως και εξίσου διδακτική.

Ο συγγραφέας δηλώνει μαρξιστής. Κι όχι απλώς το δηλώνει, αλλά το έχει αποδείξει εμπράκτως. Εκτός των σχετικών βιβλίων που έχει γράψει είναι και διευθυντής σύνταξης του περιοδικού «Μαρξιστική Σκέψη». Τα γραφόμενά του τα θεμελιώνει καλά. Και βεβαίως αυτό δεν το κάνει επειδή είναι «εχθρός της επανάστασης». Το ακριβώς αντίθετο! Πιστεύει ότι ο Στάλιν και οι οπαδοί του έβλαψαν σημαντικά τον κομμουνισμό. Και αναμφίβολα έχει δίκιο. Ωστόσο αυτό που δεν εξηγεί κανένας μαρξιστής είναι πώς, όπου επικράτησε η «επανάσταση», είχαμε αντίστοιχες «δράσεις». Ο Μάο στην Κίνα δεν έπραξε ανάλογα; Να θυμηθούμε τη «Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση» από το 1966 έως το 1976; Ο Λένιν προκειμένου να επικρατήσει πλήρως η επανάσταση, δεν χρησιμοποίησε δεόντως και το σφυρί και το δρεπάνι; Αλλά και οι μετά τον Στάλιν, ο Χρουτσόφ και ο Μπρέζνιεφ, ακολούθησαν «δημοκρατικές μεθόδους»; Βεβαίως, δεν σκότωσαν, όπως ο Στάλιν. Όμως τα περιβόητα Γκούλαγκ τι ήσαν; Τόποι αναψυχής, πνευματικής ανασυγκρότησης και αναστοχασμού; Μπορεί ο Μαρξ να υπήρξε ένας από τους μεγάλους διανοητές του 19ου αιώνα, αλλά οι θεωρίες που διατύπωσε – μαζί με τον Ένγκελς μη το ξεχνάμε – σαφέστατα και δεν οδήγησαν στη σωτηρία τους προλετάριους. Όπου εφαρμόστηκαν έφεραν (πρώτα σ’ αυτούς που υποτίθεται θα έσωζαν) τον πόνο και την καταστροφή. Άσε που ούτε ο ίδιος ο Ένγκελς (βιομήχανος στο Μάντσεστερ της Αγγλίας το επάγγελμα και μέγας «καλοπερασάκιας») δεν διανοήθηκε να εφαρμόσει ούτε το ένα χιλιοστό τους στους εργάτες του…

Πάντως -το επαναλαμβάνουμε- το βιβλίο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Έχει πάντως ένα ελάττωμα: οι εικόνες του – σπανιότατες, αν όχι μοναδικές – δεν «συνεργάζονται» με τις λεζάντες τους κι αυτό κουράζει τον αναγνώστη.