Η Δύση πορεύεται πια – εκατό χρόνια έπειτα από τις «κοσμοϊστορικές προοπτικές» και τα «περιγράμματα» περί «παρακμής» του Όσβαλντ Σπένγκλερ – μέσα σε ένα πλέγμα από προκλήσεις, ρωγματώσεις, αντιφάσεις και παραδοξότητες, ενίοτε πυροβολώντας τα πόδια της, μακριά από κάθε έννοια μονοπολικής δυτικής κυριαρχίας. 

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον παραιτήθηκε από την ηγεσία των Τόρις, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την έξοδό του και από την πρωθυπουργία, μέσα σε συνθήκες περιρρέουσας απαξίωσης (του ιδίου, του κόμματός του, της βρετανικής πολιτικής σκηνής).

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζό Μπάιντεν από την άλλη πλευρά, δημοσκοπικά απαξιωμένος και εκείνος, βλέπει τη δική του παράταξη, το Δημοκρατικό κόμμα, να οδεύει προς ήττα στις επερχόμενες ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου, από τις οποίες πρόκειται να κριθούν οι νέες πλειοψηφίες στο Κογκρέσο (Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία), με την πλάστιγγα να γέρνει κατά πάσα πιθανότητα υπέρ των Ρεπουμπλικάνων.  

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία απώλεσε την πλειοψηφία στην εθνοσυνέλευση… Ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία το πιο πιθανό είναι πως δεν θα ανανεώσει την θητεία στην πρωθυπουργία έπειτα από τις εκλογές του 2023… Και ο  καγκελάριος Όλαφ Σολτς στη Γερμανία βλέπει τη δημοτικότητά του να καταρρέει. 

Οι 5 από τους 7

Με άλλα λόγια, από τους ηγέτες των χωρών της ομάδας των G7, που συγκεντρώθηκαν τον Ιούνιο στις βαυαρικές Άλπεις (δίνοντας στη δημοσιότητα μια σειρά από μάλλον άστοχες φωτογραφίες με γέλια, χαλαρή διάθεση, ανοιχτά πουκάμισα κ.ά.), τουλάχιστον οι πέντε βλέπουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους να τρέμει.

Και όλα αυτά, με φόντο έναν πόλεμο (στην Ουκρανία) και μια παγκόσμια μετα-πανδημική κρίση (ενεργειακή, επισιτιστική, πληθωριστικών τάσεων).

Υπό άλλες συνθήκες, οι συσχετισμοί ίσως να μην προκαλούσαν την ίδια εντύπωση. 

Υπό τις τρέχουσες συνθήκες ωστόσο, κάθε δυτική αστάθεια μεγεθύνεται ακόμη περισσότερο και εκπλήσσει αρνητικά στην σκιά προκλήσεων από πολλές απόψεις πρωτοφανών. 

Αντιφάσεις 

Όπως άλλωστε ξενίζουν και οι αντιφάσεις των Ευρωπαίων, που από τη μία πλευρά επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία του Πούτιν λόγω του πολέμου, και από την άλλη αυξάνουν τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία εν μέσω πολέμου… εν αναμονή της ενεργοποίησης των προαναφερθεισών κυρώσεων. «Σύμφωνα με την εταιρεία διαχείρισης θαλάσσιων μεταφορών Banchero Costa, το πρώτο εξάμηνο του έτους η ΕΕ εισήγαγε διά θαλάσσης 223 εκατ. τόνους ρωσικού αργού, ποσότητα κατά 15,3% αυξημένη σε σύγκριση με τις εισαγωγές το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του περασμένου έτους. Εχει προηγηθεί η απόφαση που έλαβαν στις αρχές Ιουνίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες να απαγορεύσουν τις διά θαλάσσης εισαγωγές ρωσικού αργού, η οποία τίθεται όμως σε ισχύ από τις 5 Δεκεμβρίου 2022», διαβάζουμε σε πρόσφατο άρθρο στην «Καθημερινή».  

Δεδομένων των προαναφερθέντων, και ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, θα περίμενε κανείς πως τα χειρότερα… έπονται. Οι τάσεις δείχνουν όντως προς κατευθύνσεις εάν όχι επιδείνωσης τότε οπωσδήποτε περαιτέρω όξυνσης των εντάσεων, με την Τουρκία του Ερντογάν, για παράδειγμα, να μεταφέρει τις επόμενες εβδομάδες την ένταση σε Κύπρο και Ανατολική Μεσόγειο. 

Προς μια νέα τουρκική «φιέστα» στα κατεχόμενα 

Μιλώντας στις 7 Ιουλίου στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, ο εκτελεστικός διευθυντής του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC), Έντι Ζεμενίδης, που επισκέφθηκε την Αθήνα και είχε συνάντηση στο υπουργείο Εξωτερικών με τον Νίκο Δένδια, δήλωσε πως στην Ουάσιγκτον κυκλοφορούν φήμες ότι ο Ερντογάν πρόκειται να κάνει «κάτι μεγάλο στα κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου», ενδεχομένως προχωρώντας ακόμη και σε ανακοινώσεις περί επικείμενης προσάρτησής τους στην Τουρκία. Σημειώνεται πως ανάλογες φήμες κυκλοφορούν εδώ και καιρό στο twitter, από αμερικανικούς λογαριασμούς (Eissenstat, Danforth κ.ά.).

Για «ακραία σενάρια που θέλουν τον Ερντογάν να επιχειρεί κινήσεις “προσάρτησης” των κατεχομένων της Κύπρου πριν από τις επόμενες τουρκικές εκλογές», γράφαμε χαρακτηριστικά στο Α&Δ πίσω στις αρχές του περασμένου Ιουνίου. Ενώ για το Βαρώσι που «ανοίγει» και τα περιθώρια που «στενεύουν» στο Κυπριακό, γράφαμε στο Α&Δ και πριν από ακριβώς έναν χρόνο, τον Ιούλιο του 2021, με φόντο την περυσινή φιέστα των κ.κ. Ερντογάν και Τατάρ στα κατεχόμενα. 

Τι ακριβώς θα ακολουθήσει τις επόμενες εβδομάδες, μένει να φανεί. Εάν ωστόσο πέρυσι το δυτικό μπλοκ είχε να ανησυχεί για την πανδημία του κορωνοϊού, φέτος οι ανησυχίες έχουν πολλαπλασιαστεί κλονίζοντας μια σειρά από δυτικές ηγεσίες που δείχνουν να είναι πια πιο ασταθείς από όσο ήταν. 

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί, πως ακόμη σε σε περιόδους κρίσης, η Δύση έχει πρακτικά επιδείξει ικανότητες επιβίωσης, συνέχειας και αποφασιστικότητας στη διεθνή σκηνή. 

Υπενθυμίζεται πως ειδικά ως προς τις ΗΠΑ, ακόμη και κατά την – σε πολλά επίπεδα προβληματική – τετραετία Τραμπ, τέθηκαν οι βάσεις (βλ. έναρξη στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ) για όσα θα ακολουθούσαν (βλ. πρωτόκολλα τροποποίησης της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ MDCA, αναβάθμιση Αλεξανδρούπολης κ.ά.). 

Ο Μάικ Πομπέο, που είχε ως επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ χειριστεί πολλά από τα προαναφερθέντα, παραμένει ενεργός στην πολιτική σκηνή, κερδίζοντας μάλιστα έδαφος εντός του ρεπουμπλικανικού κόμματος ενόψει των προεδρικών του 2024. Αλλά και ο Ρον Ντε Σάντις από την άλλη πλευρά, ο νυν κυβερνήτης της πολιτείας της Φλόριντα, που θεωρείται δυνητικό φαβορί για την προεδρία, έχει το προφίλ ενός «πολύ πιο έξυπνου Ντόναλντ Τραμπ» που θα μπορεί μεν να φέρει ανατροπές εντός των ΗΠΑ αλλά όχι και στη διεθνή σκηνή. 

Από εκεί και πέρα, ο Μπόρις Τζόνσον που φεύγει προφανώς και δεν πρόκειται να λείψει σε κανέναν, σε αντίθεση με τους κ.κ. Μακρόν και Ντράγκι που αμφότεροι έχουν όμως ακόμη δρόμο μπροστά τους να διανύσουν.