Σύσσωμη η Δύση έσπευσε στις 23 Μαΐου να καταδικάσει «με τον πιο έντονο τρόπο την πράξη κρατικής αεροπειρατείας που… είχε ως αποτέλεσμα…την παράνομη σύλληψη του Λευκορώσου ακτιβιστή Ρομάν Προτασέβιτς», όπως θα σημείωνε σε σχετική ανακοίνωση και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. 

Ποιοι δεν καταδίκασαν (μεταξύ άλλων); Οι Ρώσοι που στηρίζουν τον Λευκορώσο πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο (έναν ηγέτη που τον επόμενο μήνα συμπληρώνει… 27 συναπτά έτη στην εξουσία), οι Κινέζοι (που ούτως ή άλλως δεν φημίζονται για τις δημοκρατικές τους ευαισθησίες) και οι… Τούρκοι απέναντι στην παράνομη δράση των οποίων ωστόσο μεγάλο μέρος της Δύσης επιμένει να κάνει τα στραβά μάτια. 

Αν και ΝΑΤΟική, η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φέρεται μάλιστα να άσκησε και ενδοΝΑΤΟικές πιέσεις, ζητώντας και τελικώς εξασφαλίζοντας μια πιο ήπια ανακοίνωση από τη Συμμαχία έναντι του καθεστώτος Λουκασένκο, σε αντίθεση με όσα (σκληρότερα) προωθούσαν άλλες χώρες όπως η Πολωνία, η Λιθουανία και η Λετονία. 

Με το βλέμμα σε Λουκασένκο – Ρωσία 

Υπάρχει η εκτίμηση πως η Άγκυρα έκλεισε έτσι – μέσω Λουκασένκο – το μάτι στους Ρώσους, σε μια προσπάθεια να πείσει τη Μόσχα να άρει τους σχετικούς περιορισμούς (που έχουν επιβληθεί με πρόσχημα την πανδημία) και να ανοίξει τον δρόμο για την έλευση Ρώσων τουριστών στην Τουρκία το καλοκαίρι του 2021. 

Η Μόσχα ωστόσο δεν ανταποκρίθηκε. Ή μάλλον ανταποκρίθηκε… επεκτείνοντας όμως τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς για όσους θέλουν να επισκεφθούν την Τουρκία έως και τις 21 Ιουνίου (έπειτα δηλαδή και από τη συνάντηση που αναμένεται να έχουν Μπάιντεν-Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες στις 14 Ιουνίου)…  

Το ίδιο το καθεστώς Ερντογάν, παρά τα όσα «ανθρωπιστικά» διαμηνύει κατά καιρούς (υπέρ των Παλαιστίνιων, των Τουρκοκυπρίων, της φερόμενης ως «τουρκικής» μειονότητας στην Ελλάδα, των μουσουλμάνων της Ευρώπης κ.ά.), στην πραγματικότητα ηγείται ενός μηχανισμού 

  • που «ειδικεύεται» στο να παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, ειδικά όταν πρόκειται για τα δικαιώματα των πολιτικών του αντιπάλων (βλέπε HDP), 
  • που παραβιάζει την εθνική κυριαρχία γειτονικών κρατών (Ιράκ, Συρία κ.ά.), 
  • που επιδίδεται σε παράνομες συλλήψεις αντιφρονούντων, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός των τουρκικών συνόρων. 

Το μόνο που δεν έχουν κάνει ακόμη οι Τούρκοι είναι να προσγειώσουν σε τουρκικό έδαφος με τη βία κάποιο ξένο αεροπλάνο και να συλλάβουν τους επιβάτες. Όλα τα άλλα, ή σχεδόν όλα τα άλλα, τα έχουν κάνει, συχνά μάλιστα σε συνεργασία και με τις Αρχές ξένων χωρών, εργαλειοποιώντας κατά τρόπο καταχρηστικό και την Interpol (όταν εκδίδονται για παράδειγμα σήματα/εντάλματα με παραπλανητικές ποινικές κατηγορίες κατά υπόπτων που στην πραγματικότητα όμως διώκονται πολιτικά). 

Ο Νέιτ Σένκαν του αμερικανικού Freedom House γράφει στην αμερικανική έκδοση του περιοδικού Foreign Affairs για την πρακτική σειράς καθεστώτων να «πειθαναγκάζουν» («co-opt or coerce») τις τοπικές Αρχές σε άλλες χώρες να κάνουν εκείνες όλη τη «βρώμικη δουλειά» για λογαριασμό τους. «Η Τουρκία έχει τελειοποιήσει αυτήν την προσέγγιση», γράφει ο Σένκαν. «Σε τουλάχιστον 17 χώρες, μέχρι και τη Βουλγαρία, την Γκαμπόν, το Κόσοβο, τη Μαλαισία και το Πακιστάν, η τουρκική κυβέρνηση έχει πιέσει τις τοπικές Αρχές να συλλάβουν Τούρκους φυγάδες ή εξόριστους…Οι κρατούμενοι έχουν παραδωθεί στην Τουρκία, κατά παραβίαση του διεθνούς δικαίου που απαγορεύει την επαναπροώθηση (refoulement) σε χώρα όπου ο κρατούμενος ίσως υποστεί κακομεταχείριση («ill treatment»). Η Άγκυρα υποστηρίζει πως έχει φέρει πίσω στην Τουρκία περισσότερους από 100 ανθρώπους με τέτοιες μεθόδους», συνεχίζει ο Σένκαν. 

Translational repression

«Το πρόγραμμα διεθνούς-διακρατικής καταστολής (translational repression) και εξωδικαστικών εκδόσεων (extrajudicial rendition) της Τουρκίας είναι περισσότερο εκτενές από κάθε άλλης χώρας. Και συνεχίζεται ακάθεκτο», καταγγέλλει από την πλευρά του ο ακαδημαϊκός Χάουαρντ Είζενστατ του αμερικανικού St. Lawrence University. 

Δύο πρόσφατες τουρκοκεντρικές υποθέσεις, που έλαβαν χώρα μάλιστα αμφότερες σχεδόν παράλληλα με την υπόθεση της πτήσης 4978 της Ryanair και τη σύλληψη του Προτασέβιτς στο Μινσκ, ήρθαν να επιβεβαιώσουν ακριβώς αυτήν την τάση.  

Στις 31 Μαΐου ο Σελαχαντίν Γκιουλέν, ανιψιός του κατηγορούμενου από την Άγκυρα ως πραξικοπηματία, εξόριστου στις ΗΠΑ Τούρκου ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, οδηγήθηκε σιδηροδέσμιος πίσω στην Τουρκία από άνδρες των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (MİT). Η σύλληψή του έγινε στην Κένυα ενώ εκείνος αγνοείτο ήδη από τις 03 Μαΐου, με την Κένυα να ξυπνά προφανώς μνήμες και από την υπόθεση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν. 

Στις 31 Μαΐου του 2021 ωστόσο, θα χάνονταν μυστηριωδώς τα ίχνη και ενός άλλου φερόμενου ως γκιουλενιστή Τούρκου στην Κιργιζία/Κιργιστάν. Ο λόγος για τον 53χρονο Ορχάν Ινάντι, τον επικεφαλής του σχολικού δικτύου Sapat Educational Institutions, που φέρεται να διατηρεί δεσμούς με το δίκτυο του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο Ινάντι  εξακολουθούσε να αγνοείται. Η σύζυγός του κατήγγειλε πως εκείνος κρατείτο εντός της τουρκικής πρεσβείας στην πρωτεύουσα Μπισκέκ, από άνδρες των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών που τον υπέβαλαν σε βασανιστήρια ζητώντας του να υπογράψει έγγραφα που θα κάνουν πιο εύκολη την έκδοσή του πίσω στην Τουρκία μιας και ο ίδιος έχει διπλή υπηκοότητα. 

Η υπόθεση, εάν αποδειχθεί τελικώς πως ισχύουν οι καταγγελίες (αυτό που επιβεβαιώνεται προς το παρόν είναι πως οι Τούρκοι είχαν όντως ζητήσει στο πρόσφατο παρελθόν την έκδοση του Ινάντι), θυμίζει την περιπέτεια του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι που είχε δολοφονηθεί το 2018 μέσα στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, με το καθεστώς Ερντογάν τότε να διαρρηγνύει τα ιμάτιά του εκφράζοντας αποτροπιασμό…    

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποδέχθηκε πάντως στην Άγκυρα στις 09 Ιουνίου τον Κιργίζιο ομόλογό του, Σαντίρ Γιαπάροφ. 

«Με τον αγαπητό αδελφό μου, συμφωνούμε πως η FETO (σ.σ. η φερόμενη ως «τρομοκρατική» οργάνωση του Γκιουλέν) αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια και των δύο χωρών… Θα ενώσουμε inshallah τις δυνάμεις μας και θα ξεπεράσουμε αυτήν την απειλή μαζί», δήλωσε ο Ερντογάν. Παίρνοντας τον λόγο, ο Κιργίζιος πρόεδρος δεν θα παρέλειπε να χαιρετίσει την άνοδο της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή…