Πόσο «αόρατα» είναι, στην πράξη, τα μαχητικά αεροσκάφη τεχνολογίας stealth; Υπάρχουν, άραγε, ραντάρ ικανά να δουν πίσω από την όποια «απόκρυψη» εντοπίζοντας τα ίχνη τους; Και αν όχι, πότε αναμένεται να υπάρξουν και πόσο «ικανά» θα είναι;

Ερωτήματα όπως τα παραπάνω επανέρχονται στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια, ήδη από τη δεκαετία του 1980 και – πολύ δε περισσότερο – από τη δεκαετία του 1990 και έπειτα.

Το F-117 της Lockheed είχε κάνει την παρθενική του πτήση πριν από περίπου 40 χρόνια, ως το «πρώτο stealth μαχητικό». Ακριβώς ένα τέτοιο αεροσκάφος (F-117 Nighthawk) επρόκειτο, όμως, να καταρριφθεί την άνοιξη του 1999 από τους Σέρβους στα Βαλκάνια με σοβιετικούς πυραύλους εδάφους-αέρος, κατά τη διάρκεια των νατοϊκών βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας, «συνδαυλίζοντας» έτσι την όλη συζήτηση γύρω από τον βαθμό «αορατότητας» της τεχνολογίας stealth.

Περισσότερες από δύο δεκαετίες μετά, η τεχνολογία έχει κάνει άλματα και τα stealth έχουν πια «διεθνοποιηθεί» (βλ. αμερικανικά F-22 και F-35, κινεζικά J-20, ρωσικά Su-57), πλην όμως πολλά από εκείνα τα ερωτήματα της δεκαετίας του 1990 εξακολουθούν να αναζητούν απαντήσεις.

Η γερμανική Hensoldt παρουσίασε πριν από περίπου τρεις εβδομάδες το Twinvis Sheltered. Ο λόγος για ένα παθητικό ραντάρ το οποίο όμως θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντί-stealth, σύμφωνα με όσα αναφέρει η ίδια η κατασκευάστρια εταιρεία και αναπαράγουν εξειδικευμένα αμυντικά σάιτ όπως το DefenseNews.

Το ίδιο θέμα είχε προσελκύσει τα φώτα της δημοσιότητας και παλαιότερα. «Όχι πια stealth; Μια γερμανική εταιρεία κατασκευής ραντάρ λέει ότι εντόπισε F-35», έγραφε το DefenseNews προ ετών, με αφορμή τότε μια άλλη, παρομοίου περιεχομένου, ανακοίνωση της Hensoldt.

Η γερμανική εταιρεία είχε υποστηρίξει ότι ένα δικό της ραντάρ τύπου Twinvis είχε καταφέρει να ιχνηλατήσει την πορεία δύο F-35 για περίπου 150 χιλιόμετρα καθώς εκείνα αποχωρούσαν από το ILA Berlin Air Show που είχε λάβει χώρα στη γερμανική πρωτεύουσα την άνοιξη του 2018.

Η Lockheed Martin είχε αναφέρει τότε, στην προσπάθειά της να δικαιολογήσει την είδηση την οποία προφανώς αποδεχόταν ως βάσιμη, ότι τα εν λόγω F-35, που είχαν απογειωθεί από το Βερολίνο, έφεραν πάνω τους ανακλαστήρες ραντάρ και αναμεταδότες που καθιστούσαν πιο εύκολο τον εντοπισμό τους.

Ωστόσο, ειδικοί υποστηρίζουν ότι παθητικά ραντάρ, όπως το Twinvis της γερμανικής Hensoldt, δύνανται – σε κάθε περίπτωση – να λειτουργήσουν ως game changer, αλλάζοντας δηλαδή τους όρους του παιχνιδιού στο πεδίο της «μάχης» μεταξύ τεχνολογιών stealth και τεχνολογιών ανίχνευσης.

Σημειώνεται ότι σε αντίθεση με τα συμβατικά συστήματα ραντάρ (που εκπέμπουν παλμούς ραδιοκυμάτων και εν συνέχεια μετρούν τις ανακλάσεις που κάνουν αυτά τα ραδιοκύματα πάνω στους πιθανούς στόχους εντοπισμού), τα παθητικά ραντάρ δεν εκπέμπουν σήματα αλλά εντοπίζουν τους όποιους πιθανούς στόχους κατά τρόπο «σιωπηλό», μετρώντας τις ανακλάσεις που κάνουν πάνω σε αυτούς τους στόχους άλλα ραδιοκύματα (τηλεοπτικών δικτύων, ραδιοφωνικών σταθμών κ.ά.).

«Ως αποτέλεσμα, οι πιλότοι δεν γνωρίζουν ότι παρακολουθούνται και οι παθητικοί αισθητήρες είναι πολύ πιο δύσκολο να εντοπιστούν και να μπουν στο στόχαστρο», σημειώνει στο σχετικό άρθρο του για τον ιστοχώρο DefenseNews ο Λίνους Χέλερ.

Η γερμανική Hensoldt υποστηρίζει, πάντως, δια τους εκπροσώπου της, Λόταρ Μπελτς, ότι έχει ήδη δεχθεί παραγγελίες για το σύστημα ραντάρ Twinvis από τέσσερις διαφορετικούς πελάτες τους οποίους δεν κατονομάζει (προκειμένου να μην μάθουν οι ανταγωνιστές τους ότι διαθέτουν ένα τέτοιου τύπου ραντάρ) και ότι διαπραγματεύεται παράλληλα σειρά από άλλες παραγγελίες με πολλές χώρες, νατοϊκές και μη…