Συνέντευξη στον Ηλία Νταλούμη

Στο προηγούμενο τεύχος της ΑΜΥΝΑΣ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ (Ιούνιος 2018), παρουσιάσαμε το βιβλίο του καθηγητή André Gerolymatos «ΕΜΦΥΛΙΟΣ. ΕΛΛΑΔΑ 1943 – 1949. ΕΝΑΣ ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΕΜΟΣ». Θέλοντας να γνωρίσουμε καλύτερα τον συγγραφέα, που ίσως δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στο ευρύ κοινό λόγω της μακράς διαμονής του στο εξωτερικό, συζητήσαμε μαζί του για το επιστημονικό έργο του και τη στάση των Ελλήνων απέναντι στα διδάγματα από τον Εμφύλιο Πόλεμο.

ΑΜΥΝΑ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ (Α&Δ): Κύριε Gerolymatos, πριν πούμε οτιδήποτε άλλο, ας γνωριστούμε. Θα θέλατε να μας πείτε για την καταγωγή, τις σπουδές και το αντικείμενο της εργασίας σας και πού την εξασκείτε;

André Gerolymatos (A.G.): Γεννήθηκα στην Αθήνα, αλλά οι γονείς μου ήρθαν στον Καναδά, όταν ήμουν μόλις 6 ετών. Μεγάλωσα στο Μόντρεαλ. Σπούδασα στο πανεπιστήμιο McGill κλασικές σπουδές και σύγχρονη ιστορία. Η διατριβή μου ήταν πάνω στον ανταρτοπόλεμο. Το 1996 ήρθα στο πανεπιστήμιο Simon Fraser, όπου ανέλαβα την έδρα Ελληνικών Σπουδών του Ελληνοκαναδικού Κογκρέσου της Βρετανικής Κολομβίας και, το 2011, έγινα διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Τα ακαδημαϊκά μου ενδιαφέροντα εστιάζονται στον ανταρτοπόλεμο, κυρίως στα πεδία της Μέσης Ανατολής, στην ιστορία της κατασκοπίας, ιδίως στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με έμφαση στην Ελλάδα, και στην ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα.

Α&Δ: Γιατί ασχοληθήκατε με τον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο; Απλό επιστημονικό ενδιαφέρον ή υπάρχουν και κάποια προσωπικά–οικογενειακά βιώματα που σας «εξώθησαν»;

A.G.: Ήταν, κυρίως, επιστημονικό ενδιαφέρον, θέλοντας να υπογραμμίσω το στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας το 1946 και σήμερα. Οι Αμερικανοί πάντα θεωρούσαν την Τουρκία ως το σημαντικότερο κράτος στην περιοχή, από στρατηγικής άποψης, και ξέχασαν ότι η πρώτη του νίκη στον Ψυχρό Πόλεμο επιτεύχθηκε στην Ελλάδα.

Α&Δ: 69 χρόνια μετά τη λήξη του Εμφυλίου, πώς πιστεύετε ότι τον αντιμετωπίζουν οι Έλληνες; Έχουμε φτάσει σε σημείο που να μπορούμε να μιλάμε «ελεύθερα» γι’ αυτόν ή είμαστε ακόμα δέσμιοι των προκαταλήψεών μας;

A.G.: Είναι γνωστό ότι οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τον Εμφύλιο με το να μη μιλάνε γι’ αυτόν! Ακόμα δεν έχει επιτευχθεί η Εθνική Συμφιλίωση. Τον βλέπουμε, μονοδιάστατα, ως μαύρο ή άσπρο και θεωρούμε ως υπαίτιους τους οπαδούς της άλλης πλευράς. Δεν υπολογίζουμε ότι οι ήττες και οι νίκες της Αριστεράς και της Δεξιάς είχαν συνέπειες για όλο το ελληνικό έθνος, και αυτή είναι η τραγική διάσταση του Εμφυλίου. Η «διαμάχη» ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα θα τελειώσει μόνο, όταν οι μεν «δεξιοί» παραδεχθούν ότι ο Μάρκος Βαφειάδης υπήρξε ικανότατος στρατηγός γι’ ανταρτοπόλεμο και οι δε «αριστεροί» πράξουν το ίδιο για τον Τσακαλώτο, όπως έγινε και για τους στρατηγούς Γκραντ και Λη στον Αμερικανικό Εμφύλιο. Αυτό θα είναι μια πρώτη ένδειξη ότι υπάρχει συμβιβασμός. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ένας εμφύλιος πόλεμος δεν έχει νικητές και ηττημένους, μόνο θύματα.

Α&Δ: Ποιο θα είναι το αντικείμενο του επόμενού σας έργου;

A.G.: Το επόμενο βιβλίο μου, το οποίο επίσης θα εκδοθεί από τον οίκο «Διόπτρα», ασχολείται με τον «Μυστικό Πόλεμο» που διεξήχθη στην Ελλάδα εναντίον των δυνάμεων του Άξονα κατά τη διάρκεια της Κατοχής.

Α&Δ: Κύριε Gerolymatos σας ευχαριστούμε πολύ κι ευχόμαστε καλή επιτυχία στο επόμενό σας βιβλίο, το οποίο ανυπομονούμε να διαβάσουμε και να παρουσιάσουμε στους αναγνώστες μας.