«Ελλάδα-Αλβανία: Αλήθειες και Σκιές» τιτλοφορείται το νέο -έβδομο κατά σειρά- βιβλίο του πρέσβη επί τιμή Αλέξανδρου Π. Μαλλιά, ο οποίος, ασφαλώς, είναι γνωστότατος στους αναγνώστες της «Α&Δ» ως διπλωματικός σύμβουλος και αρθρογράφος της επί πολλά χρόνια πλέον.

Στο βιβλίο του, που μόλις κυκλοφόρησε και παρουσιάστηκε σε μεγάλη δημόσια εκδήλωση στις 10 Απριλίου στην Ελληνοαμερικανική Ένωση (Μασσαλίας 22, Αθήνα) ο βετεράνος διπλωμάτης, που έχει διατελέσει πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον, τα Τίρανα και τα Σκόπια, αναλύει τις προβληματικές εξελίξεις στις σχέσεις της χώρας μας με την γειτονική Αλβανία.

Η υπόθεση της σκευωρίας, της καταδίκης και πολύμηνης φυλάκισης του εκλεγμένου δημάρχου της Χειμάρρας, κ. Φρέντη Μπελέρη, κατέδειξε για μια ακόμη φορά -όπως, επανειλημμένα έχει τονίσει ο κ. Μαλλιάς- την επί τρεις δεκαετίες διαπιστωμένη αδυναμία της ελληνικής πολιτικής να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικότητα, σταθερότητα, συνέπεια και συνέχεια τις προμελετημένες και σχεδιασμένες προκλήσεις των ηγετών των Τιράνων.

Ο συγγραφέας αφιερώνει το βιβλίο στον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό και δη στον Ελληνισμό της Χειμάρρας για τους αγώνες τους για δημοκρατία και ισονομία.

Με αφορμή την «υπόθεση Μπελέρη», τα κείμενα του πρέσβη ε.τ. -και επίτιμου δημότη Χειμάρρας- Αλέξανδρου Μαλλιά, αναδεικνύουν την απουσία του κράτους δικαίου στην Αλβανία. Γεγονός που άλλωστε οδηγεί, μεταξύ άλλων, στη μαζική εγκατάλειψη της χώρας από τους νέους της, καθώς και στην υποταγή των θεσμών και της Δικαιοσύνης στις πολιτικές σκοπιμότητες.

Διαχρονικά λάθη

Όμως, παρά τις εγγενείς της αδυναμίες, τη διαφθορά και τη διαφορά ισχύος μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, η πολιτική των ηγετών της Αλβανίας απέναντι στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από σταθερότητα, συνέχεια και προσήλωση στο στόχο. Η διαχρονική στάση των Αθηνών, ανεξαρτήτως κυβερνήσεων, συνοψίζεται στη φράση «ας γυρίσουμε τώρα σελίδα», δείχνοντας την έλλειψη σωστής αξιολόγησης των προθέσεων και των γεγονότων και ακριβούς εκτίμησης για τις επιδιώξεις των Τιράνων.

Η Αθήνα καλείται να διαχειριστεί -κατά κανόνα, την επόμενη μέρα- τα τετελεσμένα που επιβάλλει η Αλβανία. Αποτέλεσμα των, επί δεκαετίες, παλινωδιών της ελληνικής πολιτικής είναι η πεποίθηση των Αλβανών ηγετών ότι τα Τίρανα έχουν το πάνω χέρι στις σχέσεις με την Αθήνα.

Την τιμή και αξιοπρέπεια της Ελλάδος έσωσε, αναμφίβολα, η απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, τον περασμένο Ιούνιο, να περιλάβει τον Φρέντη Μπελέρη στο Ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας. Η Χειμάρρα, το κάστρο της ελληνικής Εθνικής Μειονότητας, έχει σήμερα τον δικό της Ευρωβουλευτή.

Στο βιβλίο του πρέσβη Μαλλιά, ειδικό βάρος και καταλυτική σημασία, για την κατανόηση των συνθηκών και του διωγμού από τις αλβανικές αρχές του Χειμαρριώτη ευρωβουλευτή και της διαμόρφωσης της ελληνικής στάσης και αντίδρασης, έχουν το Εισαγωγικό κείμενο του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρου Παπασταύρου, ο Πρόλογος του καθηγητή και βουλευτή Α’ Αθηνών Άγγελου Συρίγου, και -σίγουρα- τα κείμενα του ιδίου του κ. Μπελέρη. Ουσιαστική, επίσης, η συμβολή της συμβούλου επικοινωνίας, κυρίας Μυρένας Σερβιτζόγλου.

Ως προδημοσίευση

Ακολουθεί ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο:

«…Η ερμηνεία που συνήθως δίνουν τα Τίρανα είναι ότι η Ελλάδα χρειάζεται την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεων περισσότερο από την Αλβανία. Η ισχυρότερη απόδειξη στα μάτια των ιθυνόντων και των διπλωματών της Αλβανίας είναι ότι η Ελλάδα, χωρίς καν να θέσει ένα σαφές πλαίσιο προϋποθέσεων, συμφώνησε -θεωρώντας, μάλιστα, ότι πρόκειται για αξιομνημόνευτο επίτευγμά μας- στην απόδοση του καθεστώτος υποψήφιου για ένταξη στην Ε.Ε. στην Αλβανία, τον Ιούνιο του 2014. Επί της Ελληνικής, δηλαδή, Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ίδια ακριβώς πολιτική έκτοτε συνεχίσθηκε από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις. Παρά δε την ωμότητα που έδειξε το καθεστώς του κ. Ράμα απέναντι στην ελληνική μειονότητα στη Χειμάρρα και τον απηνή διωγμό και πολύμηνη φυλάκιση του εκλεγμένου δημάρχου της κ. Φρέντη Μπελέρη, ήρθησαν κατ΄ουσίαν οι επιφυλάξεις της Ελλάδος το Σεπτέμβριο του 2024.

Καίτοι τούτο δεν φάνηκε να έχουν αντιληφθεί κάποιες επίσημες ανακοινώσεις, ο κ. Μπελέρης δεν ‘απελευθερώθηκε’, αλλ’ εξέτισε την ποινή του, όπως ακριβώς ο νόμος προβλέπει για τους κρατούμενους στην Αλβανία.

Οι Αλβανοί εκτιμούν ότι, όταν δίνουμε χωρίς να απαιτούμε ή έστω να ζητούμε αντάλλαγμα, η στάση μας είναι προϊόν συνειδητής αδυναμίας και συμβουλών ή πίεσης τρίτων, συμμάχων, και όχι αφ’ υψηλού χειρονομία καλής θέλησης. Επιπλέον, ότι η διαμόρφωση της ελληνικής θέσης σε σειρά θεμάτων, που δεν περιορίζονται στις σχέσεις μας με την Αλβανία είναι προϊόν πιέσεων, νουθεσιών κ.λπ. των ΗΠΑ, της Γερμανίας και άλλων κρατών.

Δεν μπορούν, δηλαδή, να αντιληφθούν ότι η Ελλάδα κάνει μια τόσο ισχυρού πολιτικού βεληνεκούς χειρονομία απλά και μόνον ως ένδειξη καλής θέλησης ή διότι αναμένουμε τη συμμόρφωση της Αλβανίας προς τους Ενωσιακούς όρους.

Πρόκειται περί μάταιης ματαιότητας. Όσο και αν δεν μας αρέσει, ορθή, κατά συνέπεια, είναι η εκτίμηση και η ανάλυση των Αλβανών γειτόνων μας ότι προβαίνουμε σε μια ‘παροχή’, χωρίς να διεκδικούμε ή να προσδοκούμε κάποια ‘αντιπαροχή’. Χάθηκε, δηλαδή, επανειλημμένα μια καλή ευκαιρία να θέσουμε, κατά την εκκίνηση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, το πλαίσιο επίλυσης ζητημάτων που μας ενδιαφέρουν και μας ενοχλούν.

Ανεξαρτήτως των μετέπειτα προσπαθειών μας κατά τη διαπραγμάτευση των κεφαλαίων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ήταν εξ αρχής ευκολότερη για την Ελλάδα και πλέον κατανοητή για την Αλβανία –όχι με ενθουσιασμό– η επεξεργασία ενός σταθερού πακέτου προϋποθέσεων.

Αντιλαμβάνονται, επίσης, τα Τίρανα ότι, ειδικά στο ζήτημα της Ελληνικής Μειονότητας, η Ελλάδα, παρά τις περί αντιθέτου δηλώσεις, δεν έχει τη στήριξη των εταίρων της. Ούτε καν στο επίπεδο της δημόσιας διπλωματίας. Το πρόβλημα δεν είναι σημερινό. Είναι διαχρονικό. Οφείλεται κυρίως στην έλλειψη συνέχειας και σταθερότητας στις ελληνικές θέσεις.

Να σημειώσω ότι η συγκεκριμένη στάση μας συνιστά ουσιαστική και πραγματικά ανεξήγητη διαφοροποίηση και απόκλιση από την πολιτική που έχουμε τόσο έναντι της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας ή ακόμη και της Τουρκίας…».

Η πορεία του Αλ. Μαλλιά

Ποιος είναι ο συγγραφέας; Ο, εκ πεποιθήσεως, ευρωπαϊστής Αλέξανδρος Μαλλιάς κατάγεται από την Στεμνίτσα της ορεινής Γορτυνίας. Η μητέρα του ήταν δασκάλα και μεγάλωσε στην Πάτρα. Ο πατέρας του μεγάλωσε στο γκρίζο περιβάλλον των προσφυγικών καταυλισμών στις Τζιτζιφιές.

Ο κ. Μαλλιάς είναι πτυχιούχος Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών έλαβε και πιστοποιητικό σπουδών από την Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Διεθνές Ινστιτούτο Ευρωπαϊκών Σπουδών Γενεύης. Στα φοιτητικά του χρόνια, επί δικτατορίας, πήρε μέρος στις κινητοποιήσεις για ελεύθερες εκλογές στα πανεπιστήμια. Το Μάρτιο του 1972 συνυπέγραψε την προσφυγή στο Πρωτοδικείο Αθηνών των «42» φοιτητών κατά του διορισμένου χουντικού φοιτητικού συμβουλίου. Εντάχθηκε στην οργάνωση «Δημοκρατική Άμυνα».

Εργάσθηκε (1970-1972) στο Γραφείο Πληροφοριών στην Αθήνα της (τότε) Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας. Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας εργάστηκε στο Γραφείο Τύπου Γενεύης. Το 1976 πρώτευσε στις εξετάσεις για τη Διπλωματική Υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών. Ασχολείται, συστηματικά, με τα βαλκανικά θέματα από το 1990 μέχρι σήμερα.

Υπηρέτησε ως Διπλωμάτης υπό 11 κυβερνήσεις και 15 Υπουργούς Εξωτερικών. Συγκεκριμένα: στο Συμβούλιο της Ευρώπης (1978-1982), Επιτετραμμένος στη Λιβύη (1983-1984), στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (1987-1988), στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στον ΟΗΕ (Νέα Υόρκη,1989-1993), Διπλωματικός Σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών Μιχάλη Παπακωνσταντίνου (καλοκαίρι 1993). Στη συνέχεια, διετέλεσε, Επικεφαλής στην Ευρωπαϊκή Αποστολή Παρατηρητών για τη Βουλγαρία και την πΓΔΜ, πρώτος Επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδας στο Σκόπια (τότε πΓΔΜ και νυν Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας) από το 1995 ως το 1999, Πρέσβης στην Αλβανία τη διετία 1999-2000, Διευθυντής Βαλκανικών Υποθέσεων στην Κεντρική Υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών από το 2000 μέχρι το 2005 και, αμέσως μετά, Πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον ως το 2009.

Κατά τη θητεία του ως πρέσβης στις ΗΠΑ τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις. Ανάμεσα σε αυτές, τον Ιανουάριο του 2007, έλαβε, στην Ουάσιγκτον, το Διεθνές Βραβείο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Έχει γράψει εκατοντάδες άρθρα στον ελληνικό και διεθνή Τύπο και είναι τακτικός σχολιαστής, για θέματα εξωτερικής πολιτικής, σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.

Τα βιβλία του πρέσβη Αλέξανδρου Μαλλιά

Το Μάιο του 2013, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ινφογνώμων το βιβλίο του «Η Άλλη Κρίση- Η Μαρτυρία Ενός Πρέσβη».

Το Νοέμβριο του 2016, κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο του με τίτλο «Οράματα και Χίμαιρες – διαδρομές ενός διπλωμάτη» (410 σελίδες), από τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης.

Τον Αύγουστο του 2017 κυκλοφόρησε το τρίτο του βιβλίο-δοκίμιο με θέμα «Στον αστερισμό του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ- Η Νέα Τουρκία και Εμείς» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης).

Το Νοέμβριο του 2017 επιμελήθηκε την έκδοση του συλλογικού βιβλίου με τίτλο «Ελλάδα και Αλβανία» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης).

Το Σεπτέμβριο του 2018 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία- Η Αυτοψία της Δύσκολης Συμφωνίας των Πρεσπών» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης).

Τον Ιούλιο του 2020 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Τα Σύνορα -Αναθεωρητισμός» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης) που βραβεύθηκε με το Βραβείο Παναγιώτη Φωτέα.